Örgütlerin Kaçınılmaz Sorunu: Yıldırma

Örgütlerde stres yaratan faktörlerle ilgili olarak yapılan araştırmalar, işgörenlerin stres içinde olduklarını ve pek çok stres yaratan faktörle karşı karşıya kaldıklarını göstermektedir. Literatürde, örgütlerde stres yaratan faktörlere paralel olarak işgörenlerin, iş doyumsuzlugu, tükenmişlik ve yüksek kaygı yaşadıklarını göstermektedir. Bu faktörlerin sebepleri değişik şekillerde ifade edilmektedir. Örgütlerde işgörenlerin stres, kaygı, iş doyumsuzlugu ve tükenmişlik yaşamasına neden olan faktörlerden birisi de yıldırmadır. Yıldırma örgütlerde bir bireye karşı bir ya da birkaç birey tarafından sistematik bir biçimde yöneltilen düşmanca ve gayri ahlâkî iletişim biçimlerini içeren psikolojik terör olarak da ifade edilebilir. Bu kavram, değişik kaynaklarda farklı sözcüklerle ifade edilmektedir. Bunlar; bullying, harassment, abuse behavior'dır. Bu araştırmada, işgörenlere kaygı, iş doyumsuzlugu ve tükenmişlik duygusu yaratan faktörlerden yıldırma (mobbing) incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, işgörenlerde stres, kaygı, iş doyumsuzlugu ve tükenmişlik yaratan faktör olarak yıldırma kavramını incelemek, yıldırmanın bireysel ve örgütsel nedenlerini ifade etmek, işgörenlerin yaşadıkları yıldırma davranışlarını saptamaktır. Çalışma literatür taraması niteliğindedir. Çalışma, ulaşılan kaynaklarla ve literatürdeki özel ve kamu Örgütleri ve bu örgütlerdeki işgörenlerin maruz kaldıkları yıldırma davranışları ile sınırlıdır.

PDF

___

ADAMS, A. ve CRAWFORD, N. (1992). Bullying at Work, Virago Pres, London.

ARTAN, İ.(1986). Örgütsel Stres Kaynakları ve Yöneticiler Üzerinde Bir Uygulama,İstanbul: Basisen Kültür ve Eğitim Yayınları No: 10.

BALTAŞ, A. (2003). "Adı Yeni Konmuş Bir Olgu: İşyerinde Yıldırma" http: //www.baltas-baltas.com/makaleler.asp?makaleid=166.

BALTAŞ, A. ve BALTAŞ, Z. (1998). Stres ve Başa çıkma Yolları, İstanbul: Remzi Kitapevi.

BJORKQVIST, K., OSTERMAN, K. ve HJELT-BACK, M. (1994). "Aggression Among University Employees", Aggressive Behavior, 20, 173-184. BRODSKY, C. (1976). The Harassed Worker, Toronto: Lexington Books, DC Heath and Company.

CLARKE, J. (2002). Maymuncuk İşyerinde İletişim ve Politika. İstanbul: Mess Yayınları.

ÇALIŞKAN, O. (2005). "Turizm Sektöründe Yıldırma." Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.

DAVENPORT, N., SCHWARTZ R.D. ve ELLIOT, G.P (2003). Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz. (Çev. Osman Cem ÖNERTOY), İstanbul: Sistem Yayınları.

DICK, R. ve WAGNER, U. (2001) "Stress and Strain in Teaching: A Structural Equation Approach", British Journal of Educational Psychology (2001), 71, 243-259

EINARSEN, S. ve RAKNES, B. I. (1997)."Harassment in The Workplace and The Victimization of Men", Violence and Victims, 12, 247-263.

EINARSEN, S. ve SKOGSTAD, A. (1996). "Bullying at Work: Epidemiolo-Gical Findings in Public and Private Organizations", European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 135-201.

EINARSEN, S. (2000). "Harassment and Bullying at Work: A Review of The Scandinavian Approach", Aggression and Violent Behavior a Review Journal, 4,371-401.

