Finansal Okuryazarlık ve Tasarruf Davranışları: Kamu Çalışanları Üzerine Bir İnceleme

Öz Yurtiçi tasarruflar, ülke ekonomilerinin büyümesi için ihtiyaç duyulan yatırımların finansmanında birincil kaynak olarak büyük önem taşımaktadır. Finansal okuryazarlık ise özel tasarrufları artırmada bir politika aracı olarak sunulmaktadır. Bu çalışmada amaç, kamu çalışanlarının finansal okuryazarlık seviyelerini ve finansal okuryazarlık seviyelerinin tasarruf davranışları üzerinde anlamlı bir etkisinin olup olmadığını incelemektir. Bu amaçla Tokat’ta (Türkiye) 427 kamu çalışanına anket uygulanarak elde edilen verilerle lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Analizden elde edilen sonuçlara göre yaş, hanehalkı geliri, finansal gelişmeleri takip etme durumu ve temel/ileri düzey finansal okuryazar olma kamu çalışanlarının tasarruf davranışı üzerinde anlamlı pozitif etkiye sahiptir. Bu doğrultuda (bireylerin) finansal okuryazarlığın(ın) geliştirilmesi özel tasarrufları artırmada bir politika aracı olarak kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomi, Finans, Finansal Okuryazarlık, Tasarruf Davranış

PDF

___

Van Rooij, M., Lusardi A. ve Alessi, R. J. (2012). Financial Literacy, Retirement Planning and Household Wealth. Economic Journal. 122(560): 449-478.
Uzay, N. (2011). Gelir Dağılımı-Tasarruf İlişkisi: Kayseri deki Girişimcilerin Tasarruf Davranışlarını Belirlemeye Yönelik Bir Uygulama, içinde Türkiye’de Tasarruflar (Ed. Ercan Uygur), İmaj Yayınevi, Ankara.
Thung, C. M., Kai, C. Y., Nie F. S., Chiun, L. W. Ve Tsen, T. C. (2012). Determinants of saving behaviour among the university students in Malaysia. (Doctoral Dissertation). Petaling Jaya: Universiti Tunku Abdul Rahman Faculty of Business and Finance Department of Commerce and Accountancy.
Temizel, F. ve Bayram, F. (2011). Finansal Okuryazarlık: Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 12(1): 73-86.
Temel Nalın, H. (2013). Determinants of Household Saving and Portfolio Choice Behaviour in Turkey. Acta Oeconomica. 63(3): 309-331.
T. C. Merkez Bankası. (2015b). Aylık bülten. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+ Menu/Yayinlar/TCMB+Bulten/TCMB+Bulten (10.07.2017).
T. C. Merkez Bankası. (2015a). Tasarruf-Yatırım Dinamikleri ve Cari İşlemler Dengesi Gelişmeleri. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/37545d76-d7a0-450d-916586df6ae17d4b/TCMB_KITAPCIK_2015_1.pdf?MOD=AJPERES (17.03.2017).
Thung, C. M., Kai, C. Y., Nie F. S., Chiun, L. W. Ve Tsen, T. C. (2012). Determinants of saving behaviour among the university students in Malaysia. (Doctoral Dissertation). Petaling Jaya: Universiti Tunku Abdul Rahman Faculty of Business and Finance Department of Commerce and Accountancy.
Standart & Poor’s. (2015). Global Financial Literacy Survey. http://gflec.org/wpcontent/uploads/2015/11/Finlit_paper_16_F2_singles.pdf (10.07.2017)
SPK. (2015). 2015 Yılı İkinci Türkiye Finansal Okuryazarlık Araştırması. http://spk.gov.tr/duyurugoster.aspx?aid=20151005&subid=0&ct=f&subme nuheader=null (10.07.2017)
Sevim, N., Temizel, F. ve Sayılır, Ö. (2012). The Effects of Financial Literacy on the Borrowing Behaviour of Turkish Financial Consumers. International Journal of Consumer Studies. 36(5): 573-579.
Seyidoğlu, H. (2002). Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük, Geliştirilmiş 3. Baskı, İstanbul: Güzem Can Yayınları 18.
Sekita, S. (2011). Financial literacy and retirement planning in Japan. Journal of Pension Economics and Finance. 10(04): 637-656.
Schmidt-Hebbel, K., Webb, S. B. ve Corsetti, G. (1992). Household Saving in Developing Countries: First Cross-Country Evidence. The World Bank Economic Review. 6(3): 529-547.
Sarıgül, H. (2015). Finansal Okuryazarlık Tutum ve Davranış Ölçeği: Geliştirme, Geçerlik ve Güvenirlik. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 13(1): 200-218.
Sabri, M. F., ve Juen, T. T. (2014). The Influence of Financial Literacy, Saving Behaviour, and Financial Management on Retirement Confidence Among Women Working in the Malaysian Public Sector. Asian Social Science. 10(14): 40-51.
