Ekim Zamanlarının Kuru Fasulyede Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri

Kuru fasulye, dünyadaki üretim değeri yönünden YTB içerisinde ilk sıraya sahip olup, Türkiye’de ise üretimde üçüncü sırada yer almakta ve bu üretimde en büyük pay Konya ilinde gerçekleşmektedir. Konya ekolojisinde iki yıl (2010 ve 2012) süre ile altı farklı zamanda ekilen yedi kuru fasulye genotipinin (Akman-98, Doruk, Karacaşehir-90, Noyanbey-98, Sarıkız, Horoz ve Sarnıç), Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre üç tekerrürlü olarak yetiştirildiği tarla çalışmasından elde edilen tanelerde bazı kalite özelliklerinin incelendiği bu araştırma sonucunda; hem ekim zamanları arasındaki farklılıklar hem de genotipler arasındaki farklılıklar, tanedeki kalite özelliklerinden olan; tohum çapı, tohum boyu, tohum kabuğu oranı ve tohum kabuğu kalınlığı bakımından istatistiksel olarak önemli çıkmıştır. Bu araştırmanın sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, ekim zamanı geciktikçe; tohum çapı, tohum boyu ve tohum kabuğu oranının azaldığı belirlenmiştir. Türkiye’de hemen hemen her bölgede rahatlıkla yetiştirilebilen kuru fasulyede üretici ve tüketici taleplerini değerlendirip, bu araştırma sonucunda belirlenen bazı kalite özelliklerinin dikkate alınarak bitki bilimciler tarafından ıslah programlarında kullanılması ile kaliteli insan beslenmesine ve ülke ekonomisine katkı sağlanması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Fasulye, Konya, Phaseolus vulgaris, tohumluk

PDF

___

Ali A.E. and Ali A.M., 1983. Effect of sowing date and plant population on seed quality of faba bean (Vicia faba). Fabis Newsletter, 7: 31-32. India
Balkaya A. and Odabaş M.S., 2002. Determination of the seed characteristics in some significant snap bean varieties grown in Samsun, Turkey. Pak. J. of Bio. Sci., 5(4): 382-387
Balkaya A., 1999. Karadeniz Bölgesindeki taze fasulye (Phaseolus vulgaris L.) gen kaynaklarının toplanması, fenolojik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi ve taze tüketime uygun tiplerin teksel seleksiyon yöntemi ile seçimi üzerinde araştırmalar. OMÜ FBE, Samsun
Beninger C.W., Hosfield G.L. and Nair M.G., 1998. Flavonol glycosides from the seed coat of a new Manteca-type dry bean (Phaseolus vulgaris L.). J. Agric. Food Chem., 46: 2906-2910
Bozoğlu H. ve Gülümser A., 2000. Kuru fasulyede (Phaseolus vulgaris L.) bazı tarımsal özelliklerin genotip çevre interaksiyonları ve stabilitelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Turk. J. Agric. For., 24: 211–220
Ceyhan E., 2004. Effects of sowing dates on some yield components and yield of dry bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars. Turkish Journal of Field Crops, 9(2): 87-95
Çirka M., 2012. Doğu Anadolu’nun Güneyinde yetiştirilen taze fasulye (Phaseolus vulgaris L.) gen kaynaklarının toplanması ve değerlendirilmesi. YYÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Van Martin J.H. and Leonard W.H., 1949. Principles of field crop production. The Macmillan Co., New York, 767
Pekşen A. and Pekşen E., 2013. Agronomic and morphological characters of newly registered Peksen and Reyhan vegetable cowpea cultivars in Turkey. First Legume Society Conference (LSC1), (May 9-11, 2013), Novi Sad, Serbia
Sangakkara U.R., 1989. Relationship between seed characters, planth growth and yield parameters of Phaseolus vulgaris. Journal of Agronomy and Crop Science, 163 (2) : 105-108. doi: 10.1111/j.1439-037X.1989.tb00742.x Sathe
S.K. and Deshpande S.S., 2003. Beans. In: Encyclopedia of Food Science and Nutrition, Caballero B., Finglas P., and Toldra F. (Eds.), 2nd ed. 1: 403-412
Sexton P.J., Boote K.J., White J.W. and Peterson C.M., 1997. Seed size and seed growth rate in relation to cotyledon cell volume and number in common bean. Field Crops Res., 54: 163-172
Toker C., 2011. Screening and selection of faba beans (Vicia faba L.) for cold tolerance and comparison to wild relatives. Genetic Reseources and Crop Evaluation, 58: 1169-1175
Wester R.E., 1964. Effect of size of seed on plant growth and yield of fordhook 242 bush lima bean. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci., 84: 327-331.
White J.W. and Gonzalez A., 1990. Characterization of the negative association between seed yield and seed size among genotypes of common bean. Field Crops Res., 23: 159-175
Yılmaz A. and Elmalı M., 2002. Değişik fasulye çeşitlerinde fasulye tohum böceği [Acanthoscelides obtectus (Say) (Col.:Bruchidae)]’nin gelişme ve çoğalması. Bitki Koruma Bülteni, 42 (1-4): 35-52