MUHAMMED ZAHİDÜL-KEVSERÎNİN İSRÂ VE MİRÂC GÖRÜŞÜNÜN KELÂMÎ AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Kelâm İlminin semiyyat kısmına giren nübüvvet meselesinde Hz. Peygamberin Mescid-i Harâmdan Mescid-i Aksâya, oradan da göğe yaptığı İsrâ ve Mirâc yolculuğu, İslâmda beş vakit namazın farz oluşu ile anılır. Ruh veya beden birlikteliği, uyku ve uyanıklık halinde yükselme, Yüce Allahın görülmesi tartışma konusudur. Klasik kelâm eserlerinde olayın gerçekliği İsrâ ve Mirâc haktır şeklinde geçer. Osmanlı'nın son devir âlimlerinden Muhammed Zâhîdül-Kevserî (18791952), bu konuda el-İsrâ vel-Mirâc ve Kelimetün anil-İsrâ vel-Mirâc başlıkları altında iki makâle kaleme almıştır. Biz de bu makâlelerdeki Kevserînin konu ile ilgili görüşlerini kelâmî açısından değerlendirmek istiyoruz.

Anahtar Kelimeler:

İsrâ, Mirâc, Mucize, Zâhîdül-Kevserî

Theological Assessments On The Thoughts Of Muhammad Zahid Al-Kavsari About Isra And Miraj

The Mirâculous journey of Prophet Muhammad from Masjid al-Haram to Masjid al-Aqsa and then his celestial journey are explored and affirmed within the topic of the samiyyat in the scientific discipline of Kalam (Islamic Theology). The issue of Isra and Miraj is also discussed within the topic of mandatory five times daily prayers in the Islamic culture. Spirit or physical association, rising during sleep and being awake, and the seeing the almighty Allah are subjects for the debate. In the classic theology books it is stated that Isra and Miraj is real. Muhammad Zahid al-Kavsari, among the last period of Ottoman scholars (1879-1952), wrote two articles on the issue, entitled el-Isra vel-Mirâc and Kelimetün anil-Isra vel-Mirâc In this article, it is aimed to make assessments on al-Kavsaris opinions regarding the issue, in terms of Kalam.

Keywords:

