Fatma TAYHAN KARTAL, Nesibe ARSLAN BURNAZ, Betül YAŞAR, Semra SAĞLAM, Merve KIYMAZ

Adölesanların Beslenme Bilgi Düzeylerinin Beslenme ve Egzersiz Alışkanlıkları Üzerine Etkisinin İncelenmesi

Çalışmanın amacı, Gümüşhane Türk Telekom Fen Lisesi öğrencilerinin beslenme bilgi düzeylerinin beslenme alışkanlıklarına ve egzersiz düzeylerine etkisinin belirlenmesidir. Çalışmaya Gümüşhane Türk Telekom Fen Lisesi’nde öğrenim gören gönüllü öğrenciler dâhil edilmiştir. Araştırmada öğrencilerin genel özellikleri, vücut ağırlıkları ve boy uzunluklarının yanı sıra beslenme bilgi düzeyleri, beslenme ve egzersiz davranışlarını ölçmeye yönelik sorular içeren anket formu kullanılmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerin %38.6’sı erkek, %61.4’ü ise kızdır. Öğrencilerde fazla kilolu ve obez oranları sırasıyla erkek öğrencilerde %8.6 ve %9.7, kızlarda %11.5 ve %8.8’dir. Öğrencilerin yaklaşık %45’i yurtta, yarısından fazlası ise ailesi ile birlikte yaşamaktadır. Annelerin çoğunluğu (%49.4’ü) ilkokul-ortaokul mezunu, babaların çoğunluğu (%45.2’si) üniversite mezunudur. Öğrencilerin beslenme bilgi düzeyleri ile annelerinin eğitim seviyeleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Beslenme bilgi düzeyleri açısından; öğrencilerin %69.3’ü iyi, %26.1’i yeterli, %4.6’sı da yetersizdir. Öğün düzeni davranış puanı, süt ve süt grubu besinleri her gün tüketme, haftada en az 3 gün et ve türevi besinler tüketimi, beslenme bilgi düzeyi iyi ve yeterli olanlarda yetersiz olanlara göre anlamlı olarak daha fazla bulunmuştur (p<0.05). Sağlıklı beslenme ve egzersiz davranışı puanı ile öğün düzeninin erkeklerde daha iyi olduğu görülmüştür (p<0.05). Beslenme bilgi düzeyi arttıkça öğrencilerin psikolojik yeme davranış puanlarının azaldığı ve fiziksel olarak aktif olmaya eğilimin arttığı saptanmıştır. Sonuç olarak öğrencilerin beslenme bilgi düzeyinin, barınma durumunun ve ebeveynlerinin eğitim seviyelerinin beslenme davranışlarını ve egzersiz eğilimlerini etkilediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Adölesan, Beslenme, Fiziksel Aktivite

Investigation of the Effect of Nutrition Knowledge Levels of Adolescents on Their Nutritional and Exercising Habits

The study aims to investigate the effect of nutrition knowledge levels of Gümüşhane Türk Telekom Science High School students on their nutritional and exercising habits. Student volunteers from the above-mentioned school were included in the study. A questionnaire was used to measure overall characteristics, body weights and lengths, nutritional information levels, nutritional and exercise behaviors of them. Of the students, 38.6% was male and 61.4% was female. Overweight and obesity rates were 8.6% and 9.7% in males, and 11.5% and 8.8% in females. Of them, approximately 45% was living in the dormitory and more than half was living with their parents. The majority of mothers (49.4%) was primary-secondary school graduate, while the majority of fathers (45.2%) was college graduate. A positive relationship was found between nutritional knowledge of the students and educational levels of their mothers. In terms of nutritional knowledge, 69.3% of the students had good, 26.1% had adequate, and 4.6% had inadequate level. Meal scheme behavior score, consumption of milk and dairy products daily, consumption of meat and derivatives at least 3 days per week were significantly higher in those with good and adequate nutritional knowledge (p<0.05). Healthy diet and exercise behavior score and meal scheme was better in males (p<0.05). Students' psychological eating behavior scores were found to decrease and tendency to be physically active was found to increase as their nutritional knowledge level increases. In conclusion, nutritional knowledge level, housing status and parental education levels of the students affect their nutritional behavior and exercise tendencies

Keywords:

