Türkiye’de İtfaiye Hizmetlerinin Örgütlenmesi ve Etkinliği Sorunu

Osmanlı İmparatorluğu’nda başlangıçta halkın kendi çabalarıyla ve gönüllülerce yürütülen itfaiye hizmetleri, ilk itfaiye teşkilatının kurulduğu 18. yüzyılın başlarından günümüze değin farklı biçimlerde örgütlenmiştir. Dünyada yerel ve merkezi yönetimler tarafından sunulan itfaiye hizmetleri, Türkiye’de merkezi olmayan bir modelle, yerel yönetimler tarafından yerine getirilmektedir. Hizmetten yararlananların güvenliğini doğrudan etkileyen etkin bir itfaiye hizmeti, can kayıpları ve hasarların azaltılmasını sağlarken, itfaiye personeli tarafından yapılan en küçük bir hata, görevlinin ve kazazedenin yaşamının tehlikeye girmesine neden olabilmektedir. Çalışmada öncelikli olarak, tarihsel bağlamda itfaiye hizmetlerinin örgütlenmesi ve günümüzde itfaiye hizmetlerinin gerçekleşme biçimleri “etkinlik sorunu” açısından incelenmekte, merkezi yönetim ile yerel yönetim ilişkisi kapsamında itfaiye hizmetlerinin sunumu değerlendirilmektedir. İtfaiye hizmetleri ile ilgili karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların çözümüne yönelik öneriler çerçevesinde “acil durum müdahale kurumlarının en kısa sürede yapılandırılması” çalışmanın temel önerisini oluşturmaktadır.

Fire Fighting Organization and Its Efficacy Problem in Turkey

Fire fighting which used to be performed by volunteers thanks to the efforts of citizens in the Ottoman Empire has been organized in various ways from the beginning of the 18th century onwards, when the first fire fighting organization was established. Fire fighting services offered by local and central governments across the world is de-centralized in Turkey, in other words conducted by local administrations. An effective fire fighting service directly affecting the safety of those who make use of this service aims to minimize the loss of lives. On the other hand, a small mistake made by fire fighters and victims jeopardizes their lives. The present study is primarily intended to investigate, in terms of “effectiveness problems”, the organization of fire fighting services over time and current methods by which fire fighting services are put into action. It also aims to study the ways related services are offered within the context of the relationship between local and central governments. “The urgent need to reform emergency response institutions” marks the basic suggestion of the study, in which several other suggestions are made to solve the problems concerning fire fighting services

Keywords:

