Muhammet SEVİNÇ

İMAM HATİP LİSELERİNDE DİNÎ MÛSİKÎ EĞİTİMİNİN TARİHSEL SÜRECİ VE ÖĞRETİM PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Türkiye’de dinî mûsikî eğitimi verilen örgün eğitim kurumlarından birisi MEB bünyesindeki imam-hatipliseleridir. Bir din görevlisinin meslek hayatında ihtiyaç duyacağı en önemli yeterliliklerden olan dinîmûsikî formlarını güzel icra edebilme ve eğitimli ses, dinî mûsikî dersi ile kazandırılmaya çalışılmaktadır.İmam-hatip liselerinde ilk defa seçmeli olarak 1985 yılında okutulmaya başlanan bu ders, içerik açısındandinî mûsikî ile ilgili hemen hemen bütün konuları kapsamadığı hâlde dersin seçmeli olması, süre yetersizliği, nitelikli öğretmen ve materyal eksikliği gibi sebeplerden dolayı öğretim programın uygulanmasındaçeşitli sıkıntılar ortaya çıkmıştır.Değişen eğitim politikaları çerçevesinde 2003 yılından itibaren MEB tarafından tüm derslerin öğretimprogramları yapılandırmacı yaklaşıma göre ilkokullardan başlayarak tedrici bir şekilde yenilenmiş; bu çerçevede 2014 yılında, 1985’ten beri uygulanmakta olan dinî mûsikî öğretim programı yürürlükten kaldırılmış ve yapılandırmacı yaklaşım esas alınarak hazırlanan yeni öğretim programı yürürlüğe konulmuştur.Çalışmamızda yaklaşık yüz yıllık bir geçmişi olan imam-hatip liselerinde okutulan dinî mûsikî dersinintarihsel süreci incelenmiş, ardından derse ait eski ve yeni öğretim programları çeşitli yönleriyle mukayeseedilmeye çalışılmıştır. Çalışmada incelenen dinî mûsikî öğretim programı dokümanları betimsel içerikanalizine tabi tutularak, programların eski ve yeni şekillerinin hazırlanmasında benimsenen eğitim yaklaşımları, imam-hatip liselerinin haftalık ders çizelgelerinde dinî mûsikî dersine ayrılan süre, bu dersinamaçları, kazanımları, programların içerikleri, dersin işlenişinde ortaya çıkabilecek temel problemler değerlendirilmiş ve çözüm önerileri sunulmuştur.

Historical Process and Comparison of Curriculums of Religious Music Education in İmam-Hatip High Schools

One of the formal education institutions that gave religious music education in Turkey is imam-hatip Schools in Ministry of Education. The most important qualifications – to be able to perform well the religious music forms and an educated – that a religious officer would need in his Professional life are tried to be acquired through religious music lessons. This course, which was started as an elective course in 1985 in the imam-hatip schools, covered almost all subjects related to religious music icontent. However, various difficulties arose in the implementation of the curriculum due to reasons such as elective courses, lack of time, qualified teachers and lack of materials. Since 2003, under the changing educational policies of MEB the curriculum of all courses began to be renewed gradually, starting from primary schools, according to the constructivist approach. In this context, in 2014, since 1985, the applied religious music education curriculum was abolished and a new curriculum based on the constructivist approach was put into effect. In our study, the historical process of the religious music course taught in the imam preachers, which is about a hundred years old, was examined and then the old and new curricula of the course were tried to be compared in various aspects. In the study, the religious music education programs are subjected to content analysis method. After analyzing the educational approaches adopted in the preparation of the old and new forms of the religious music education programs, basic problems that may arise in the course of the lessons are assessed in terms of the purpose of this course, and lastly, the solution proposal has been expressed.

