Yusuf AYRIÇAY, Meltem KILIÇ, Yasemin GÜNER

Çalışma sermayesinin firma kârlılığı üzerindeki etkisi: BİST KOBİ sanayi işletmelerinde bir araştırma

Çalışmanın amacı, çalışma sermayesi yatırım ve finansman değişkenlerinin firma kârlılığı üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla 2013 ve 2019 yılları arasında Borsa İstanbul’da (BİST) kayıtlı KOBİ Sanayi Sektöründe (XKOBI) faaliyet gösteren 28 firmanın mali tabloları incelenmiştir. Firmaların çalışma sermayesi değişkenlerinin firma kârlılığı üzerindeki etkisini incelemek için panel veri regresyon analizinden yararlanılmıştır. Regresyon analizinde bağımlı değişkenler olarak öz sermaye kârlılığı (ROE) ve aktif sermaye kârlılığı (ROA) kullanılırken, bağımsız değişkenlerde çalışma sermayesi yatırım politikaları, çalışma sermayesi finansman politikası, kontrol değişkeni olarak ise kaldıraç oranı ve satışların büyüklüğü kullanılmıştır. Ampirik analiz sonucunda, BİST’e kayıtlı KOBİ’lerin çalışma sermayesi yatırım ve finansman politikalarının ROA’yı pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bağımlı değişken olan ROE ile yapılan testler sonucunda çalışma sermayesi yatırım politikasının özsermaye kârlılığını pozitif etkilemektedir. Diğer bir bağımsız değişken olan çalışma sermayesi finansman politikasının özsermaye kârlılığı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir.

The effect of working capital on firm profitability: A study in BIST SME industrial enterprises

The study examines the impact of working capital investment and financing variables on firm profitability. For this purpose, the financial statements of 28 companies operating in the SME Industry Sector (XKOBI) registered in Borsa Istanbul (BIST) between 2013 and 2019 were examined. In addition, panel data regression analysis was used to investigate the effect of working capital values of firms on firm profitability. The regression analysis used return on equity (ROE) and return on active capital (ROA) as dependent variables. Working capital investment policies and financing policies were used as independent variables. The leverage ratio and sales size were used as control variables. As a result of the empirical analysis, it has been concluded that the working capital investment and financing policies of SMEs registered in BIST positively affect ROA. Furthermore, the active capital investment policy positively affects the return on equity due to the tests performed with the other independent variable, ROE. On the other hand, working capital financing policy does not significantly affect the return on equity.