Öztürk, E. ve Demir, Y. (2015). Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi: Süleyman Demirel Üniversitesi Akademik Personel Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi. (68): 113-134.
OECD. (2013). PISA 2012 Assessment and Analytical Framework.
Oktay, E. ve Orçanlı, K. (2014). Atatürk Üniversitesinde İnternet Bankacılığının Kullanımını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18: 57-91
Mullock, K. ve Turcotte, J. (2012). Financial Literacy and Retirement Saving. Department of Finance, Working Paper 2012-01.
Mavrinac, Sarah C. ve Ping, C. (2004). Financial Education for Women in Asia Pacific. An INSEAD Working Paper.
Mahdzan, N. S. ve Tabiani, S. (2013). The Impact of Financial Literacy on Individual Saving: An Exploratory Study in the Malaysian Context. Transformations in Business & Economics. 12(1): 41-55.
Lusardi, A, Mitchell, O. S. ve Curto, V. (2010). Financial Literacy Among The Young. Journal of Consumer Affairs. 44(2): 358–380.
Lusardi, A. ve Mitchell, O. S. (2014). The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence. Journal of Economic Literature: 52(1), 5-44.
Lusardi, A. ve Mitchell, O. S. (2011). Financial Literacy Around The World: An Overview, National Bureau of Economic Research Working Paper Series, Working Paper 17107.
Lusardi, A. ve Mitchell, O. S. (2009). How Ordinary Consumers Make Complex Economic Decisions: Financial Literacy and Retirement Readiness. National Bureau of Economic Research, No. w15350.
Lusardi, A. ve Mitchell, O. S. (2007). Baby Boomer Retirement Security: The Role of Planning, Financial Literacy, and Housing Wealth. Journal of Monetary Economic. 54(1): 205–224.
Lusardi, A. (2008b). Household Saving Behavior: The Role of Financial Literacy, Information, and Financial Education Programs. National Bureau of Economic Research, Working Paper 13824.
Lusardi, A. (2008a). Financial Literacy: An Essential Tool For Informed Consumer Choice?. NBER, Working Paper 14084.
Ludlum, M., Tilker, K., Ritter, D., Cowart, T., Xu, W. ve Smith, B. C. (2012). Financial Literacy and Credit Cards: A Multi Campus Survey. International Journal of Business and Social Science. 3(7): 25-33.
Kieschnick, D. A. (2006). Financial Knowledge Levels and Savings Behaviors of Bermudian High School Seniors at CedarBridge Academy. http://lib.dr.iastate.edu/rtd/864/ (19.07.2017)
Karataş, M.; Gavcar, E. (2001), Bazı Meslek Gruplarının Tasarruf Eğilimlerinin Araştırılması (Muğla İli Örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3(2):38-46.
Jappelli, T. ve Padula, M. (2013). Investment in Financial Literacy and Saving Decisions. Journal of Banking & Finance. 37(8): 2779-2792.
ING Bank (2017). “Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri”. http://www.tasarrufegilimleri.com/ (07.11.2017).
Huston, S. J. (2012). Financial Literacy and The Cost of Borrowing. International Journal of Consumer Studies. 36(5): 566-572.
Hilgert, M. A., Hogarth, J. M. ve Beverly, S. G. (2003). Household Financial Management: The Connection Between Knowledge and Behavior. Fed. Res. Bull., 89, 309.
Henager, R. ve Mauldin, T. (2015). Financial Literacy: The Relationship to Savings in Low- to Moderate-Income Households. Family and Consumer Sciences. 45(1): 73-87.
Hayta, A. B. (2008). Ailelerin Tasarruf ve Yatırım Eğilimlerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 16(2): 345-358.
Harris, M. N., Loundes, J. ve Webster, E. (2002). Determinants of Household Saving in Australia. Economic Record. 78(241): 207-223.
Hamarat, B. ve Özen, E. (2015) Türkiye’de Tasarruf Tercihlerini Etkileyen Değişkenlerin Kanonik Korelasyon Analizi İle Belirlenmesi. Journal of Life Economics. (3): 47-74.
Gutter, M. S., Hayhoe, C. R., De Vaney, S. A., Kim, J., Bowen, C. F., Cheang, M., vd. (2012). Exploring the Relationship of Economic, Sociological, and Psychological Factors to the Savings Behavior of Low-Moderate-Income Households. Family and Consumer Science Research Journal. 41(1): 86– 101.
Gökmen, H. (2012). Finansal Okuryazarlık. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
Gathergood, J, Disney, R. ve Bridges, S. (2008). Drivers of OverIndebtedness. Report to the UK Department for Business.
Gailey, A., Zorn, P. ve Courchane, M. (2008). Consumer Credit Literacy: What Price Perception?. Journal of Economics and Business. 60(1): 125-138.
