Turhan KAHRAMAN, Remzi AVCI, Cengiz KURT

Bazı Yulaf (Avena sativa L.) Genotiplerinin Tane Verimi, Kalite ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi

Bu çalışma, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünün ıslah çalışmaları sonucu geliştirilen yulaf genotiplerinin tane verimi, bazı kalite ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2012-2013 üretim yıllarında Edirne ve 2013–2014 üretim sezonunda Edirne ve Kırklareli lokasyonlarında Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. On altı yulaf genotipinin kullanıldığı denemede, beş standart çeşit (Checota, Kırklar, Kahraman, Sebat ve Y-330) yer almıştır. Genotiplerin tane verimi, bitki boyu, olgunlaşma süresi ile kalite özelliklerinden bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, iç oranı, kavuz oranı ve elek analizi incelenmiştir. İncelenen özellikler yönünden genotipler ve lokasyonlar arasındaki farklılık istatistiki olarak önemli bulunmuştur. 2012–2013 yılı Edirne, 2013–2014 yılı Edirne ve Kırklareli lokasyonlarında genotiplerin tane verimi; 281.4–688.3, 349.1–828.0 ve 478.2–993.0 kg/da, bitki boyu; 110.8–156.0, 141.3– 177.5 ve 126.3–171.3 cm, olgunlaşma süresi; 29–37, 33–39 ve 36–43 gün, 1000 tane ağırlığı; 18.7–31.6, 19.6– 38.7 ve 22.7–45.0 g, hektolitre ağırlığı; 43.9–55.5, 45.7–60.4 ve 44.0–60.7 kg/hl, protein oranı; %12.7–15.2, %10.9–14.3 ve %9.0–11.3, tane iç oranı %56.1–75.5, 62.5–77.7 ve %61.5–78.4, kavuz oranı; %24.5–43.6, %20.0–37.3 ve %21.6–38.2 ve 2.2 mm elek üstü %25.1–81.9, %17.3–93.7 ve %28.3–95.5 arasında değişim göstermiştir. Tane verimi yönünden lokasyon ortalamalarına göre 734.8 kg/da ile 10, 728.1 kg/da ile 7 ve 695.6 kg/da ile 15 nolu genotipler en yüksek tane verimine ulaşmıştır. Standart çeşitlerden 690.2 kg/da ile Kırklar ve 686.3 kg/da ile Kahraman en yüksek tane verimine ulaşırken, 372.1 kg/da ile Y-330 ve 397.0 kg/da ile Checota çeşitleri ise en düşük tane verimine ulaşmıştır. İncelenen özellikler yönünden öne çıkan kısa boylu ve yatmaya dayanıklı 15 nolu hat, 2014 yılında tescile verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yulaf (Avena sativa L.), tane verimi, kalite