PDF

___

Albayrak, A. S., & Akbulut, R. (2012). Kârlılığı Etkileyen Faktörler: İMKB Sanayi ve Hizmet Sektörlerinde İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir İnceleme, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 55-82
Altaf, N. & Ahmad, F. (2019). Working Capital Financing, Firm Performance and Financial Constraints. International Journal of Managerial Finance, 15(4), 464-477.
Aktaş, R. Doğanay, M.M. Gökmen Y. & Somuncu, K. (2017). Finansal Yönetim, İstanbul: Beta Yayın Dağıtım.
Aksoy, A. & Yalçıner, K. (2008). İşletme Sermayesi Yönetimi. (4. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi
Akyüz, H. S. (2019). Çalışma Sermayesine İlişkin Finansal Oranların İşletme Karlılığına Etkisi: BİST İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 217-233.
Arslan, Ö. (2003). Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelerde Çalışma Sermayesi Ve Bazı Finansal Yönetim Uygulamaları. Cumhuriyet Ünivesitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 121-135.
Atmaca, M. (2016). Finansal Oranlar Aracılığıyla Çalışma Sermayesi Bileşenlerinin Karlılığa Etkisi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Kimya, Plastik ve Kauçuk Şirketlerinde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 633-649.
Aygün, M. (2012). Firma Performansı Üzerinde Çalışma Sermayesinin Etkisi: Türk İmalat Sektörü Üzerine Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış, 12(2), 215–223.
Aytürk, Y. & Yanik, S. (2015). Çalışma Sermayesi Yönetimi Türkiye’deki KOBİ’lerde Karlılığı Nasıl Etkiler? Muhasebe ve Finansman Dergisi, (68), 157-168.
Breush, T.S. & Pagan, A.R. (1979), A Simple Test For Heteroscedasticity And Random Coefficient Variation. Econometrica: Journal of the Econometric Society 47(5), 1287-1294.
Brown, M. B. & Forsythe, A.B. (1974). Robust Tests Fort He Equality Of Variances. Journal Of The American Statistical Association, 69(346), 364-367.
Coşkun, E. & Kök D. (2011). Çalışma Sermayesi Politikalarının Karlılık Üzerine Etkisi: Dinamik Panel Uygulaması. Ege Akademik Bakış, 11(Özel Sayı), 75-85.
Çankaya, M. (2002). Sağlık Sektörü İşletmelerinde İşletme Sermayesi Yönetiminin Karlılık Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul (BİST) Örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 1-14.
Çerçel, Ö. N., & Sökmen, A. G. (2019). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma Kârlılığı Üzerindeki Etkisi: BİST’te İşlem Gören Metal Eşya, Makine ve Gereç Yapım Sektörü Üzerinde Bir Araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 35-42.
Çınar, Ö. & Kaymaz, M. T., (2020). Çalışma Sermayesi ile Firma Kârlılığı İlişkisinin Panel Veri ile Analizi: BİST'te Kayıtlı Üretim Firmaları Üzerine Bir Uygulama (2009-2018). Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (23).
Deloof, M. (2003). Does Working Capital Management Affect Profitability Of Belgian Firms? Journal Of Business, Finance and Accounting, 30(3), 573-587.
Dinçergök, B. (2019). İşletme Sermayesi Yönetimi ve Karlılık ilişkisi: Doğrusal Olmayan İlişkinin BİST Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünler Sektöründe Sınanması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (82), ss. 161-176.
Doğan, M. & Elitaş, B. L.(2014). Çalışma Sermayesi Gereksiniminin Belirleyicileri: Borsa İstanbul Gıda Sektörü Üzerine Bir İnceleme. World of Accounting Science, 16(2).
Driscoll J.C. & Kraay, A.C. (1998). Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data. Review of Economics and Statistics, 80, 549-560.
Dursun, A. & Ayrıçay, Y. (2012). Çalışma Sermayesi-Karlılık İlişkisinin İMKB Örneğinde 1996- 2005dönemi Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4), 199-214.
Erbul, M. & Özdemir, F. S. (2020). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Yıldız Endeksinde Bir Uygulama. Ömer Halisdemir Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 335-348.
Ercan, M.K. & Ban, Ü. (2008). Finansal Yönetim. (4. Baskı), Ankara: Gazi Kitapevi.
Erdaş, M.L. (2015). Firma Karlılığı Üzerinde Çalışma Sermayesi Yönetiminin ve Makroekonomik Faktörlerin Etkisi: Borsa İstanbul Endeksi Turizm Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmalar Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 1220-1229.
Eskin, İ. & Güvemli, B. (2020). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Kârlılığa Etkisi: Borsa İstanbul 50 Endeksi Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 85, 65-76.
García‐Teruel, P. J. & Martínez‐Solano, P. (2007). Effects of Working Capital Management on SME Profitability. International Journal of Managerial Finance, 3(2),164-177.
Güdelci, E. N. (2016). İşletme Düzeyinde Çalışma Sermayesi ve Karlılık İlişkisi-BİST’de Faaliyet Gösteren Gübre İşletmeleri Üzerine Bir Çalışma. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(2/1), 183-192.
Hausman, J.A. (1978). Specification Tests İn Econometrics. Econometrica, 46(6), 1251-1271.
Irmak, F. (2016). Küresel finansal kriz dönemlerinde çalışma sermayesi yönetiminin firma performansına etkisi: BİST imalat sanayi endeksinde bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin.