Isra, Miraj, Miracle, Zahid alKavsari,

PDF

___

Apaydýn, H. Yunus, “Mütevâtir”, DÝA, cilt: 32, Ýstanbul 2006.
Berki, A. Himmet-Keskioðlu, Osman, Hâtemü’l-Enbiyâ Hz. Muhammed ve Hayatý, DÝB Yayýnlarý, Ankara 2012.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Muvazzaf Ýlm-i Kelâm, Ýstanbul trs. Buhârî, Ebû Abdullâh, el-Câmiu’s-Sahîh, Çaðrý Yayýnlarý, Ýstanbul 1981.
Bulut, Halil Ýbrahim, “Mu’cize”, DÝA, C. 30, Ýstanbul 2005.
Curcânî, Alî b. Muhammed Seyyid Þerîf, Kitâbu’t-Ta’rifât, tahk: Ýbrâhîm elEbyarî, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut trs.
Cuveynî, Ýmamu’l-Haremeyn, Kitâbu’l- Ýrþâd, çev. A. Bülent Baloðlu ve di- ðerl., Türkiye Diyanet Vakfý Yayýnlarý, Ankara 2010.
Çelebi, Ýlyas, “Gayb”, DÝA, XIII, Ýstanbul 1996.
Ebû Hanîfe, el-Fýkhu’l-Ekber, terc. Mustafa Öz, Ýmamý Azam’ýn Beþ Eseri, M.Ü. Ýlahiyat Fakültesi Yayýnlarý, Ýstanbul 2011.
Ebû Zehrâ, “Ýmam Kevserî”, Makalâtu’lKevserî, Humus 1388.
Eþ’arî, Ebû’l-Hasan, el-Ýbâne an Usûli’dDiyâne, terc. Mehmet Kubat, Ýþrak Yayýnlarý, Ýstanbul 2008. Fýðlalý, Ethem Ruhi, Çaðýmýzda Ýtikadî Ýslam Mezhepleri, Selçuk Yay, Ýstanbul 1990.
Gazâlî, Ebû Hamîd, Ýhyâu Ulûmi’d-Dîn, trc. Ahmed Serdaroðlu, Ankara 1974.
_____, el-Mustasfâ, çev. H. Yunus Apaydýn, Klasik Yay, Ýstanbul 2009.
_____, el-Ýktisâd fî’l-Ý’tikâd, çev. A. Duran, Ýtikadda Orta Yol, Hikmet Neþr, Ýstanbul 2004.
Hamîdullâh, Muhammed, Ýslam Peygamberi, trc. S. Mutlu-S. Tuð, Ýstanbul trs.
_____, Abd”, DÝA, I, Ýstanbul 1998. Hayri Ahmed, el-Ýmâm el-Kevserî, Makalâtu’l-Kevserî’nin Mukaddimesi, elMektebetu’l-Ezheriyye li’t-Turâs, Kahire 1994.
Isfehânî, Ebû’l-Kâsým er-Râgýb, el-Mufredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Ma’ rife, Beyrut 1992.
Ýbn Hanbel, Ahmed, el-Musned, Mýsýr 1954.
Ýbn Manzûr, Cemâluddîn Muhammed, Lisânu’l-Arab, Dâru Sâdýr, Beyrut trs.
Kâdý Abdulcebbâr, Ahmed, Þerhu Usûli’lHamse, thk: Abdulkerîm Osmân, Kahire: Mektebetu’l-Vehbe, 1416/ 1996.
Kevserî, Muhammed ez-Zâhid, Makâlâtu’lKevserî, Humus 1388.
_____, Hanefi Fýkhýnýn Esaslarý, çev: Abdulkadir Þener-Cemâl Sofuoðlu, Türkiye Diyanet Vakfý Yayýnlarý, Ankara 1991.
Mâturîdî, Ebû Mansûr, Kitâbu’t-Tevhîd, haz. Bekir Topaloðlu, Muhammed Aruçi, ÝSAM, Ankara 2005.
_____, Te’vîlâtu’l-Kur’ân, kontrol: Bekir Topaloðlu, Mizan Yay., Ýstanbul 2005. _____, Te’vîlâtu Ehli’s-Sunne, tahk. Mecdi Basellum, Dâru’l-Kutubu’l-Ýlmiyye, Beyrut 2005.
Muslim, Ebû’l-Huseyin el-Kuþeyrî, esSahîh, Çaðrý Yay., Ýstanbul 1981.
Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed ibn Alî ibn Þuayb, es-Sunen, Çaðrý Yay., Ýstanbul 1981.
Nesefî, Ebû’l-Berekât, el-Umde, terc. Temel Yeþilyurt, Ýslam Ýnancýnýn Ana Umdeleri, Malatya 2000.
Nesefî, Ebû’l-Muîn, Bahru’l-Kelâm fî Akâidi Ehli’l-Ýslâm, çev. Cemil Akpýnar, yy., Konya 1977.
Nesefî, Ömer, Akâid-i Nesefî, çev: Þaban Ali Düzgün, Ýslam Ýnanç Esaslarý, Ankara 2013
Oral, Osman, Muhammed Zâhidu’l-Kevserî’nin Ýtikadî ve Kelâmî Görüþleri, Ankara 2014
Özcan, Hanifi, Mâturîdî’de Bilgi Problemi, Ýstanbul 1998.
Râzî, Fahreddîn, el-Muhassal, çev. Hüseyin Atay, Ankara Üniv. Ýlahiyat Fakültesi Yayýnlarý, Ankara 1978.
_____, Meâlimu Usûli’d-Dîn, terc: Nadim Macit, Erzurum 1996
_____, Esâsu’t-Takdîs fî Ýlmi’l-Kelâm, çev. Ýbrahim Coþkun, Ýz Yay., Ýstanbul 2014.
Semerkandî, Hakîm, es-Sevâdu’l-A’zam, Ýstanbul 1989.
Tahânevî, Muhammed b. A’lâ b. Alî, Kitâbu Keþþâfi Istýlâhâti’l-Funûn ve’ l-Ulûm, tahk. Alî Dahruc, Lübnan 1996.
Tahâvî, Ebû Ca’fer, Akâid Metni, çev: Muammer Esen, Ýslam Ýnanç Esaslarý, Ankara 2013.
Taftazânî, Sa’duddîn Mes’ûd b. Ömer, Þer hu’l-Makâsýd, tahkik ve ta’lik: Abdurrahmân Umeyre, Seyyid Mûsâ Þeref, Alemu’l-Kutub, Beyrut 1998.
_____, Þerhu’l-Akâid, haz. Süleyman Uludað, Kelâm Ýlmi ve Ýslam Akâidi, Dergâh Yay., Ýstanbul 2013.
Temel, Ali Rýza, “Hadislerle Mi’râc”, Mi’ râc Sempozyumu Bildirileri, Seha Neþriyat, Ýstanbul 1999.
Topaloðlu, Bekir - Çelebi, Ýlyas, Kelâm Terimleri Sözlüðü, ÝSAM, Ýstanbul 2010.
Uludað, Süleyman, “Sidretü’l-Münteha”, DÝA, XXXVII, Ýstanbul 2009.
Yavuz, Salih Sabri, “Mi’râc”, DÝA, XXX, Ýstanbul 2005.