XVII. Yüzyılda Kütahya ve Çevresinde Yöneten-Yönetilen İlişkisi

Osmanlı Devleti'nde taşra teşkilatı merkez tarafından atananehl-i örf ve ehl-i şer'den iki yönetici grubunun yönetimindeidare ediliyordu. Osmanlı merkezi bürokrasisi taşrada kurulanbu ikili yönetim sistemi sayesinde otoritesini daha sağlam yürütebilmeyi ve halkın yöneticiler tarafından suiistimale maruzkalmasını en aza indirmeyi hedefliyordu.Nitekim bu çerçevede taşra görevlilerinin uygulayacağı merkezden gönderilmiş yerel kanunnâmelerde de bu esas ön planaçıkarılmıştı. Her ne kadar merkezin teorideki uygulaması reayanın lehine ve merkezin otoritesine uygun nitelikte bir sistemortaya koymuşsa da uygulamada zaman zaman taşra görevlilerinin sistemin aleyhine gelişen bazı faaliyetleri olmuştu. Bu çalışmada amacımız XVII. yüzyıl Osmanlı idari yapısındaönemli merkezlerden biri olan Kütahya ve havalisinde taşragörevlilerinin mevcut kaidelerin dışına çıktığı vakaları tespitetmektir. Kaidelerin dışına çıkan idareciler hakkında merkezeyansıyan şikâyetlerde merkezi idarenin bölgedeki taşra görevlilerine karşı tepkisi ve bu üçlü sistemin yani merkezi idare- taşra görevlileri- reaya ilişkilerinin Kütahya ve havalisi özelindenasıl şekillendiğini incelemektir. Bu bağlamda döneme aitmühimme defterleri temel alınmak üzere döneme ait diğerikinci kaynaklar da değerlendirilmiştir

The Relations Between the Governing and the Governed in the Province of Kütahya and Environs in the 17th Century

The Ottoman provincial administration consisted of two separate administrators from ehl-i örf and ehl-i şer appointed by the central government. Through this dual administration system, the Ottoman central bureaucracy aimed to establish a strong authority and to protect the people from mistreatment by local authorities. The legal orders that were sent from the center to the local authorities were in accordance with this aim. In theory, the policy of the central government created a system in favour of the peo- ple and central authority. In practice, however, the local autorities occasionally acted against the system. This study aims to identify the events in which the local authorities acted contrary to the law in the Kütahya Province, which was a crucial part of the 17th century Ottoman Administration System. The study focuses particularly on the reaction of the central government to the provincial authorities who acted contrary to the law and on the relationship between the central government, provincial authorities and the people of the Kütahya Province. In this context, the Mühimme registries were used as primary sources in addition to a number of secondary sources.

PDF

___

Akman, Mehmet (2004). Osmanlı Devletinde Ceza Yargılaması. İstanbul: Eren Yay.
Barkan, Ömer Lütfi (1943). XV ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorlu- ğunda Ekonominin Hukuki ve Mali Esasları. İstanbul: Burhaneddin Matbaası.
Emecen, Feridun (1994). "Devre Çıkma". DİA. C. IX. İstanbul: İSAM Yay. 250-251.
Erim, Neşe. "Osmanlı İmparatorluğunda Kalabendlik Cezası ve Suçların Sınıflandırılması Üzerine Bir Deneme". Osmanlı Araştırmaları IV: 79-88.
Faroqhi, Suraiya (2003). Osmanlı Dünyasında Üretmek, Pazarlamak, Ya- şamak. Çev. Gül Çağalı Güven ve Özgür Türesay. İstanbul: YKY.
Heyd, Uriel(1983) "Eski Osmanlı Hukukunda Kanun ve Şeriat". Çev. Selâhaddin Eroğlu. AÜİFD XXVI: 633-652.
Göçer, Lütfi (1964). XVI-XVII. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Hu- bubat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yay.
İnalcık, Halil (2000a). Osmanlı'da Devlet, Hukuk, Adâlet. İstanbul: Eren Yay.
_____, (2000b). Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi (I) 1300-1600. Çev. Halil Berktay. İstanbul: Eren Yay.
_____, (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300-1600). Çev. Ruşen Sezer. İstanbul: YKY Yay.
_____, (1965). "Adâletnâmeler". Belgeler II (3-4): 49-160.
İnalcık, Halil (2001)"Kanunnâme". DİA. C. XXIV. İstanbul: İSAM Yay. 332-336.
İpşirli, Mehmet (1994a). "Ehl-i Örf". DİA. C. X. İstanbul: İSAM Yay. 518-520.
_____, (2000b). "İlmiye". DİA. C. XXII. İstanbul: İSAM Yay. 140-144.
_____, (2001c)."Kalemiye". DİA. XXIV. İstanbul: İSAM Yay. 247-248.
Mumcu, Ahmet (1985). Tarih içindeki Genel Gelişimiyle Osmanlı Devle- tinde Rüşvet. İstanbul: İnkılap Yay.