Kayıt Dışı İstihdamda Küresel Etkiler ve Sosyal Örüntüler

1980'li yıllardan günümüze kadar uygulanan neo-liberalpolitikalar ve küreselleşme, toplumsal yapıda, çalışma ve işgücü üzerinde bazı temel dönüşümlere yol açmıştır. Bu süreçte yeni iş ve meslek alanları yanında; kayıt dışı çalışma gibi standart dışı çalışma biçimleri de artarak daha görünür hale gelmiştir. Kayıt dışılık, toplumdaki esnek çalışma zemininde göreli düşük ücret, güvencesizlik ve uygun olmayan koşullarda çalışma anlamına gelmektedir. Buyapısal değişikliklerden en fazla ve olumsuz etkilenenler ise yoksul, kadın, çocuk ve vasıfsız işgücü gibi toplumdaki dezavantajlı gruplardır. Küreselleşme sürecinin edilgin aktörleri arasında yer alan bu grupların kayıt dışı istihdam sürecinde korumasız ve kontrolsüz koşullarda, uzun ve ağır iş saatlerinde düşük ücretle çalışmak zorunda olmaları ise yoksulluğu yeniden üretmektedir. Bu çalışmada kayıt dışılık, küreselleşme arka planı içinde sosyal görüntüleri ile birlikte ele alınmaktadır. Dezavantajlı gruplarla kayıt dışılık arasındaki karşılıklı ilişkiler irdelenirken, Türkiye'ye özgü nitelikler dikkate alınarak kayıt dışılığa eşlik eden sosyal örüntülerin ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışmanın temel bulgusu, işgücündeki yapılanmanın giderek kendi sosyal dokusunu yaratması ve Türkiye'de yoksulluk ile kayıt dışı istihdamın niteliği arasında güçlü bir bağın var olmasıdır. Buna paralel bir diğer bulgu ise, kayıt dışılığın, toplumun özgün yapısı dikkate alınarak, ekonomik göstergelerin yanında sosyalboyutları ile birlikte analiz edilmesinin önemidir

Anahtar Kelimeler:

Küreselleşme, kayıt dışı istihdam, yoksulluk

Since the 1980s a remarkable transformation has occurredin the social structure, work and labor force as a result of neo-liberalpolicies and globalization. In that process not only new jobs andoccupations but also unusual forms of employment, such as informalemployment have appeared. Informality means relatively low wages,lack of social security rights, and unsuitable working conditions thatare arising on the ground of flexible employment.In the society,already disadvantaged groups such as poor, women, children, and unskilled people have been severely and mostly affected groups from these structural changes. These groups have been passive actors of the globalization process and their working conditions which are characterized with unregulated work hours and loads without protections and controls are the most important social and economic reasons for reproduction of poverty. This study researches the concept of informal employment and its social appearances all together in the context of globalization. While the relations between the disadvantaged groups and informal employment are semtinized, the study also aims to show the social structure accompanying informal employment with emphasis on the specific conditions of Turkey. The main finding of this study is that the restructuring in labor force is creating its own social structure and a strong tie between poverty and informal employment is co- existing in Turkey.Another finding is that it is important to analyze the informal employment together with the social dimensions considering the structure of the society as well as the economic indicators

Keywords:

Globalism, informal employment, poverty,

PDF

___

Açıkalın, N. (2007).“Enformel Sektör ve Yoksulluk:Kentsel İşgücü Pazarı Üzerine Etkileri İstanbul ve Gaziantep Örnekleri“ http:/sosyoekonomi.hacettepe.edu.tr/070203 (2.1.2012)
Ataman,B.C.(1999) İşgücü Politikaları ve İstihdam Politikalarının Temel Prensipleri, Ankara: A.Ü.Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları
Bauman, Z. (1999) Küreselleşme, (çev.Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları
Bayar, F. (2005) "Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme SürecindeTürkiye" "http://www.mfa.gov.tr/data/kutuphane/yayinlar/ekonomiksorunlardergis i/sayı32"32 (7.8.2011)
Castells, M. (2010). The Information Age: Economy, Society and Culture, End of Millennium, Malden: Wiley-Blackwell
Casstells M..Henderson J. W. (1987) "Techno-Economics Restructuring Socio- Political Process and Spatial Transformation A GlobalPerspective“ J. Henderson and M.Castells, (ed) Global Restructuringand Territorial Development içinde, SAGE, London.36-39,
Çınar, E. M.(1998). Taking Work At Home:Disguised Female Employment in Urban Turkey, Loyola University of Chicago School of Business, Administration Working Paper, No.8810, Chicago
Çukurçayır, M. A. (2003) Küresel Sistemde Siyaset -Yönetim- Ekonomi, Konya: Çizgi Yayınları
Esim, S.(2001) “Empowerment of Women Throughout The Life Cycle As A Transformative Strategy For Poverty Eradication” United Nations No.EGM/Pov/EP,1. New Delhi,
Erder, S. (1997)Kentsel Gerilim, Ankara: Um:ag Vakfı Yayınları
Giddens, A. (1994)The Transformation of Intimary Oxford: Basic Blacwell
Karaarslan, E.(2010)Kayıt Dışı İstihdam ve Neden olduğu Mali Kayıpların Bütçe Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği, Ankara: Mali Hizmetler Derneği Yayınları
Karatay, A.(2010) ”Türkiye'de Yoksulluk, Yoksullukta Değişmeler ve Sosyal Hizmetlerin Artan Önemi ”Pınar Uyan Semerci (der) İnsan Hakları İhlali Olarak Yoksulluk içinde, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları(21-57)
Kaygalak, S. (2001) ”Yeni Kentsel Yoksulluk Göç ve YoksulluğunMekansal Yoğunlaşması:Mersin Demirtaş Mahallesi Örneği:"Praksis Kentler ve Kapitalizm, 2,124-172
Kempen V. (1994) "The Dual City an the Poor Social Polarization, Social Segration and Life Changes” Urban Studies VoL 31 No:7,14-16
Kenar, N. (2002) “Kayıtdışı Sektörü Büyüten Faktörler Ekonomiye ve Çalışma Hayatına Etkileri ve Çözüm Önerileri" Büyüyen Kayıtdışı Sektör Semineri, Ankara: TİSK Yayınları
Kesgin B.(2007) “Küreselleşme Sürecinde Göç Akışlarının Kavşak Yeri: Eminönü”, TMMOB İstanbul Kent Sempozyumu,13-15 Eylül, İstanbul,
Krippner, G.(2001) "The Elusive Market:Embeddedness and the Paradigm of Economic Sociology"Theory and Society,cilt 30 no:6 ,774-810
Kutal, G. ve Büyükuluslu, A.R.(1996)Çokuluslu Şirketler ve İnsan Kaynağı Yönetimi, , İstanbul: Der Yayınları
Kümbetoğlu, B.(1994) "Kadın Çalışma ve Evde Üretim" Türkiye'de Dünyada Güncel Sosyolojik Gelişmeler, Birinci Ulusal Sosyoloji Kongresi, 3-4-5- Kasım, İzmir
Korkmaz,N.(2009) Ankara’nın Mekansal ve Sosyo-Kültürel Dönüşümü, Şehir (Bibliotek) 7 , 14-20
Metin,Ş. (2001) Kayıt Dışı İstihdam ve Esnek Üretim Sürecinde Kadın Emeğinin Durumu: Türkiye'de Ev-Eksenli Çalışma, Ankara, T.C Başbakanlık KSSGM Yay,
Mingione, E (1993) ."The New Urban Powerty and the Underclass İntroduction“International Journal of Urban and Regione Research, 17, 324-326
Ongan, Tunçcan, N. (2005 ) Ekonomik Krizin Emek Piyasalarına Etkileri, İstanbul: Birleşik Metal–İş Yayınları
Özatalay, C. (2006) "Elmanın Öteki Yarısı Enformal Sektör İşçileri" TES-İŞ Haziran57-62
Özbay, F.(1990 )"Kadının Ev İçi ve Ev Dışı Uğraşlarındaki Değişme" Şirin Tekeli, (der) ) Kadın Bakış Açısında 1980'lerTürkiye’sinde Kadın içinde, İstanbul, İletişim Yayınları, 34-51
Özdemir,S.(2004) Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, İstanbul Ticaret Odası Yayınları,Sayı:138,
Özdemir, Ali Murat ve Özdemir, Yücesan Gamze, (2005) .“Küresel Kapitalizmde Çocuk Emeğinin Ekonomi Politiği-Çocuk İşçilerin Oyun Hakkı Var mı?", Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 23, 8-15
Peker, M ..(2000) "Çocuk İstihdamı Üzerine Bir Deneme" Çalışma Ortamı Dergisi, 53.(4-5)
Polanyi, K. 2000 (1944) Büyük Dönüşüm Çağımızın Sosyal ve Ekonomik Kökenleri, (çev. Ayşe Buğra) İstanbul: İletişim Yayınları
Robertson,R.(1999) Küreselleşme-Toplum Kuramı ve Küresel Kültür, (çev:U.H.Yolsal), İstanbul: Bilim Sanat Yayınları
Sassens, Ş. (1998) Globalization, USA, HS Discontets, The New Pres
Soja, E.M.(2000)Postmetropolis Critical Studies of Cities and Region, Blavkwell,
Şenses, F (.2002), Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, ,İstanbul: İletişim Yayınları
TUIK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2013) Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, Haziran http.tuik.gov.tr/PreHaber Bültenleri.do?id=85078&tbid=2,(15.06.2013)
TUIK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2012) Çocuk İşgücü Anketi Sonuçları, Nisan , http.www.tuik.gov.tr/PreHaber Bültenleri.do.?id=13659 (7.17.2013)
Toksöz, G .(2006) "Enformel Sektör, Enformel İstihdam: Ortaya Çıkış ve Yaygınlaşma Nedenleri" TES-İŞ, Haziran, 42-45
Toksöz,G. Ve Özsuca Turcan, Ş (2002) "Enformal Sektörde İstihdamın ve İşgücünün Özellikleri" İktisat Dergisi, Sayı: 430, 44-51
Uyanık,Y.(2008) "Neo-Liberal "Küreselleşme Sürecinde İşgücü Piyasaları”, http://www.gazi.edu.tr/indexphp/iibfdergisi/article/viewFile/112/1 03,209-224 (25.05.2012)
Yahşi,Fatma.(2007) Küreselleşme ve İstihdam, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi,Adana
Yalınpala, J (2002) "Küreselleşmenin Emek Piyasaları ve İstihdam Üzerine Etkileri"Küreselleşme KarşıtlıklarAllen Sayık,(der) içinde İstanbul: Om Yayınları, İktisadi Yöntemler ve Sosyopolitik
Yükseker, H. D. (2003).Laleli-Moskova Mekiği Kayıtdışı Ticaret ve Cinsiyet İlişkileri, İstanbul İletişim Yayınları