Hakikat’i Romanla Hayal Etmek: Hayal ve Hakikat’te Karşılıksız Aşkın Histerik Eleştirisi

Öz Yenileşme devri Türkçe edebiyatın iki yazarlı ilk metni/romanı olan Hayal ve Hakikat (1892); yazarları/anlatıcılarının çeşitliliği, türler arasılığı/melezliği, toplumsal cinsiyet söylemleri ve “okur”u merkeze alan tavrıyla modern edebiyat tarihinde önemli bir yerde durmaktadır. Metinde anlatılan hikâyeyle “aşk” ve “evlilik” kavramının o zamana kadar hiç yapılmadığı bir şekilde tartışılarak ele alınması ve bunun “Türk” romanının görece erken bir döneminde yapılması dikkate değerdir. Bu nedenlerle romanı, üretildiği dönemin tarihsel ânından koparmadan Türkçe edebiyatın tarihi, Osmanlı-Türk modernleşmesinin refleksleri, dönemin edebiyat kamusu ve teşhir ettiği cinsiyet söylemleri açısından irdelemek önemli görünmektedir ki bu da yazının amacını teşkil etmektedir.

PDF

___

Adak, Hülya, “Biyografide Toplumsal Cinsiyet: Ahmet Mithat ya da Bir Osmanlı Erkek Yazarın Kanonlaşması”, Merhaba Ey Muharrir!: Ahmet Mithat Üzerine Eleştirel Yazılar, (der. Nüket Esen ve Erol Köroğlu), İletişim Yayınları, İstanbul 2006, ss. 201-213.
Ahmed Midhat Efendi. Fazıl ve Feylesof Kızım: Fatma Aliye’ye Mektuplar, (haz. F. Samime İnceoğluZeynep Süslü Berktaş), Klasik Yayınları, İstanbul 2011.
Ahmet Mithat-Fatma Aliye. Hayal ve Hakikat, (günümüz Türkçesi ve çevrimyazı Fatih Altuğ), Everest Yayınları, İstanbul [1892] 2015.
Altuğ, Fatih. “Hayal’in Hakikat’i: Karşılıksız Aşkın Histerikleştirilmesi”, Hayal ve Hakikat, (Ahmet Mithat-Fatma Aliye), Everest Yayınları, İstanbul 2015.
Canbaz, Firdevs, Fatma Aliye Hanım’ın Romanlarında Kadın Sorunu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bilkent Üniversitesi, Ankara 2005.
Cankara, Murat, Ahmet Mithat Efendi ve Beşir Fuat’a Göre Gerçekçilik, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bilkent Üniversitesi Ankara 2004.
Çeri, Bahriye. “Hayal ve Hakikat Muharrirleri: Bir Kadın ve Ahmet Mithat Efendi”. Tarih ve Toplum, S. 203, Kasım 2000, ss. 29-34.
Fatma Aliye. Muhâdarât, (haz. H. Emel Aşa), Enderun Kitabevi, İstanbul [1892] 1996.
Findley, Carter V. Ahmed Midhat Efendi Avrupa’da, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1999.
Göle, Nilüfer; “Batı Dışı Modernlik: Kavram Üzerine”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt: 3 Modernleşme ve Batıcılık, (ed. Uygur Kocabaşoğlu), İletişim Yayınları, İstanbul 2004, ss. 56-67.
Karakoç, İrfan. “Hürriyet, Saadet, Şeref: Efendi’nin Evi, Özgür Kadının Fendi”. Kritik S. 3, Bahar 2009.
Parla, Jale. Don Kişottan Bugüne Roman, İletişim Yayınları, İstanbul 2000.