Alkaloit kaynağı olarak iki banotu: Hyoscyamus niger L. & Hyoscyamus reticulatus L.

“Banotu” olarak bilinen Hyoscyamus türleri tropan alkaloitleri taşımaktadır. Atropin, hiyosiyamin ve skopolamin gibi tropan alkaloitleri tıbbi açıdan önemli farmakolojik aktivitelere sahiptir. İlaç endüstrisinde tıbbi bitkiler alkaloit kaynağı olarak kullanılabilmektedir. Hyoscyamus türlerinin ilaç endüstrisinde tropan alkaloidi eldesinde kullanılabilmesi amacıyla içerdiği total alkaloit miktarının bilinmesi gerekmektedir. Bu çalışmada ülkemizde Sivas ilinde yetişen banotu türlerinden Hyoscyamus niger L. ve Hyoscyamus reticulatus L. meyve, yaprak, gövde ve çiçek kısımlarının taşıdığı total alkaloit miktarı spektrofotometrik yöntemle araştırılmıştır. Spektrofotometrik analizde renklendirici ajan olarak alkaloitler ile kompleks oluşturan bromkrezol yeşili, standart olarak ise atropin kullanılmıştır. Çalışma sonucunda H. niger ve H. reticulatus türlerinin araştırılan tüm kısımlarının tropan alkaloitleri içerdiği belirlenmiştir. Çiçek kısmı dışında H. niger’in diğer tüm kısımları H. reticulatus’tan daha fazla alkaloit taşımaktadır. En yüksek alkaloit miktarı H. niger yaprağında 3.04 mg/g ve H. reticulatus çiçek ve yaprağında 2.80 mg/g olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hyoscyamus niger, Hyoscyamus reticulatus, total alkaloit, bromkrezol yeşili, atropin

Two henbane as alkaloid sources: Hyoscyamus niger L. & Hyoscyamus reticulatus L.

Hyoscyamus species known as “Banotu” carry tropane alkaloids. Tropane alkaloids, including atropine, hyoscyamine and scopolamine, have medically important pharmacological activities. In the pharmaceutical industry, medicinal plants can be used as a source of alkaloids. In order to obtain tropane alkaloids in the pharmaceutical industry, the total amount of alkaloids contained in Hyoscyamus species must be known. In this study, the total content of alkaloids in fruit, leaf, stem, and flower parts of Hyoscyamus niger L. and Hyoscyamus reticulatus L., which grows in Sivas province of Turkey were investigated by spectrophotometric method. In the spectrophotometric analysis, bromocresol green, which forms a complex with alkaloids, was used as a coloring agent, and atropine was used as a standard. As a result of the study, it was determined that all parts of H. niger and H. reticulatus species contained tropane alkaloids. Except for the flower part, all other parts of H. niger contain more alkaloids than H. reticulatus. The highest alkaloid content was determined as 3.04 mg/g in H. niger leaf and 2.80 mg/g in H. reticulatus flower and leaf.

Keywords:

Hyoscyamus niger, Hyoscyamus reticulatus, total alkaloids, bromcresol green, atropine,

