Aynı Coğrafyada İki Savaş: Troia ve Çanakkale Savaşlarının Karşılaştırılması

Yaklaşık üç bin yıl arayla aynı topraklarda meydana gelen iki savaş, Troia ve Çanakkale Savaşları sadece coğrafi benzerlikleri değil, nedenleri, oluş şekli ve sonuçları ile birbirine benzemektedir. Birinci Dünya savaşının bir parçası olan Çanakkale Savaşı gibi, arkeolojik kaynaklar Homeros’un destanlaştırdığı Troia Savaşı’nın Tunç Çağların sonunda Batı Anadolu’daki çok büyük bir mücadelenin parçası olduğunu ortaya koymuştur. Çanakkale Savaşları sırasında kullanılan yöntemlerin antik çağ savaşlarını hatırlatmasının yanı sıra, Troia Savaşı’yla doğrudan ilgili olan taktiklerin de bu savaşta kullanıldığını görmekteyiz. Çanakkale savaşlarında burada savaşan askerlerin Troia Savaşı ve onun kahramanlarını bildikleri yazdıkları hatıralardan anlaşılmaktadır. Askerler sık sık kendilerini bu kahramanlarla karşılaştırarak, içinde bulundukları modern savaşın antik Troia savaşının bir yansıması olduğunu düşünmüşlerdir. Bu çalışmada her iki savaş kendi tarihi perspektifi içinde incelenerek benzer yönleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: Çanakkale, Troia, Gelibolu, Çanakkale Boğazı, Wilusa Two War at the Same Place: Comparison of Trojan War and Gallipoli Campaigns AbstractThe Trojan War and the Gallipoli Campaigns are two pivotal battles that took place on the shores of the Dardanelles. They are similar in several respects: Both battles involve several groups coming from different places. Some of the tactics employed during the Gallipoli campaigns are reminiscent of those used during the Trojan War. Many allied soldiers, as their memoirs and letters reveal, knew well the Trojan War and the deeds of its heroes. Their writings also reveal that they compared themselves to the ancient Greek heroes that fought at Troy. They also thought the Gallipoli Campaign as a sort of New Trojan War.Keywords: Troy, Gallipoli, Trojan war, Dardanelles, Wilusa

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale, Troia, Gelibolu, Çanakkale Boğazı, Wilusa

The Trojan War and the Gallipoli Campaigns are two pivotal battles that took place on the shores of the Dardanelles. They are similar in several respects: Both battles involve several groups coming from different places. Some of the tactics employed during the Gallipoli campaigns are reminiscent of those used during the Trojan War. Many allied soldiers, as their memoirs and letters reveal, knew well the Trojan War and the deeds of its heroes. Their writings also reveal that they compared themselves to the ancient Greek heroes that fought at Troy. They also thought the Gallipoli Campaign as a sort of New Trojan War

Keywords:

