Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesi Uygulamasının Çevre Bilincine Olası Katkıları: Kafkas Üniversitesi Örneği

Sürdürülebilir kalkınma düşüncesi, özellikle son çeyrek yüzyılda daha çok ekonomik yaklaşımlar ile çevre sorunlarına çözümler aramaktadır. Çevre koruma ve çevre geliştirme politikalarına piyasacı yaklaşımlar eliyle, piyasa mekanizmasına ait ekonomik araçlarla yön verilmektedir. Ekonomik araçlar kısa vadede keskin çözüm üretmekte başarılıdırlar. Ancak çözüm üreten ekonomik araçların olumlu etkilerini uzun vadeli hale getirecek, kalıcılığını sağlayacak ve ekonomik yaklaşımın güçlüklerini alt edecek şekilde çevre koruma ve çevre geliştirme adına etik sınırlar çerçevesinde bireysel tutum ve davranış kalıpları benimsenmesi elzemdir. Çevre bilincine sahip bireysel bir bakış açısına ve çevre bilincinin bireysel boyuttan toplumsal boyuta taşınmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Piyasacı çözümlere bir örnek olarak bu çalışmada 2019 yılı ile birlikte Türkiye’de hayata geçirilen plastik poşetlerin ücretlendirilmesi uygulaması incelenmektedir. Uygulamanın, plastik poşet kirliliğini azaltmak, sıfır atık projesine katkı sunmak gibi ana hedefleri dışında çevre bilinci üzerine yapacağı olası katkılar, Kafkas Üniversitesi öğrencilerine uygulanacak bir anket çalışması ile değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çevre Bilinci, Plastik Poşet, Plastik Atık Kirliliği, Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesi.

Possible Contribution of The Plastic Pochette Pricing to The Environmental Awareness: Kafkas University Sample

The idea of sustainable development seeks solutions to environmental problems with more economic approaches, especially in the last quarter century. Environmental protection and environmental development policies are guided by the economic instruments of the market mechanism by market approaches. Economic instruments are successful in producing sharp solutions in the short term. However, in a way that will make the positive effects of the economic tools that produce solutions long-term, ensure their permanence and overcome the difficulties of the economic approach, in the name of environmental protection and development, it is essential to adopt individual attitudes and behavior patterns within the framework of ethical boundaries. There is a need for an individual perspective with environmental awareness and for the environmental awareness to be moved from the individual dimension to the social dimension. As an example of market solutions, this study examines the pricing of plastic bags implemented in Turkey in 2019. Apart from the main objectives of the regulation, such as reducing plastic poschette pollution and contributing to the zero waste project, possible contributions to environmental awareness are evaluated with a survey study to be applied to Kafkas University students.

Keywords:

Environmental Awareness, Plastic Pochette, Plastic Waste Pollution, Plastic Pochette Pricing.,