Adolescent, Nutrition, Physical Activity,

PDF

___

Aguilar-Farias, N. Martino-Fuentealba, P. Carcamo-Oyarzun, J. Cortinez-O'Ryan, A. Cristi-Montero, C. Von Oetinger, A. & Sadarangani, K. P. (2018). A regional vision of physical activity, sedentary behaviour and physical education in adolescents from Latin America and the Caribbean: results from 26 countries. International Journal of Epidemiology, 47 (3), 976-986.
Akman, M. Tüzün, S. & Ünalan, P.C. (2012). Adolesanlarda sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite durumu. Nobel Medicus Journal, 8(1), 24-29.
Aksakal, B.Y. & Oğuzöncül, A.F. (2017). Elazığ kent merkezinde bulunan ortaöğretimde okuyan öğrencilerde obezite sıklığı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Dicle Tıp Dergisi, 44(1), 13-24.
Aran, O.T. Üçgül M.Ş. & Ekici, G. (2018). Alt ekstremite ampütelerinde vücut imajı algısı ve yaşam memnuniyeti ilişkisi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 6(2), 89-94.
Arslan, S.A. Daşkapan, A. & Çakır, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(3), 171-180.
Ata, A. Vural, A. & Keskin, F. (2014). Beden algısı ve obezite. Ankara Medical Journal, 14(3), 74-84.
Baddou, I. El Hamdouchi, A. El Harchaoui, I. Benjeddou, K. Saeid, N. Elmzibri, M. Aguenaou, H. (2018). Objectively measured physical activity and sedentary time among children and adolescents in morocco: A cross-sectional study. BioMed Research International, https://doi.org/10.1155/2018/8949757.
Bebiş, H. Akpunar, D. Özdemir, S. & Kılıç, S. (2015). Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 57, 129-135.
Befort, C. Kaur, H. Nollen, N. Sullivan, D.K. Nazir, N. Choi, W.S. Ahluwalia, J.S. (2006). Fruit, vegetable, and fat intake among non-hispanic black and non-hispanic white adolescents: Associations with Home Availability and Food Consumption Settings. Journal of the American Dietetic Association, 106(3), 367-373.
Çalıştır, B. Dereli, F. & Eksen, M. (2005). Muğla Üniversitesi öğrencilerinin beslenme konusunda bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Journal of Human Sciences, 2(2), 1-8.
de Rezende, L.F.M. Azeredo, C.M. Silva, K.S. Claro, R.M. França-Junior, I. Peres, M.F.T. Eluf-Neto, J. (2015). The role of school environment in physical activity among Brazilian adolescents. PLoS One, 10(6), e0131342-e0131342.
Ermiş, E. Doğan, E. Erilli, N. & Satıcı, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin beslenme alişkanliklarinin incelenmesi: Ondokuz Mayis Üniversitesi örneği. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(1), 30-40.
Fox, K.R. & Hillsdon, M. (2007). Physical activity and obesity. Obesity Reviews: an official journal of the International Association for the Study of Obesity, 8 (1), 115-121. Güleç, M. Yabancı, N. Göçgeldi, E. & Bakır, B. (2008). Ankara'da iki kız öğrenci yurdunda kalan öğrencilerin beslenme alışkanlıkları. Gülhane Tıp Dergisi, 50(2), 102-109.
Kalay R. Türkmen A.S. (2015). Adolesanlarda beslenme ve egzersiz davranışlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. uluslararası hakemli beslenme araştırmaları dergisi, 5, 69-80.
Michels, N. Vynckier, L. Moreno, L.A. Beghin, L. de la, O.A. Forsner, M. De Henauw, S. (2018). Mediation of psychosocial determinants in the relation between socio-economic status and adolescents' diet quality. European Journal of Nutrition & Food Safety, 57(3), 951-963.
Musaiger, A.O. Al-Khalifa, F. & Al-Mannai, M. (2016). Obesity, unhealthy dietary habits and sedentary behaviors among university students in Sudan: growing risks for chronic diseases in a poor country. Environmental Health and Preventive Medicine, 21 (4), 224-230.
Rakıcıoğlu, N. & Akal Yıldız, E (2011). Energy and nutrient intake and food patterns among Turkish university students. Nutrition Research and Practice, 5(2), 117-123.
Ogden, C.L. Carroll, M.D. Kit, B.K. Flegal, K.M. (2014) Prevalence of childhood and adult obesity in the United States, 2011-2012. Journal of the American Medical Association, 311(8), 806-814.
Özütürker, S. (2016). Erzincan Üniversitesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ve antropometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 63-74.
Sabbağ, C. & Sürücüoğlu, M.S. (2012). Influence of education on primary school students nutrition in Ankara, Turkey. Healthmed, 6(2), 616-620. Sabbağ, Ç. (2003) İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin beslenme alışkanlıkları ve beslenme bilgi düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
Schneider, B.C. Dumith, S.D.C. Lopes, C. Severo, M. & Assunção, M.C.F. (2016). How Do Tracking and Changes in Dietary Pattern during Adolescence Relate to the Amount of Body Fat in Early Adulthood? PLoS One, 11(2), e0149299-e0149299.
Swaminathan, S. & Vaz, M. (2013). Childhood physical activity, sports and exercise and noncommunicable disease: A special focus on India. The Indian Journal of Pediatrics, 80(1), 63-70.
Tuncay, B. (2017) 11-14 Yaş grubu çocukların beslenme bilgi düzeyleri ve debq ile yeme bozukluklarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
WHO. (1998). Healthy nutrition: an essential element of a health-promoting school. (Available online, WHO database at https://apps.who.int/iris/handle/10665/63907), Retrieved on July 10, 2019.
WHO. (2012). World Health Survey. (Available online, WHO database at http://www.who.int/healthinfo/survey/en/), Retrieved on July 10, 2019.
WHO. (2017). Obesity and Overweight. (Available online, WHO database at http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/), Retrieved on July 10, 2019.
Yardımcı, H. & Özçelik, A.Ö. (2015). Üniversite öğrencilerinin öğün düzenleri ve beslenme eğitiminin beslenme bilgisine etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 43(1), 19-26.
Yavuz, C.M. & Özer, B.K. (2019). Adölesan dönem okul çocuklarında beslenme alışkanlıkları ve beslenme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (1), 225-243.
Yurt, S. (2008). Fazla kilolu adölesanlara uygulanan motivasyon görüşmelerinin beslenme tutumu, davranışları ve kilo üzerine etkisi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Zembat, R. Kılıç, Z. Ünlüer, E. Çobanoğlu, A. Usbaş, H. & Bardak, M. (2015). Çocuğun beslenme alışkanlığını kazanmasında okul öncesi eğitim kurumlarının yeri. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1(2), 417-424.