Türkiye’de Geleneksel Gıdaların Üretim ve İhracat Potansiyelinin Değerlendirilmesi

Geleneksel gıdalar belli bir coğrafi bölgenin yerel ve kültürel mirasını yansıtan, geleneksel yöntemlerle üretilen gıdalardır. Türkiye’nin kültürel yapısı, coğrafi konumu, ekolojik ve iklimsel çeşitliliği sayesinde geleneksel gıda potansiyeli oldukça yüksektir. Geleneksel gıdaların korunması ve devamlılığını sağlamak amacıyla politikalar belirlenmekte ve mevzuat düzenlemeleri yapılmaktadır. Bu düzenlemelerin en önemlisi Coğrafi İşaret (Cİ) olup, geleneksel gıdalara ürün ve marka garantisi sağlamaktadır. Geleneksel gıdaların endüstriye aktarımı üretim hacmini artırmasının yanı sıra ambalaj, etiketleme ve gıda güvenliği gibi unsurların garanti altına alınmasına katkı sağlayacaktır. Bu unsurlar, geleneksel gıdaların uluslararası pazarlama şansını artırarak kırsal kalkınmaya sürdürülebilirlik katacaktır. Bu çalışmada, geleneksel gıdaların ihracat potansiyeli üzerinde durulmuş olup, geleneksel gıdaların rekabet gücünü artıracak ihracat potansiyelinin daha etkin kullanımı için çözüm yolları sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Coğrafi İşaret, İnovasyon, Kırsal Kalkınma, Pazarlama

Evaluation of Production and Export Potential of Traditional Foods in Turkey

Traditional foods are the foods produced by traditional methods that reflect the local and cultural heritage of a particular geographical region. Thanks to the cultural structure of Turkey, geographical location, ecological and climatically diversity traditional foods potential is quite high. Policies are determined and legislative arrangements are made in order to protect and aim to ensure on to continuity traditional foods. The most important of these regulations is the Geographical Indication (GI), and it ensures to product and brand guarantee to traditional foods. Besides to increasing the production volume on the industry transfer of traditional foods will contribute to guaranteeing elements such as packaging, labeling and food safety. These elements will add sustainability to rural development by increasing the chance of international marketing of traditional foods. This study emphasized on the export potential of traditional foods, solutions are provided for more effective use of the export potential that will increase the competitiveness of traditional foods.

Keywords:

