Çanakkale Muharebeleri Sırasında İstanbul’da Yardım Faaliyetleri

Öz Bir cephede başarı ya da başarısızlık, birliklerin durumu ve lojistik hizmetlerininikmali ile de ilgilidir. Cephedeki askerin her türlü ihtiyacının temini,yaralananların tedavisi ve belki her şeyden önemlisi cephe gerisinde kalan yakınlarının unutulmaması zaferin ardındaki önemli amillerdendir.Birkaç yıl öncesine kadar Balkanlarda hazin bir şekilde mağlup olan buasker şimdi cephede bir destan yazmaktadır. Bu destanın askerlerin kahramanlıkları üzerinden anlatılması, sadece hakikatin bir kısmının ifadesidir. Oysa memleket insanı muharebeler sırasında cephedeki asker gibi kendisine terettüp edenleri yerine getirmeye çalışmış, bu amaçla ferdi veya dernekler vasıtasıyla cephedeki askerler ve geride kalanlar yakınları için yardımdan geri kalmamıştır. Devletin sadece kendi imkânları ile temini, mevcut Osmanlı ekonomisinin durumu da düşünüldüğünde ihtimal dışı olan birçok alanda halk kendine düşeni layıkıyla yerine getirmiş; yardım kampanyaları düzenlemiş, gerektiğine emeğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale Savaşı, İstanbul, Dernek, Kadın, Yardım

PDF

___

Akgün, Seçil Uluğtekin, Murat, Hilâl-i Ahmer ve Kurtuluş Savaşı, Askeri Tarih Bülteni, Ankara 1995.
Akgün, Seçil Uluğtekin, Murat, Hilâl-i Ahmerden Kızılaya, Ankara, 2002.
Çakır, Serpil, Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul: Metis, 1994.
Doktor Yakop, Türk Kadınlarının Hastabakıcılığı, Türk Yurdu, 16 Temmuz 1331 [29 Temmuz 1915], yıl 5, Sayı 88, s. 185-186.
Erdemir, Lokman, Sebep ve Sonuçlarıyla Çanakkale Savaşları (Sosyal Tarih Açısından), Dokto- ra Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi Bilim Dalı, İstanbul, 2008.
Ener, Kadir,(1954), Çanakkaleden Hatıralar İstanbul
Hatemi, Nilüfer, Mareşal Fevzi Çakmak ve Günlükleri, I-II, Yapı Kredi, İstanbul 2002.
Kurnaz, Şefika, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını: 1839-1923, Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara 1991.
Kaplan, Leyla, Cemiyetlerde ve Siyasi Teşkilatlarda Türk Kadını: (1908-1960), Atatürk Araştır- ma Merkezi, Ankara 1998.
Lebib Selim, Türk Kadınlığının Harb-i Umûmîdeki Faaliyeti Türk Yurdu, 8 Teşrinievvel 1331 [21 Ekim 1915], yıl 5, sayı 94, s. 250-251.
Lebib Selim, Türk Kadınlığının Harb-i Umûmîdeki Faaliyeti, Türk Yurdu, 22 Teşrinievvel 1331 [4 Kasım 1915], yıl 5 sayı 95, s. 259-261.
Lebib Selim, Türk Kadınlığının Harb-i Umûmîdeki Faaliyeti, Türk Yurdu, 5 Teşrinisani 1331 [18 Kasım 1915], yıl 5, sayı 96, s. 269-271.
Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Salnamesi (1329-1331), (1335). (OHACS) İstanbul: Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti.
1335-1919 Senesinde Münakid Hilâl-i Ahmer Meclis-i Umûmisi Heyeti Muhteremesine Tak- dim Edilen 1330-1334 Senelerine Âid Merkez-i Umûmi Raporu (OHACR).
Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Heyet-i Merkeziyesi Tarafından Tertib Edilen Tak- vim II, 1332.
Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Heyet-i Merkeziyesi Tarafından Tertib Edilen Tak- vim III, 1333.
Oktar, Tiğinçe, Osmanlı Toplumunda Kadının Çalışma Yaşamı: Osmanlı Kadınları Çalıştır- ma Cemiyet-i İslamiyesi, İstanbul: Bilim Teknik,1998.
Polat, Nazım H., Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti, Kültür Bakanlığı, Ankara 1991. Sanders, Liman Von (1968), Türkiyede Beş Yıl, çev. M. Şevki Yazman, İstanbul.
Selahattin Adil Paşa,(1982), Selahattin Adil Paşanın Hatıraları: Hayat Mücadeleleri, haz. En- ver Koray , İstanbul.
Türkiye Kızılay Derneği 73 Yıllık Hayatı (1877-1949), (1950). Ankara: Kızılay Yayınları.
Türkiye Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Hanımlar Merkezi Darussınası, (1339). İstanbul: Ahmet İhsan ve Şürekâsı.
Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi: Osmanlı Devri: Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi: Çanakkale Cephesi Harekâtı (Haziran 1915-Ocak 1916),C. 5, 3. Kitap Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 1980.
Türk Silahlı Kuvvetleri tarihi: Osmanlı Devri: Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi: Çanakkale Cephesi Harekâtı (25 Nisan 1915 Mayıs 1915)C. 5, 2. Kitap, Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 1978.
Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi: Osmanlı Devri: Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi: Çanakkale Cephesi Harekatı (Haziran 1914- 25 Nisan 1915),C. 5, 1. Kitap, Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 1993.
Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Osmanlı Devri Birinci Dünya Harbi: İdari Faaliyetler ve Lojistik, X, Ankara: Genelkurmay Başkanlığı, 1985.