Fettahoğlu, S. (2015). Hane Halkının Finans Eğitimi ve Finansal Okuryazarlık Düzeyleri Üzerine Kocaeli'nde Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 67: 101-116
Eskici, Y. (2014). Seçilmiş Ülke Örnekleriyle Finansal Okuryazarlığın Önemi ve Tasarruflar Üzerindeki Etkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ergenekon, S. (1996). Tasarruf Eğilimini Etkileyen Sosyolojik Faktörler. (Doktora Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Er, F., Temizel, F., Özdemir, A. ve Sönmez, H. (2014). Lisans Eğitim Programlarının Okuryazarlık Düzeyine Etkisinin Araştırılması: Türkiye Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14(4): 113-126.
Eğilmez, M. (2015). Yatırım ve Tasarruf Denince Ne Anlıyoruz. http://www.mahfiegilmez.com/2015/08/yatrm-ve-tasarruf-deyimlerinidogru.html (06.11.2017).
EC (2007, 18 Aralık). Communication From The Commission Financial Education.
Dvorak, T. ve Hanley, H. (2010). Financial Literacy and The Design of Retirement Plans. Journal of Socio-Economics. 39(6): 645-652.
Dick, C. D. ve Jaroszek, L. M. (2013). Knowing What Not to Do: Financial Literacy and Consumer Credit Choices. https://www.fdic.gov/news/conferences/consumersymposium/2013/Papers /Jaroszek.pdf (19.07.2017)
Delafrooz, N. ve Paim, L. H. (2011). Determinants of Saving Behavior and Dinancial Problem Among Employees in Malaysia. Australian Journal of Basic and Applied Sciences. 5(7): 222-228.
Çam A.V. ve Barut A. (2015). Finansal Okuryazarlık Düzeyi ve Davranışları: Gümüşhane Üniversitesi Önlisans Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi. 4(7): 63-72.
Clark, R., ve d’Ambrosio, M. (2008). Adjusting Retirement Goals and Saving Behavior: The Role of Financial Education. Overcoming the Saving Slump: How to Increase the Effectiveness of Financial Education and Saving Programs [Elektronik Sürüm] (pp.237-256.). Chicago: University of Chicago Press.
Cilasun, S. M. ve Kırdar, M. G. (2009). Türkiye’de Hanehalklarının Gelir, Tüketim ve Tasarruf Davranışlarının Yatay Kesitlerle Bir Analizi. İktisat İşletme ve Finans. 24(280): 9-46.
Chen, H. ve Volpe, R. P. (1998). An Analysis of Personal Financial Literacy Among College Students. Financial Services Review. 7(2): 107-128.
Beal, D. J. ve Delpachitra, S. B. (2003). Financial Literacy Among Australian University Students. http://eprints.usq.edu.au/3432/2/Beal_Delpachitra_2003_AV.pdf (10.07.2017)
Butelmann, A. ve Gallego, F. (2000). Household Saving in Chile: Microeconomic Evidence. Banco Central de Chile. si2.bcentral.cl/public/pdf/documentostrabajo/.../dtbc63.pdf
Bucher-Koenen, T. (2009). Financial Literacy and Private Old-Age Provision in Germany–Evidence from SAVE 2008. MEA Discussion Paper, No. 1922009.
Browning, M. (2000). The Saving Behaviour of a Two‐Person Household. The Scandinavian Journal of Economics. 102(2): 235-251.
Bozkuş, S. ve Üçdoğruk, Ş. (2007, 24-25 Mayıs). Hanehalkı Tassarruf Tercihleri – Türkiye Örneği. 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
Bernheim, B. D. (1998). Financial Illiteracy, Education and Retirement Saving. In O. Mitchell and S. Schieber (eds.), Living with Defined Contribution Pensions. University of Pennsylvania Press. 38–68.
Bernheim, B. D. (1995). Do Households Appreciate Their Financial Vulnerabilities? An Analysis of Actions, Perceptions, and Public Policy. Tax Policy and Economic Growth. Washington, DC: American Council for Capital Formation.
Beckmann, E. (2013). Financial Literacy and Household Savings in Romania. http://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1139&context =numeracy (14.07.2017)
Bayram, S. S. (2010). Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi Davranışları: Anadolu Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Uygulama. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Barış, S. (2016). Finansal Okuryazarlık ve Bütçeleme Davranışı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. TESAM Akademi Dergisi. 3(2): 13-38.
Araz, T. (2012). Financial Literacy and Credit Card Arrears. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Altıntaş, K. M. (2009). Belirlenmiş Katkı Esaslı Emeklilik Planlarında Finansal Eğitimin Önemi: Katılımcıların Finansal Okur Yazarlığı Çerçevesinde Alternatif Bir Yatırım Eğitimi Modeli. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 5(9): 151-176.