PDF

___

Düzenli, A., & Topaktaş, M. (1986, 16-19 Mayıs). Doğal tıbbi bitkilerin tanınması ve kültüre alınması. Bildiri VI. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Ankara’da sunulmuştur.
Kan, Y., & Arslan, N. (2001). Datura stramonium L. 'nin botanik varyetelerinin farklı organlarının total alkaloit miktarları ve verimi yönünden karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 30(3), 1-12.
Aslan, S., Akan, H. & Pekmez, H. (2020). Yaslıca beldesi ve Arıkök mahallesi (Şanlıurfa)’nin etnobotanik açıdan araştırılması. Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma, 13(1), 44-61. https://doi.org/10.46309/biodicon.2020.730293
Crozier, A., Clifford, M.N., Ashihara, H. (2008). Plant secondary metabolites: occurrence, structure and role in the human diet. Chichester, UK: John Wiley & Sons.
Drager, B. (2002). Analysis of tropane and related alkaloids. Journal of Chromatography A, 978, 1-35. https://doi.org/10.1016/S0021-9673(02)01387-0
Maldoni, B. (1991). Alkaloids: isolation and purification. Journal of Chemical Education, 68(8), 700-703.
Dewick, PM. (2009). Medicinal natural products, a biosynthetic approach (3rd ed). Chichester, UK: John Wiley & Sons.
Yücel, U.M. & Yilmaz, O. (2014). Van yöresinde yetişen iki Hyoscyamus (banotu) türünün total alkaloid miktarları. Van Veterinary Journal, 25(3), 77-80.
Qi, M., Wang, P., Lang, Y.X., Lang, J.L., Fu, R.N. (2002). Simultaneous determination of caffeine, theophylline, and theobromine by HPLC. Journal of Chromatographic Science, 40, 45-48. https://doi.org/10.1093/chromsci/40.1.45
Masatoki, K. & Hirokazu, T. (2000). Fluorometric reactions of purines and determination of caffeine. Talanta, 36, 1171-1175. https://doi.org/10.1016/0039-9140(89)80047-5
Qing-Chun, C., Wang, J. (2001). Simultaneous determination of artificial sweeteners, preservatives, caffeine, theobromine, and theophylline in food and pharmaceutical preparations by ion chromatography. Journal of Chromatography A, 937, 57-64. https://doi.org/10.1016/s0021-9673(01)01306-1
Chernyseva, N.N., Abdullin, I.F., Bundikov, G.K. (2002). Coulometric determination of purine alkaloids series with electrogenerated chlorine. Journal of Analytical Chemistry, 56, 663-665.
Cai, J., Liu, B., Lin, P., Su, Q. (2003). Fast analysis of nicotine related alkaloids in tobacco and cigarette smoke by megabore capillary gas chromatography. Journal of Chromatography A, 1017, 187-193. https://doi.org/10.1016/j.chroma.2003.07.003
Pagliariussi, R.S., Frietas, A.P., Bastos, J.K. (2002). A quantitative method for the analysis of xanthine alkaloids in Paulliniacupana (guarana) by capillary gas chromatography. Journal of Separation Science, 25, 371-374. https://doi.org/10.1002/1615-9314
Shamsa, F., Monsef, H., Ghamooshi, R, Verdianrizi, M. (2008). Spectrophotometric determination of total alkaloids in some Iranian medicinal plants. Thai Journal of Pharmaceutical Sciences, 32, 17-20.
Ajanal, M., Gundkalle, M.B., Nayak, S.U. (2012). Estimation of total alkaloid in Chitrakadivati by UV-Spectrophotometer. Ancient Science of Life, 31(4), 198-201. https://doi.org/10.4103/0257-7941.107361
Baytop, T. (1963). Türkiye’nin Tıbbi ve Zehirli Bitkileri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
Tanker, M. & Tanker, N. (1990). Farmakognazi cilt II, Ankara: Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları.
Akman, M.Ş. (1952). Aydın ve Muğla illerinde yetişen tıbbi ve zehirli bitkilerin en önemlilerinin farmakolojik toksikolojik etkileriyle, bunlardan hazırlanacak galenik preparatların yabancı memleket müstahzarları ile mukayeseleri, Doçentlik Tezi.
Baytop, T. & Güner, N. (1983). Une étude sur la teneur en atropine et en scopolamine des Solanacées de Turquie. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Mecmuası, 19, 47-55.
Yılmaz, O. (1990). Bursa yöresinde yetişen önemli zehirli bitkilerin toksikolojik özellikleri, Doktora Tezi.
Baytop, A. & Tanker, M. (1962). Anadolu Hyosyamus’ları üzerinde araştırmalar. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası, 25, 259-68.