Ferit TURANLI, Muzaffer TOSUN, Fatma Aykut TONK, Emre İLKER, Mehmet ÇAKIR, Ekrem KAYA, Erkan YILMAZ, Firdevs ERSİN, Deniz İŞTİPLİLER, Ebru SAVRAN, Mehmet KÖYMEN

Türkiye’de Süneye Karşı Yeni Dayanıklılık Kaynaklarının Belirlenmesi

Süne, Eurygaster spp., (Hemiptera; Scutelleridae) Türkiye ve Orta Asya’nın Batısında buğday üretim alanlarında buğday bitkisinin yaprak, sap ve tanelerinde ciddi hasarlara neden olan, en önemli zararlılardan birisidir. Bu çalışmada, zararlının problem olduğu bölgelerde yaygın olarak yetiştirilen ticari varyeteler ile aynı bölgelerden toplanan bazı köy populasyonları zararlıya dayanıklılıkları bakımından değerlendirilmiştir. Ayrıca ICARDA’dan süneye dayanıklı olduğu belirtilen bazı buğday hatları da temin edilmiş ve araştırmada materyal olarak kullanılmıştır. Denemeler, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü’ne ait deneme alanlarında oluşturulan kafeslerde yürütülmüş olup, çalışmada kullanılan süne materyali son yıllarda zararlıya yoğun olarak rastlanan Çanakkale yöresinden toplanmıştır. Kafesler biri kontrol olmak üzere dört tekerrürden oluşturulmuştur. Bitkiler, sünenin tarlalara göç etme dönemlerinde, her bitkiye iki adet süne (bir erkek ve bir dişi) gelecek şekilde zararlı ile bulaştırılmış ve Nisan ayında bitki üzerinde beslenmelerine izin verilmiştir. Bu bulaştırma düzeyinde, m2’de bulunan süne sayısı 5 adet olmuştur. Kışı geçirmiş olan bu erginlerin yumurtalarından çıkan nimflerin yoğunluğu m2’de 62 olarak hesaplanmıştır. Böcek salınan kafeslerdeki emgi zararı %12.4 olarak saptanmıştır. Süne zararı koşullarında (%12.4 emgi zararı), yüksek sedimentasyon değerlerine sahip olan 7 ve 2 nolu genotipler (ICARDA) ile 59 nolu genotip (yerel populasyon) süneye dayanıklılık açısında ümitvar genotipler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Süne, dayanıklılık, ekmeklik buğday

Identification of New Resistant Sources to Sunn Pest in Turkey

Sunn pest, Eurygaster spp., (Hemiptera; Scutelleridae), is one of the most important pests of wheat in Turkey and other west and Central Asian countries as it can significant cause damage on leaves, stems, spikes and grains. In this study, the wheat varieties commonly grown in the regions where the pest is a problem and some land races collected from the regions with Sunn pest prevalence were evaluated for resistance. A set of international wheat lines from ICARDA were also used. The experiments was conducted as open field cage trials on the experimental plots at the Faculty of Agriculture of Ege University, by using a Sunn pest population that was collected from Çanakkale province, where the pest was intensely found in recent years. Plants were infested with two adults (one male and one female) at the migration time of insects to wheat fields, in April and they were allowed to feed on the plants. With this infestation level, insect density was 5 Sunn pest individuals per square meter. Sixty two nymphs per square meter were emerged from the eggs of that over wintered adults. Damage ratio was equal to 12.4% sucking damage in each infested cage. According to findings under heavy infestation conditions (12.4% sucking damage), genotypes having high sedimentation values like 7. and 2. (international genotypes) and 59. (national genotype) can be more promising genotypes in view of the resistant to Sunn pest.

Keywords:

Sunn pest insect resistance, bread wheat, sedimentation,

PDF

___

Canhilal R., Kütük H., Kanat A.D., İslamoğlu M., El-Haramein F. and El-Bouhssini M., 2005, Economic threshold for the sunn pest, Eurygaster integriceps Put. (Hemiptera: Scutelleridae), on wheat in southeastern Turkey. J. Agric. Urban Entomol., 22(3&4): 191–201
Canhilal R., Reid W., Kütük H. and El-Bouhssini M., 2007, Susceptibility of sunn pest, Eurygaster integriceps puton (Hemiptera: Scutelleridae), to various entomopathogenic nematodes (Rhabditida: Steinernematidae and Heterorhabditidae). Journal of Agricultural and Urban Entomology, 24(1): 19-26
El-Bouhssini M., Nachit M., Valkoun J., Moussa M., Ketata H., Abdallah O., Abdulhai M., Parker B.L., Rihawi F., Joubi A. and El-Haramein F.J., 2007, Evaluation of Wheat and its Wild Relatives for Resistance to Sunn Pest under Artificial Infestation. In: Parker BL, Skinner M, El Bouhssini M, Kumari SG (eds) Sunn Pest Management: A Decade of Progress 1994–2004. Arab Society for Plant Protection, Beirut, pp 363–368
El-Bouhssini M., Street K., Joubi A. and İbrahim Z., Rihawi F., 2009, Sources of wheat resistance to sunn pest, Eurygaster integriceps puton, in Syria. Genet Resour Crop Evol., 56: 1065-1069
Karababa E., Ozan A.N., 1998. Effect of wheat bug (Eurygaster integriceps) damage on quality of a wheat variety grown in Turkey. J. Science Food and Agriculture, 77: 399-403
Kınacı E. and Kınacı G., 2007. Genotypic variations in yield and quality of wheat damaged by sunn pest (Eurygaster Spp.). Pak. J. Bot., 39(2): 397-403
Popov C., Barbulescu A. and Vonica I., 1996. Population dynamics and management of sunn pest in Romania. In: Sunn Pest and their Control in the Near East, Eds., Miller RH, Morse JG, FAO Plant Product. and Protec. Paper , 138, pp. 47-59
Sivri D,. Sapirstein H.D., Köksel H. and Bushuk W., effects of wheat bug (Eurygaster maura) protease on glutenin proteins. Cereal Chemists, 76(5): 816–820
Trissi A.N., El-Bouhssini M., İbrahem J., Abdulhai M., Parker B.L., Reid W. and El-Haramein F.J., 2006. Effect of egg parasitoid density on the population suppression of sunn pest, Eurygaster integriceps (Hemiptera; Scutelleridoe), and its resulting ımpact on bread wheat grain quality. J. Pest Sci., 79: 83-87