Geographic indication, innovation, rural development, marketing,

PDF

___

Alçay, A.Ü., Yalçın, S., Bostan, K. ve Dinçel, E. 2015. Orta Asya’dan Anadolu’ya kurutulmuş gıdalar. ABMO Dergisi, 40(2015): 83-93.
Alyakut, Ö., 2016. Kültürel ürünlerde coğrafi işaretleme konusunun medyaya yansıması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45): 675-686.
Anonim, 2006. Council regulation (EC) no 509/2006 of 20 March 2006 on agricultural products and foodstuffs as traditional specialties guaranteed. Official Journal of the European Union L 93/1, 1–11.
Anonim, 2010. Traditional United Europe Food (TRUEFOOD) Publishable Final Activity Report. Project Number: Contract N° FOOD-CT-2006-016264.
Anonim. 2011. Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği. 29 Aralık 2011 Tarih ve 28157 Sayılı Resmi Gazete. Necatibey Cad. No: 108 Kat: 4, Bakanlıklar, Ankara.
Anonim. 2013. Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği. 30 Haziran 2013 Tarih ve 28693 Sayılı Resmi Gazete. Necatibey Cad. No: 108 Kat: 4, Bakanlıklar, Ankara.
Anonim, 2014a. Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi ve Eylem Planı 2015-2018. Türk Patent Enstitüsü Yayın Kurulu. Ankara.
Anonim, 2014b. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). T.C. Kalkınma Bakanlığı. Ankara.
Anonim, 2015a. https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/food-safety-and-quality/certification/qualitylabels/quality-schemes-explained (Erişim Tarihi:17.08.2020).
Anonim, 2015b. Regulation EU 2015/2283 of the European Parliament and of the Council. Offical Journal of the European Union.
Anonim, 2017a. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu. 10 Ocak 2017 Tarih ve 29994 Sayılı Resmi Gazete. Necatibey Cad. No: 108 Kat: 4, Bakanlıklar, Ankara.
Anonim, 2017b. Esnaf ve Sanatkârlar Özelinde Sektör Analizleri Projesi Gıda Sektörü. Ticaret Bakanlığı Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürlüğü. ISBN: 978-605-5254-24
Anonim, 2017c. Türkiye’de Tarımsal Gıda Sektörünün Değer Zinciri Analizi ile Değerlendirilmesi. İstanbul Sanayi Odası. Yayın No: 2017/4. Ankara.
Anonim, 2018a. Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu, Ankara.
Anonim, 2018b. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim Özel İhtisas Komisyon Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı. Ankara.
Anonim, 2018c. https://eur-lex.europa.eu/legal content/EN/TXT/?uri=celex%3A31992R2
Anonim, 2019a. https://www.ci.gov.tr/anasayfa. Ankara (Erişim Tarihi: 14.12.2019).
Anonim, 2019b. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. Ankara.
Anonim, 2019c. Study on Economic Value of EU Quality Schemes, Geographical Indications (GIs) and Traditional Specialities Guaranteed (TSGs) Final Report. European Comission (Erişim Tarihi:01.09.2020).
Anonim, 2020a. Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği. 19 Şubat 2020 Tarih ve 31044 Sayılı Resmi Gazete. Ankara.
Anonim, 2020b. https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/food-safety-and quality/certification/qualitylabels/geographical-indications-register(ErişimTarihi:15.09.2020).
Bonadonna, A., Macar, L., Peira, G. and Giachino, C. 2017. The dark side of the European quality schemes: The ambiguous life of the traditional specialities guaranteed, Calitatea: Acces la Success; Bucharest, Vol. 18, Issues. 156, pp. 102-108.
Boza, S. and Munoz, J. 2016. Traditional food products and trade: exploring the linkages. SECO/WTI Academic Cooperation Project Working Paper Series, 17.
Çekal, N. ve Aslan, B. 2017. Gastronomik bir değer olarak tarhana ve coğrafi işaretlemede tarhananın yeri ve önemi. Güncel Turizm Araştırmalar Dergisi, 1(2): 124-135.
Demirbaş, N., Oktay, D. ve Tosun, D. 2006. AB sürecindeki Türkiye’de gıda güvenliği açısından geleneksel gıdaların üretim ve pazarlanması. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt No (10): 47-55.
Duru, S. ve Seçer, A. 2019. Geleneksel gıda ürünlerini satın alma davranışları ve tutumları: Mersin ili örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 50(1):1-10.
Fito, P. and Toldra, F. 2006. Innovations in traditional foods. EFFOST 2005 Conference. Trends in Food Science and Technology, 17(9): 470.
Gallagher, J. and McKevitt, A. 2019. Laws and regulations of traditional foods: past, present and future. In: AlKhusaibi M., Al-Habsi N., Shafiur Rahman M. (eds) Traditional Foods. Food Engineering Series, California, USA.
Galli, F. 2018. Traditional food: definitions and nuances. In Case Studies in the Traditional Food Sector, pp. 3– 24 [Cavicci, A and Santini, C,editors]. Duxford: Woodhead Publishing/Elsevier. Cambridge, United Kingdom.
Gellynck, X., Kühne, B. and Weaver, R.D. 2011. Relationship quality and innovation capacity of chains: The case of the traditional food sector in the EU. International Journal of Food System Dynamics, 2(1): 1-22.
Grujic, R., Antonic, B., Vujadinovic, D. and Macanovic, M. 2011. Traditional sour milk products as a basis for the development of new products in industrial conditions. Quality of Life, 2(3-4): 66-74.
Guerrero, L., Guardia, M. D., Xicola, J., Verbeke, W., Vanhonacker, F., Zakowska, S., Sajdakowska, M., Sulmont, C., Issanchou, S., Contel, M., Scalvedi M.L., Granli, B. and Hersleth, M. 2009. Consumer-driven definition of traditional food products and innovation in traditional foods. A qualitative cross-cultural study. Appetite, 52, 345–354.
Hoşcan, N. 2018. Küreselleşme sürecinde yöresel gastronomik ürünlerin üretiminde ve pazarlanmasında kooperatifçilik üzerine bir model önerisi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1): 390-413.
Jordana, J. 2000. Traditional foods: challenges facing the European food industry. Food Research International, 33(2000): 147-152.
Kantaroğlu, M. ve Demirbaş, N. 2018. Türkiye’de coğrafi işaretli gıda ürünleri üretim potansiyelinin değerlendirilmesi. VIII. Ibaness Kongreler Serisi, 21-22 Nisan 2018, Plovdiv, Bulgaristan, p:514-520.
Karaçıl, M.S. ve Tek, N.A. 2013. Dünyada üretilen fermante ürünler: tarihsel süreç ve sağlık ile ilişkileri. Bursa Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2(2): 163-173.
Kocatepe, D. ve Tırıl, A., 2015. Sağlıklı beslenme ve geleneksel gıdalar. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1):55-63.
Kuşat, N. 2012. Bölgesel kalkınmada geleneksel gıda ürünlerinin rolü ve geleneksel gıdalarda inovasyon belirleyicileri üzerine bir çalışma: Afyon Örneği. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(2): 3-5.
Mehmetoğlu, A.Ç. 2018. Food safety challenges associated with traditional foods of Turkey. Food Science and Technology, 38(1): ISSN 1678-457X.
Molnar, A. and Gellynck, X. 2006. Performance imbalances in the chain: EU traditional food sector. ABSTRACT: Applied Studies in Agribusiness and Commerce, 4(1033-2016-83927), 7.
Narayana, D. A., and Johnson, S. T. 2020. Regulations for manufacturing traditional foods — global and regional challenges. In Nutritional and Health Aspects of Food in South Asian Countries (pp. 297-307). Academic Press.
Narın, M. and İnanöz, N. 2016. Yöresel gıda ürünlerinin kırsal kalkınmaya etkisi: Savaştepe/Sarıbeyler üzerinde bir pilot çalışma. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 6(2): 81-88.
Öktem, Ş. and Purina, B. 2016. Standard recipes of traditional Turkish and Latvian meals: similarities and differences. Journal of Tourism and Hospitality Managament, 4(2):87-101.
Özdemir, G., Yılmaz, E., Unakıtan, G., Yılmaz, İ. ve Keskin, G., 2017. Kırsalda kadının geleneksel gıda üretimi ve pazarlama istekliliği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(3): 66-72.
Tarcza, T.M. and Popa, A.L. 2020. Using new marketing technologies for promoting traditional food products. Information Journal of Information Systems and Social Change, 11(1): 1-10.
Tekelioğlu, Y. 2019. Coğrafi işaretler ve Türkiye uygulamaları. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15): 47-75.
Topçu, Y. ve Baran, D. 2017. Menşe işaretli karvanas dut pekmezi’nin tüketici tercihlerine dayalı pazarlama stratejileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi (TURJAF), 5(7): 822-831.