PDF

___

AA (2019). Plastik poşette Dünya fotoğrafı infografiği, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/ucretli-plastik-poset-uygulamasi-dunyada-yaygin/1359764 (Erişim: 25.10.2019).
AA (2022). Dört yılda plastik poşet kaynaklı 550 bin ton atığın oluşması engellendi, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/dort-yilda-plastik-poset-kaynakli-550-bin-ton-atigin-olusmasi-engellendi/2774269 (Erişim: 29.12.2022).
Anderson, T. I. ve Leal, D. R. (1996). Serbest piyasa ve çevrecilik, Ankara: Liberal Düşünce Topluluğu.
Baker, A. R. (2010). Fees on plastic bags: Altering consumer behavior by taxing environmentally damaging choices. Unpublished working paper, Available at: https://works.bepress.com/alice_baker/1/.
Berglund, C. ve Matti, S. (2006). Citizen and consumer: The dual role of individuals in environmental policy. Environmental Politics, 15(4), 550–571. https://doi.org/10.1080/09644010600785176.
Bilgili, M. Y. (2020). Sürdürülebilir yükseköğretim kurumlarında çevre bilinci, katı atık ve enerji yönetimi uygulamaları, Bursa: Ekin Yayınevi.
Cansaran, D. (2015). Çevre bilinci düzeyini belirlemeye yönelik uygulamalı bir çalışma: Merzifon Meslek Yüksekokulu örneği, Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (1), 69-74.
Clapp, J. ve Swanston, L. (2009). Doing away with plastic shopping bags: International patterns of norm emergence and policy implementation. Environmental Politics, 18(3), 315–332. https://doi.org/10.1080/09644010902823717.
Convery, F., McDonnell, S. ve Ferreira, S. (2007). The most popular tax in Europe? Lessons from the Irish plastic bags levy. Environmental and Resource Economics, 38(1), 1–11. https://doi.org/10.1007/s10640-006-9059-2.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2019a). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 12 Ocak 2019 tarihli internet sitesi haberi, https://www.csb.gov.tr/yerel-yonetimlere-plastik-poset-kullaniminin-azaltilmasina-yonelik-genelgegonderildi-bakanlik-faaliyetleri-25415 (Erişim tarihi: 14.04.2019).
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2019b). 2019’da plastik poşet uygulaması infografiği.
Demirel, M. (2020). Önleyici bir çevre politikası olarak sıfır atık düşüncesi ve Türkiye uygulaması, C. Kaymaz vd. (Ed.), Kent ve çevre çalışmaları içinde (ss.157-187), İstanbul: Efe Akademi Yayınevi.
Dinler, Z. (2008). İktisada Giriş, 14. Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
Dursun, İ. (2019). Türkiye’de plastik poşetlerin ücretlendirilmesi uygulamasına yönelik tüketici tepkilerinin belirlenmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1), 427-446.
Dursun, İ. (2020), Plastik poşetlerin ücretlendirilmesi uygulamasına gösterilen tutumsal ve davranışsal desteğin açıklanmasına yönelik model önerisi, Ömer Halidemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 129-148.
Erim Özçelik, G. (2019). Naylonlaşan dünyada poşet krizi: Dünya-Türkiye uygulaması, Araştırma Raporu, Konya Ticaret Odası Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü.
Ertürk, H. (2018). Çevre politikası, Genişletilmiş 2. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.
EuroCommerce Report, The use of LCAs on plastic bags in an IPP context Brussels. Retrieved July 19, 2018 from the World Wide Web: https://circabc.europa.eu/webdav/CircaBC/env/ipp_regmeeting/Library/documents_distribution/eurocommerce/EuroCommerceLCA%20in%20an%20IPP%20context%20FINAL%20S eptember%202004.pdf.
Greenpeace Akdeniz, (2020). Türkiye’de marketlerin plastik ayak izi araştırması, https://www.greenpeace.org/static/planet4-turkey-stateless/2020/10/cb547752-marketlerin-plastik-ayak-izi-raporu-2020-greenpeace-turkiye.pdf (Erişim: 11.11.2021).
Hengeveld, R. (2019). Atık küre tüketimimiz gezegenin başına nasıl dert oluyor?, 1. Basım, Çev. N. Güder, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
https://slideplayer.biz.tr/slide/9215487/ PLASTİKLER. P.V.C. (Erişim: 21.09.2019).
https://sss.csb.gov.tr/siksorulansorular/detay/1154?uygulamaid=109 (Erişim: 02.11.2022).
http://www.bbc.com/turkce/ozeldosyalar/2015/04/150402_akdeniz_plastik (Erişim 08.11.2019).
http://www.cevreciyiz.com/makale-detay/1302/plastik-posetle-vedalasmaya-hazir-misiniz (Erişim: 01.07.2020).
http://www.copunesahipcik.org/plastik-poset-gercegi (Erişim: 21.09.2019)