Karagözoğlu, G. & Aktaş, R. (2018). İmalat Sektöründeki İşletmelerde Çalışma Sermayesi Belirleyicileri BİST Örneği. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 713-733.
Kendirli, S. & Çankaya, M. (2016). BİST Turizm Endeksindeki Şirketlerde İşletme Sermayesi Yönetiminin Karlılık Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma. International Review Of Economics And Management, 4(2), 46-68.
Kendirli, S. & Konak, F. (2014). İşletme (Çalışma) Sermayesi Yönetiminin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: BİST Gıda, İçecek Endeksi Uygulaması. Akademik Bakış Dergisi, 41(3), 1-17
Keskin, R. & Gökalp, F. (2016). Çalışma Sermaye Yönetiminin Firma Karlılığı Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 15-25.
Kılıç, M. (2019). Bankaların Finansal Yapısının Karlılık Üzerindeki Etkisi: Özel Sermayeli Mevduat Bankaları Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (24), 45-58.
Kısakürek, M., Babacan, A., & Tuncay, M. (2018). Türkiye’de Sektörel Düzeyde Çalışma Sermayesi Unsurları ile Finansal Performans Arasındaki Etkileşim. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 315-331.
Konak, F. & Güner, E. N. (2016). İşletme sermayesi yönetiminin firma performansı üzerindeki etkisi: BİST KOBİ endüstriyel endeksinden deneysel bir kanıt. Uluslararası Ticaret, Ekonomi ve Finans Dergisi, 7(2), 38-43.
Korkmaz, T. & Yaman, S. (2019). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma Karlılığına Etkisi: BİST Turizm Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Journal of Tourism Theory And Research, 5(2), 301-316.
Le, B. (2019). Working Capital Management And Firm’s Valuation, Profitability And Risk. International Journal of Managerial Finance,15(2), 191-204.
Çakır, H. M. & Küçükkaplan, İ. (2012). İşletme Sermayesi Unsurlarının Firma Değeri ve Karlılığı Üzerindeki Etkisinin İMKB’de İşlem Gören Üretim Firmalarında 2000–2009 Dönemi İçin Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (53), 69-86.
Nazir, M.S. & Afza, T. (2009). Impact of Aggressive Working Capital Management Policy on Firms’Profitability, The IUP Journal of Applied Finance, 15(8), 19-30.
Okka, O. (2018). Finansal Yönetim Teori ve Çözümlü Problemleri-A2 Finans Serisi. (7. Baskı) Ankara: Nobel Yayıncılık.
Öndeş, T. & Pagheh, E. (2018). Firmaların İşletme Sermayesi Stratejileri ile Risk, Getiri ve Karlılık Yetenekleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: BİST Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Studies, 4(21), 801- 813.
Öz Y. & Güngör B. (2007). Çalışma Sermayesi Yönetiminin Şirket Kârlılığı Üzerine Etkisi: İmalat Sektörüne Yönelik Panel Veri Analizi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 319- 332.
Pais, M. A. & Gama, P. M. (2015). Working capital management and SMEs profitability: Portuguese evidence. International Journal of Managerial Finance, 11(3), 341-358.
Prasad, P., Sivasankaran, N. & Shukla, A. (2019). Impact Of Deviation From Target Working Capital On Firm Profitability: Evidence From India. International Journal of Productivity and Performance Management, 68(8), 1510-1527.
Poyraz, E. (2012). İşletme Sermayesi Finanslama Stratejilerinin Karlılık Oranları Üzerindeki Etkisi (Akbank Ta Ş. Uygulaması). Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 47- 56.
Sevil, G. & Başar, M. (Ed), (2014). Finansal Yönetim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Sharif, M. A. & Islam, M. R. (2018). Working Capital Management A Measurement Tool For Profitability: A Study on Pharmaceutical İndustry İn Bangladesh. Journal of Finance And Accounting, 6(1), 1-10.
Şahin O. (2011). İMKB’ye Kayıtlı İmalat Şirketlerinde Çalışma Sermayesi Politikaları Ve Firma Performansı İlişkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 123‐141.
Şamiloğlu, F. & Demirgüneş, K. (2008). The Effect of Working Capital Management on Firm Profitability: Evidence From Turkey. The International Journal of Applied Economics and Finance, 2(1), 44-50.
Tatoğlu, F. Y. (2013). Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Basım.
Tatoğlu, F. Y. (2020). Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Basım.
Topaloğlu, T. N. (2019). Çalışma Sermayesi Yatırım ve Finansman Politikalarının Firma Karlılığına Etkisi: BİST 30 Firmaları Üzerine Panel Veri Analizi. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2(2), 88-106.
Yıldız, B. & Deniz, T. (2020). BİST Yıldız Endeksinde İşlem Gören Firmaların Kârlılıklarına Etki Eden Çalışma Sermayesi Faktörleri” Journal of Research İn Economics, Politics & Finance, 2020, 5(1): 91-110.
Yücel, T., & Kurt, G. (2002). "Nakit Dönüş Süresi Nakit Yönetimi ve Karlılık: İMKB Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Çalışma". İMKB Dergisi, 1-15.
Zengin, B. & Tanrıöven, C. (2016). Kriz Dönemlerinde Çalışma Sermayesi Yönetimi Etkinliğinin Analizi, BİST İmalat Sanayi İşletmelerinde Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (50), 162-179.