Troy, Gallipoli, Trojan war, Dardanelles, Wilusa,

PDF

___

Alexander, Caroline, Te War Tat Killed Achilles, New York, 2009.
Aslan, Rüstem ve Atabay, Mithat, Atatürk in Troy, Troy City of Homer , (Ed. Jorrit Kelder, Günay Uslu, Ömer Faruk Şerifoğlu), Amsterdam, 2012, s. 155-159.
Aslan, Rüstem, TROYA -TENEDOS Mitolojinin Adası, http://akvaryumbozcaada.com/ula- sim/ 53-rustem-aslan.pdf
Aslan, Rüstem. Troia ve Gallipoli Campaign: An Analogical Approach, Gallipoli ın Retros- pect 90 Years On. (Ed. M. Tunçoku) 2005, AÇASAM, Çanakklae, s. 05-44
Aspinall-Oglander, C.F., Tuğgeneral, Çanakkale Gelibolu Askeri Harekatı I. Cilt (çev. Metin Martı) İstanbul, 2005.
Benbow, Tim, Naval Walfare 1914-1918 , Dubai 2011.
Benzi, Mario, Anatolia and the Eastern Aegean at the Time of the Trojan War, OMERO TREMILA ANNI DOPO , (ed. Franco Monranari), Roma, 2002, s. 343-385.
Bryce, Trevor R., Te Trojan War: Is Tere Truth behind the Legend?, Near Eastern Archa- eology, Vol. 65, No. 3 (Sep., 2002), s. 182-195.
Bull, Stephan World War I Trench Warfare (1) 1914-16, Oxford, 2002.
Chasseaud, Peter ve Doyle, Peter, Grasping Gallipoli Terrain, Maps and Failure at the Darda- nelles, 1915, Kent, 2005.
Cline, Eric H., Te Trojan War : A Very Short Introduction, Oxford University Press 2013. Commission, 1917-1984, Londra 1967.
Crawley, Rhys, Climax at Gallipoli: Te Failure of the August Ofensive , University of Oklo- homa Press, 2014, s. 127.
Damato, Rafaele Bronze Age Greek Warrıor 1600-1100 Bc , Oxford, 2011.
Easton, D.F., Hawkins, J. D., Sherratt A.G. ve Sherratt, E.S., Troy in Recent Perspective, Anatolien Studies, Vol. 52, 2002, s. 75-110.
Easton, Donald F., Hittite History and Te Trojan War, Te Trojan War, (Ed. Lin Foxhall & John K. Davies) Liverpool, 1981.
Fields, Nic, Troy c. 1700-1250, Oxford, 2004.
Gillam, John Graham, Gallipoli Diary, Londra 1918.
Goetze, A., Te Hittites and Syria (13001200 B.C.), Cambridge Ancient History (Ed. I. E. S. Edwards, C. J. Gadd, N. G. L. Hammond ve E. Sollberger), Cambridge University Press, 1975, s. 252-273.
Gregory, Eileen, H.D. Hellenizm: Classic Lines, Cambridge University Press, 1997. Gurney, Oliver Robert, Hititler, (çev. Pınar Arpaçay), İstanbul 2001.
Guterbock, Hans G., Troy in Hittite Texts? Wilusa, Ahhiyawa, and Hittite History, Troy and Te Trojan War, A Symposium Held at Bryn Mawr College October1984, (Ed. Machteld J. Melling) 1986, s. 33-44.
Hamilton, Ian, Gallipoli Diary Vol. I-II, Edward Arnold, Londra, 1920. Hart, Peter, Gallipoli, Londra 1911.
Healy, Mark, Te Warrior Pharaoh Rameses II and the Battle of Qadesh, Oxford, 1993.
Hood, Sinclair, Te Bronz Age Context of Homer, Te Ages of Homer , (ed. Jane B. Carter ve Sarah P. Morris), Austin, 1998.
Karataş, Murat, Çanakkale Muharebelerinde Lağım Muharebeleri Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, (Bahar-Güz 2008, 43-60), 43-60.
Knight, W. F. J. Te Wooden Horse, Classical Philology, Vol. 25, No. 4, s. 358-366.
Korfmann, Manfred, Troy: Tpograpy and Navigation, A Symposium Held at Bryn Mawr College October1984, (Ed. Machteld J. Melling) 1986, s. 1-16.
Korfmann, Manfred, Çanakkale Boğazındaki Troia Asya ve Avrupa ile Egeden Karadenize Kültür İlişkileri, Troia Rüzgarı, M. Osman Korfmanndan Seçme Makaleler, (ed. Rüstem Aslan, Fecri Polat), Çanakkale, 2012. s. 27-42.
Korfmann, Manfred, Troia A Residential and Trading City at the Dardanelles, (ed. R. Laf- neur ve W-D. Niemeier) POLITEIA Society and State in the Aegean Bronze Age [Aegae- um 12], LiègeAustin 1995, s. 173-183.
Korfmann, Manfred, Troia M.Ö. 2. ve 3. Binyılda Ticaret Kesişme Noktası, Yüksek Troia Kültürü ve Kıyısal Troia Kültürü ile ilgili Bilgiler, Troia Rüzgarı, M. Osman Korfmanndan Seçme Makaleler , (ed. Rüstem Aslan, Fecri Polat), Çanakkale, 2012, s. 125-140.