https://www.csb.gov.tr/tarihcemiz-i-7012 (Erişim: 02.11.2022).
https://www.dw.com.tr. 2050’de denizlerde balıktan çok çöp olacak (Erişim: 12.10.2019).
https://www.fastcompany.com/40538704/can-you-imagine-a-supermarket-with-no-plastic. (Erişim: 17.10.2019).
Ingold, I. (2000). Culture and the perception of the environment, London: Rutledge.
Jackson, T. ve Michaelis, L. (2003). Policies for sustainable consumption: A report to the Sustainable Development Commission, Retrieved July 19, 2018 from the World Wide Web: http://www.sdcommission.org.uk/publications.php@id=138.html.
Jakovcevic, A., Steg, L., Mazzeo, N., Caballero, R., Franco, P., Putrino, N. ve Favara, J. (2014). Charges for plastic bags: Motivational and behavioral effects. Journal of Environmental Psychology, 40, 372-380.
Kamaruddin, R. ve Mazila, Y. (2012). Selangor Government’s “No plastic bag day” campaign: Motivation and acceptance level, Procedia - Social and Behavioral Sciences 42:205 – 211. doi: 10.1016/j.sbspro.2012.04.183.
Kara, H. (2011). Naylonların ve plastiklerin insan sağlığına zararları. http://m.degisimmedya.com/yazar.
Karaca, C. (2019). Çevre ve kentleşme politikası, Bursa Ekin Yayınevi.
Keleş, R., Hamamcı, C. ve Çoban, A. (2015). Çevre politikası, Güncellenmiş 8. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Kılınç, İ. (2011). Çöp ekonomisi ya da atık “dedikleri”, 2. Baskı, Ankara: Epos Yayınları.
Kollmus, A. ve Agyeman, J. (2002). Mind the gar: Why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior?, Environmental Education Research, 8 (3), 239-260).
Lam, S. P. (2015). Predicting support of climate policies by using a protection motivation model, Climate Policy, 15(3), 321–338. https://doi.org/10.1080/14693062.2014.916599.
Lewis, H., Verghese, K. ve Fitzpatrick, L. (2010). Evaluating the sustainability impacts of packaging: the plastic carry bag dilemma. Packaging Technology and Science, 23, 145-160.
Marx, K. (1978). Kapital, 3. Cilt. Sol Yayınları.
Milliyet Gazetesi, (1993). Bile bile facia, 29 Nisan 1993.
Musa, H. M., Hayes, C., Bradley, M. J., Clayson, A., ve Gillibrand, G. (2013). Measures aimed at reducing plastic carrier bag use: A consumer behaviour focused study, Natural Environment, 1(1), 17–23. doi:10.12966/ne.06.02.2013.
Nhamo, G. (2008). Regulating plastics waste, stakeholder engagement,and sustainability challenges in South Africa, Urban Forum. 19:83–101.DOI 10.1007/s12132-008-9022-0.
Ritch, E., Brennan, C. ve MacLeod, C. (2009). Plastic bag politics: modifying consumer behaviour for sustainable development. International Jounal Of Consumer Studies, 33(2),168-174.
Rivers, N., Shenstone-Harris, S. ve Young, N. (2017). Using nudges to reduce waste? The case of Toronto's plastic bag levy. Journal of Environmental Management, 188, 153-162.
Romer, J. R. (2010). The evolution of San Francisco’s plastic-bag ban. Golden Gate University Environmental Law Journal, 1(2), 438–466.
Schade, J. ve Schlag, B. (2003). Acceptability of urban transport pricing strategies. transportation research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 6(1), 45-61.
Science Advances (2017). Production, use and fate of all plastics ever made.
Skinner, B. F. (1953). Science and human behavior. New York: The Macmillan Company.
Şener, A. ve Hazer, O. (2007). Değerlerin kadınların sürdürülebilir tüketim davranışı üzerindeki etkilerine ilişkin bir araştırma. Hacettepe Sosyolojik Araştırmalar E- Dergisi. https://www.researchgate.net/publication/320630400_DEGERLERIN_KADINLARIN_SURDURULEBILIR_TUKETIM_DAVRANISI_UZERINDEKI_ETKILERINE_ILISKIN_BIR_ARASTIRMA (Erişim: 11.03.2022).
Tanuro, D. (2012). l’impossible capitalisme vert, La Découverte, Paris.
Temel, H. (2018). Naylon aşkı öldürür! Plastik yaşamdan kurtuluş kılavuzu!, Genişletilmiş 2. Baskı, Hayykitap.
Turgut, N. (1998). Çevre hukuku, 1. Baskı, Ankara: Savaş Yayınevi.
Türk, M. (2013). Çevre bilinci: Yasal zorunluluktan sosyal sorumluluğa, 3. Basım, Ankara: Nobel.
UNEP (2018). Single-use plastics: A roadmap for sustainability. https://www.unep.org/resources/report/single-use-plastics-roadmap-sustainability (Erişim: 14.11.2022).
Yaşamış, F. D. (1995). Çevre yönetiminin ekonomik araçları, 1. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.