Fire Fighting, Efficacy, Fire Brigade Emergency, Search and Rescue.,

PDF

___

Aktaş, E., Özaydın, Ö., Ülengin, F., Önsel, Ş. ve Ağaran, B. (2009), İstanbulda İtfaiye İstasyonlarının Yerlerinin Seçimi İçin Yeni Bir Model, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 22(4), 2-22.
Alert (1999), Preventing Injuries and Deaths of Fire Fighters due to Structural Collapse, Publications Dissemination, EID National Institute for Occupational Safety and Health, Cincinnati.
Banes, C.J. (2014), Firefighters Cardiovascular Risk Behaviors Effective Interventions and Cultural Congruence, Work Place Health & Safety, 62(1), 27-34.
Berkdemir, C. (2012), İtfaiye Teşkilatlarının Yangınla Mücadelesinde Stratejik Yönetim, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Brown, J. ve Stickford, J. (2007), Physiological Stress Associated with Structural Firefighting Observed in Profesionel Firefighters, Indiana.
Coppola, D.P. ve Maloney, E.K. (2009), Communicating Emergency Preparedness: Strategies for Creating Disaster Resilient Public, CRC Press.
Çatay, B. (2011), İstanbulda İtfaiye İstasyonu Yer Seçiminde Risk Faktörüne Dayalı Bir Çoklu Kapsama Yaklaşımı, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 22(2), 33-44.
Çelikyay, H. (2014), Değişen Kent Yönetimi ve 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası, Sayı. 101, İstanbul: SETA Yayınları.
Deng, T.J., Hsieh, C.H., Yang, C. ve Sheu, H.J. (2001), A Conceptual Framework for Improving Fire-Fighting Service Quality of a Public Fire Department, International Journal of Public Administration, 24(4), 405-422.
Gültek, M. (1984), Yangınla Mücadele Sanayide ve Günlük Yaşantımızda Esasları, MESS Eğitim Kitapları Dizisi-7.
Ekşi, A., (2010), Kamu Hizmetinden Yararlanma Hakkı Çerçevesinde Acil Çağrı Merkezlerinin Yönetimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Eryılmaz, B. (2013), Kamu Yönetimi, 6. Baskı, Kocaeli: Umuttepe Yayınları. İlki, A., Gürbüz, T. ve Demir, C. (2008), Yapısal Riskler ve Risklerin Azaltılması, Afet Zararlarının Azaltılması Temel İlkeleri, JICA Türkiye Ofisi Yay., Yay.No: 2, 91-107.
Kales, S.N., Sotariades, S.E., Christophi, C.A. ve Christiani, D.C. (2007), Emergency Duties and Death from Health Disease among Firefighters in the United States, The New England Journal of Medicine, 356(12), 1207- 1215.
Kapucu, N. (2013), Afet ve Kriz Durumlarında Yönetişim: Amerikan Ulusal Mücadele Planları, (M. Akif Çukurçayır ve H. Tuba Eroğlu, Der.), Yönetişim (içinde), Konya: Çizgi Yayınevi.
Kılıç, A. (1988), Avrupa Ülkelerinde ve Türkiyede İtfaiye Teşkillerinin Kuruluşu, Görev ve Faaliyetleri, Yangın Sempozyumu, 28-29 Haziran, Ankara.
Kırışık, F. (2013), Kamu Yönetiminin Yeniden Örgütlenmesi ve Kamu Hizmetlerinin Yürütülmesinde Hizmette Yerellik İlkesi ve Türkiyede Uygulanabilirliği, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Metinleri, http://euniversite.nku.edu.tr/kullanicidosyalari/413/files/Sbm_05_2013.pdf
Local Government Association (2012), Fire Safety in Purpose-Built Blocks of Flats, London.
NIST (National Institute of Standarda and Tecnology) (2004), The Economic Consequences of Firefighter Injuries and Their Prevention. Final Report, Arlington.
Ökmen, M. ve Parlak, B., (2013), Kuram ve Uygulamada Yerel Yönetimler, Ankara: Orion Yayınevi.
Özer, M.A. (2012), Yeni Kamu Yönetimi, Ankara: Barış Kitap.
Özgür, H. ve Azaklı, S. (2001), Osmanlıda Yangınlar ve İtfaiye Hizmetleri, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 153-172.
Taşkın, H. (2012), Afet ve Acil Durum Yönetiminde İtfaiyenin Rolü ve Yeri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Thiel, A., Stern J., Kimball, J. ve Hankin, N. (2003), Special Report: Trends and Hazards in Firefighter Training, U.S. Fire Administration/Technical Report Series, Homeland Security, USFA-TR-100/May 2003.
Tunalı, L. (1996), İtfaiye Çalışanlarının Sağlık Sorunları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Tural, E. (2004), Türkiye, Hollanda, İngiltere ve Amerikada Modern İtfaiye Teşkilatının Kuruluşu ve Harik (Yangın) Nizamnameleri, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 13(1), 67-91.
Türker, S. (2009), Temel İtfaiyecilik ve Yangından Korunma 1, Adana: Altınkoza Yayınları.
Yentürk, N., Ünlü, A., Tarı, E. ve İlki, A. (2003), Türk İtfaiye Teşkilatının Yeniden Yapılandırılması, İstanbul: İTÜ Afet Yönetim Merkezi.
Yıldız, M. (2008), Mahalli İdareler Reformu Sonrasında Afet Yönetimi (Miktad Kadıoğlu ve Emin Özdamar, Der.) Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, (içinde), JICA Türkiye Ofisi, Yay.No. 2, Ankara.
Yoloğlu, A.C. (2011), Belediyelerde Optimum Ölcek Üzerine Görgül Bir Değerlendirme, Çağdas Yerel Yönetimler, 20(3), 47-68.