Korfmann, Manfred, Was Tere a Trojan War?, Archaeology, Archaeological Institute of America, Volume 57 Number 3, May/June 2004, s. 8-12.
Korfmann, Manfred, Yüksek Troia Kültürü (Troia VI ve VII a) Bir Anadolu Kültürü, Troia Rüzgarı, M. Osman Korfmanndan Seçme Makaleler, (ed. Rüstem Aslan, Fecri Polat), Çanakkale, 2012, s. 15-166.
Körpe, Reyhan, Dardanos Tabyasında Savaş Alanı Arkeolojisi ve Sonuçları, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 8, Sayı: 8-9, 2010, s. 57-90
Körpe, Reyhan, Boğaz Savaşları Kubaba , 2006, Sayı 6, s. 27-36.
Körpe, Reyhan, Türk Hakimiyeti Öncesi Çanakkale Boğazında Yapılan Savaşlar, ÇANAK- KALE TARİHİ, (Ed. Mustafa Demir), İstanbul 2008, s. 73-80.
Körpe, Reyhan, Beşige Tepe-Kumkale Bölgesi Savaş alanları Arkeolojisi, Çanakkale 1915, 2012, Sayı:12, s.14-19.
Longworth, Philip. Te Unending Vigil: A History of the Commonwealth War Graves Com- mission, 1917-1967, London, 1967.
Mee, C.B., Te Mycenaeans and Troy, Te Trojan War Its Historicity and Context, PAPERS OF THE First Greebank Colloquim, Liverpool. 1981, (ed. Lin Foxhall ve John K. Davies), Bristol, 1984.
Melksham, Trevor, What Manner of Men are Tese? Peter Weirs Gallipoli as an Expression of an Australian Civil Religion, Eternal Sunshine of the Academic Mind: Essays on Religi- on and Film , (ed. Christopher Hartney), Te University of Sydney 2009, s. 39-48.
Mellink, Machteld J., Postscript, A Symposium Held at Bryn Mawr College October1984, (Ed. Machteld J. Melling) 1986, s. 94-95.
Midford, Sarah, From Achilles to Anzac: Heroism in the Dardanelles From Antiquity to Te Great War, ASCS 31 Proceedings, classics.uwa.edu.au/ascs31 s. 1-12.
Midford, Sarah, Anzacs and the heroes of Troy: Exploring the universality of war in Sidney Nolans Gallipoli Series, Gelibolu Tarih, Efsane ve Anı, (ed. İbrahim Güran Yumuşak ve M. Mehdi İlhan), İstanbul Medeniyet Üniversitesi, 201, s. 303-312.
Midford, Sarah, Consrtucting tha Australian Iliad: Ancient Heroes and Anzac Diggers in the Dardanelles, Melbourne Historical Journal, 2011, Special Issue, s. 59-79.
Moorehead, Alan, Gallipoli, New York, 1956.
Nevinson, Henry W., Te Dardanelles Campaign, Londra 1920.
Nicolle, David, Te Ottoman Army 1914-18 , London, 1994.
Rose, Charles Brian, Te Archaeology of Greek and Roman Troy, Cambridge, 2014.
Rupert Brooke: Marsh 1918, Tese Were the Men: Poems of the 1914-1918 , (Ed. E. R. Jaqu- et), Londra, 1919.
Simkins, Peter, Jukes Geofrey ve Hickey Michael, Te First World War, Te War to End of All Wars, Oxford, 2003,
Steel, Nigel ve Hart, Peter, Gelibolu Yenilginin Destanı, (çev. Mehmet Harmancı), İstanbul, 1996.
Strauss, Barry, Te Trojan War, New York, 2006.
Tekin, Oğuz Altınoluk, Sencan Körpe, Funda, Sylloge Nummarum Graecorum Çanakkale Museum , İstanbul, 2009.
Tekin, Oğuz, İlion Sikkeleri, Troia Efsane ile Gerçek Arası Bir Kente Yolculuk, İstanbul, 2002. Te Naval Review Vol. IV, Londra, 1911
Tomas, Carol G. ve Conant, Craig Te Trojan War , University of Oklahoma Press, 2005.
Tompson, Diane P., Te Trojan War, Literature and Legends From Te Bronze Age to Te Present, Londra, 2004.
Tomson, Diane P., Te Trojan War: Literature and Legends From Te Bronze Age to Te Present, Jeferson, 2013.
Vandiver, Elizabeth, Stand in the Trench, Achilles: Classical Receptions in British Poetry of the Great War Oxford University Press, 2013.
Watkins, Calvert, Te Language of the Trojans, Troy and Te Trojan War, A Symposium Held at Bryn Mawr College October1984, (Ed. Machteld J. Melling) 1986, s. 45-62.
Wood, Michael, In Search of Te Trojan War , New York, 1985.
Woodford, Susan, Te Trojan War in Ancient Art, Londra, 1993.
Yılmaz, Ahenk, Archıtectural Memorıalısatıon Of War: Ars Memorıae And Te Landscape of Gallıpolı Battle, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir Teknoloji Enstitüsü, 2008, s. 126-127.