PDF

___

Altınkuşlar, A. Ayhan-Özcan, Nuri-Kalender, Ruhi, İmam-Hatip Liseleri için Dinî Mûsikî I, Kalem Yay., Ankara 1996.
Behar, Cem, Aşk Olmayınca Meşk Olmaz, Yapı Kredi Yay., İstanbul 1998.
Behar, Cem, Zaman Mekân Müzik: Klasik Türk Mûsikîsinde Eğitim (Meşk), İcra ve Aktarım, Alfa Yay., İstanbul 1993.
Demir, Arif, “İmam Hatip Liseleri’nde Dinî mûsikî Dersi Öğretmen Yeterlilikleri”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayısı, 2013, ss. 57-70.
Dinç, Erkan, “Eski ve Yeni Ortaöğretim Tarih Programının Amaç ve İçerik Özelliklerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, cilt: 11, sayı: 4, Güz 2011, ss. 2135-2148.
Dinçer, Nahid, İmam-Hatip Okulları Meselesi, Şule Yay., İstanbul 1998.
Dinî mûsikî Öğretim Programı, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Ankara 2014.
Ergin, Osman Nuri, Türkiye Maarif Tarihi, Osman Bey Matbaası, I-IV, İstanbul 1939.
İmam-Hatip Liseleri Müfredat Programı, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1978.
İmam-Hatip Liseleri Öğretim Programları, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1985.
“İmam-Hatip Liseleri Mesleğe Yönelik Seçmeli Dersler Dinî mûsikî Dersi Programı”, MEB Tebliğler Dergisi, cilt: 48, sayı: 2198, Kasım 1985, ss. 452-453.
Koca, Fatih, İslam Tarihi ve Medeniyetinde Salâlar ve Salavatlar, Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi SBE, Sivas 2013.
MEB Tebliğler Dergisi, Devlet Kitapları Döner Sermaye Müdürlüğü, cilt: 68, sayı: 2575, Ağustos 2005.
MEB Tebliğler Dergisi, Devlet Kitapları Döner Sermaye Müdürlüğü, cilt: 72, sayı: 2624, Ankara 2009.
MEB Tebliğler Dergisi, Devlet Kitapları Döner Sermaye Müdürlüğü, cilt: 77, sayı: 2682, Ankara 2014.
“Milli Eğitim Temel Kanunu”, Resmi Gazete, sayı: 14574, 24 Haziran 1973.
“Mûsikî Encümeni ve Darülelhan Talimatnamesi ile Darülelhan Programı”, Takvîm-i Vakâyi sayı: 2764, Rebiulevvel 1335 (2 Kanunisani 1332).
Öcal, Mustafa, 100. Yılında İmam-Hatip Liseleri, Ensar Yay., İstanbul 2013.
Öcal, Mustafa, Medresetü’l- Eimme ve’l-Hutebâ’dan İmam-Hatip Liselerine, Önder Yay., İstanbul 2011.
Öcal, Mustafa, “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi”, Uludağ Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi, cilt: 7, sayı: 7, 1998, ss. 241-268.
Özcan Demirel, Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme, PegemA Yay., Ankara 2006.
Özden, Erhan, Osmanlı Maarifinde Mûsikî, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul 2013.
Özden, Erhan-Toker, Hikmet, “Osmanlı Devletinde Müzik Eğitimi Veren Önemli Kurumlar”, Rast Müzikoloji Dergisi, cilt: 1, sayı: 2, 2013, s. 107- 128.
Sevinç, Muhammet, Darülelhan Tarihçesi, Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara 2004.
Sezikli, Ubeydullah, Anadolu İmam-Hatip Liseleri Dinî Mûsikî, MEB Devlet Kitapları, Özyurt Matbaacılık, Ankara 2014.
Sezikli, Ubeydullah, Makamlarla Türk Din Mûsikîsi Eğitim Seti, Origami Yapım, İstanbul 2012.
“Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ile Bir Takım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun”, Resmi Gazete, sayı: 243, 13 Aralık 1925.
“Tevhid-i Tedrisat Kanunu”, Resmi Gazete, sayı: 63, 6 Mart 1340 (1924). Tıraşcı, Mehmet, İlahiyat Fakülteleri İçin Dinî mûsikî Ders Notları, Dört Mevsim Kitap Yay., İstanbul 2015.
Vatan Gazetesi, İstanbul, 31 Temmuz 1339 (1923). İnternet Kaynakları:
http://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_09/11111750_11.siniflar.pdf
http://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_02/11121309_11111738_9_ ve_10.pdf
http://www.imamhatipokullari.org/tarihce.html
http://www.onder.org.tr/imam-hatip-tarihi
http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/49-1985
http://ttkb.meb.gov.tr/www/gecmisten-gunumuze-kurul-kararlari/icerik/152
http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_09/10093949_9_cizelgeveesaslar.pdf