PDF

___

Ahmad G., Ansar M., Kalem S., Nabi G. and Hussain M., 2008. Performance of Early Maturing Oats (Avena sativa L.) Cultivars for Yield and Quality. J. Agric. Res.46(4):341-346
Anonim, 2013. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü. http://www.tarim.gov.tr/ BUGEM/TTSM (Erişim Tarihi: 8.11.2017)
Anonim, 2017a.TUİK-Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. (Erişim tarihi: 24.03.2017) Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 2017, 26 (Özel Sayı): 74−79
Anonim, 2017b. Milli Çeşit Listesi (Tarla Bitkisi Çeşitleri) (Field Crops). http://www.tarim. gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=85 (Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017)
Buerstmayr H., Krenn N., Stephan U. Grausgruber H. and Zechner E., 2007. Agronomic performance and quality of oat (Avena sativa L.) genotypes of worldwide origin produced under central European growing conditions. Field Crops Res. (101): 341-351
Colville-Baltenberger D.C., and Frey K.J., 1987. Genotypic Variability in Response of Oat to Delayed Sowing. Agron. J. 79: 813-816
Doehlert D.C., McMullen M.S., and Hammond, J.J., 2001. Genotypic and environmental effects on grain yield and quality of oat grown in North Dakota. Crop Sci. 41:1066–1072
Dumlupınar Z., 2010. Türkiye Orijinli Yerel Yulaf Genotiplerinin Avenin Proteinleri ile Morfolojik Fenolojik ve Agronomik Özellikler Yönünden Karakterizasyonu. KSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi. 112 s., Kahramanmaraş
Dumlupınar Z., Maral H., Yıldırım M., Gezginç H., Dokuyucu T. ve Akkaya A., 2013. Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Tarımsal Özellikler Bakımından Değerlendirilmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül, Konya. (Poster Bildiri) 121-125
Erbaş D.Ö. ve Mut Z., 2013. Saf Hat Yulaf Genotiplerinin Tarımsal ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül, Konya, 821-828.
Food and Drug Administration, 1997. Food labeling: health claims; oats and coronary heart disease; Final Rule. Federal Register 62: 3583-3601
Gül İ., Akıncı C. ve Çölkesen M., 1999. Diyarbakır koşullarında uygun tane ve ot amaçlı yetiştirilebilecek yulaf çeşitlerinin belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. s: 117-125. 8-11 Haziran, Konya
Hoffmann L.A., 1995. World production and use of oats. In: Welch. R.W., (ed.). The Oat Crop Production and Utilization. Chapman and Hall. London. pp. 34-61
İnan A.S., Özbaş M.O. ve Çağırgan M.İ., 2005. İnsan beslenmesinde kullanılan yulaf hatlarının tarımsal ve kalite özelikleri bakımından değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt II: 1153-1155. 5-6 Eylül 2005. Antalya
Maral H., 2009. Yulaf Çeşitlerinin Azotlu Gübrelemeye Tane Verimi. Azot Kullanımı ve Verim Özellikleri Yönünden Tepkisi. K.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş. 50s
Mut Z., Akay H., Sezer İ., Gülümser A., Öner F. ve Erbaşı Ö.D., 2011. Farklı Orijinli Yulaf (Avena sativa l.) Genotiplerinin Samsun
Ekolojik Koşullarında Tarımsal ve Bazı Kalite Özelliklerinin Tespiti. 9. Tarla Bitkileri Kongresi 12-15 Eylül 2011 Bursa. Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller Cilt I. s.88-93
Peterson D.M., Wesenberg D.M., Burrup D.E., and Erickson C.A., 2005. Relationships among agronomic traits and grain composition in oat genotypes grown in different environments. Crop Sci. 45: 1249-1255. doi: 10.2135/ cropsci2004.0063
Tamm I., 2003. Genetic and Environmental Variation of Grain Yield of Oat Varieties. Agronomy Research. 1(1):93-97
Kahraman T., Avcı R., Öztürk İ. ve Tülek A., 2012. Trakya-Marmara Bölgesine Uygun Yulaf Genotiplerinin Belirlenmesi. Research Journal of Agricultural Sciences (TABAD) Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. Tarım Sempozyumu Özel Sayısı (Prof. Dr. Selahattin İptaş anısına) 5 (2): 24-28
Kahraman T., Avcı R. ve Tülek A., 2013. Yulaf (Avena sativa L.) Genotiplerinde Tane Verimi ve Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Çeşit ve Çevrenin
Etkileri. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 1013 Eylül. Selçuk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi. Konya. s. 39-44
Kahraman T., Avcı R. ve Kurt C., 2015. TrakyaMarmara Bölgesinde Bazı Yulaf (Avene sativa L.) Genotiplerinin Tane Verimi. Kalite ve Tarımsal Özelliklerinin Araştırılması. 11. Tarla Bitkileri Kongresi. 7-10 Eylül. Çanakkale. s. 204-207
Kahraman T., Dumlupınar Z. ve Kurt C., 2016. Evaluation of some oat (Avene sativa L.) genotypes for yield and selected quality parameters grown under Trakya-Marmara region of Turkey. The 10th Anniversary International Oat Conference. July 11 – 15. 2016 St. Petersburg, Russia. p: 119
Kahraman T., Kurt C., Subaşı A. ve Sanal T., 2017. Evaluation of Some Oat (Avena sativa L.) Genotypes in Terms of Human Nutrition Grown under Trakya-Marmara Region. 2. International Balkan Agriculture Congress. 16-18 May 2017. Tekirdağ, Turkey. p: 236
Kara R., Dumlupınar Z., Hışır Y., Dokuyucu T. ve Akkaya A., 2007. Kahramanmaraş Koşullarında Yulaf Çeşitlerinin Tane Verimi ve Verim Unsurları Bakımından Değerlendirilmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-27 Haziran 2007, Erzurum. s.121-125
Sarı N. ve İmamoğlu A., 2011. Menemen Ekolojik Koşullarına Uygun Yulaf Hatlarının Belirlenmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 21 (1): 16-25
Sarı N., İmamoğlu A. ve Yıldız Ö., 2012. Menemen Ekolojik Koşullarında Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Verim ve Kalite Özellikleri. Anadolu (Sayı :1) 2012-18
Yağbasanlar T., Çölkesen M., ve Kırtok Y., 1990. Çukurova Koşullarında Bazı Yulaf Çeşitlerinin Başlıca Tarımsal Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Ç. Ü. Zir. Fak. Dergisi. 6(1): 95-110
Yıldız O., Sarı N., Büyükkileci C. ve İmamoğlu A., 2012. Evaluation of advanced oat lines in Aegean Region in terms of constituents affecting biscuit quality. 23rd International Scientific-Experts Congress on Agriculture and Food Industry. September 27-29. 144