EINARSEN, S., MATTHIESEN, S. B. ve SKOGSTAD, A. (1998). "Bullying, Burnout and Well-Being Among Assistant Nurses", Journal of Occupational Health and Safely - Australia and New Zealand, 14, 563-568.

EİNARSEN, S., RAKNES, B. I. ve MATTHİESEN, S. B. (1994). "Bullying and Harassment at Work and Their Relationships to Work Environment Quality: an Exploratory Study". Europen Work and Organizational Psychologist, 4 (4), 381-401.

EINARSEN, S, RAKNES, B. 1, MATTHIESEN, S. B. ve HELLES0Y, O. H. (1996). "Helsemessige Aspekter Ved Mobbing Arbeidslivet. Mod-ererende Ettekter av Social StOtte Og Personlighet". (Bullying at Work and Its Relationships With Health Complaints. Moderating Effects of Social Support and Personality.) NordiskPsykoloği, 48, 116-137.

GLASL, F. (1994). Konflikmanagement. Ein Handbuch für Führungskröfte und Berater, (Conflict Management. A Handbook for managers and Consultants) 4thed.),Haupt, Bern.

HOEL, H., RAYNER, C. ve COOPER, C. L (1999). "Workplace Bullying", International Review of Industrial and Organizational Psychology, 14:195-230.

JENNIFER, D, COWIE, H ve ANANIADOU, K. (2003). "Perception and Experience of Workplace Bullying in Five Different Working Populations", Aggressive Behavior, 2, 489-496.

KAYUM, A. (2002). "İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Örgütsel Stres Kaynakları", Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.

LEYMANN, H. (1990). "Mobbing and Psychological Terror at Workplaces". Violence and Victims, 5, 119-126.

LEYMANN, H. (1993 ). "Mobbing" . Hamburg: Rowohlt.

LEYMANN, H. (1996). "The Content and Development of Mobbing at Work". European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 165-184.

SACCO, W.P., DUMONT, C.P. ve DOW, M.G. (1993). "Attributional, perceptual, and affective responses to depressed and nondepressed marital partners", Journal of Consulting and Clinical Psychology, Vol. 61, pp. 1076-1082.

NİEDL, K. (1996). Mobbing and well-being: Economic and personnel development implications. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 239-249.

PEHLİVAN, İ. (1993). "Eğitim Yönetiminde Stres Kaynakları", Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.

RANDALL, P. (1997). "Adult Bullying: Perpetrators and victims". London: Roudledge.

RAYNER, C. (1997). Workplace bullying: Do something! Journal of Occupational Health and Safety - Australia and New Zealand, 14, 581-585.

SALMIVALLI, C, LAGERSPETZ KMJ, ÖSTERMAN, K. ve KAUKIAINEN, A. (1996). Bullying as a group process: participant roles and their relations to social status within the group. Aggressive behavior 22: 1-15.

THOMAS, K. W. (1992), "Conflict and negotiation processes in organizations", in Dunnette, M. D. and Hough, L.M.(Eds), Handbook of Industrial and Organisational Psychology, Vol. 3, Consulting Psychologists Pres, Palo Alto, CA, pp.651-718.

TUTAR H. (2000). Kriz ve Stres Ortamında Yönetim, İstanbul: Hayat Yayıncılık, Kişilik-Psikolojik Şiddet İlişkisi, www.canaktan.org, 2004.

WESTHUES, K. (2004). "Administrative Mobbing at The University of Toronto", Ontario; The Edwin, Melen Yay.

YÜCETÜRK, E. (2003) "Örgütlerde Durdurulamayan Yıldırma Uygulamaları: Düş Mü? Gerçek Mi?" http: //www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=226

YÜCETÜRK, E. (2002) "Örgütlerin Görünmeyen Yüzü: Mobbing" http ://www .bilgiy onetimi. org/cm/pages/mkl_gos .php?nt=224.

ZAPF, D. (1999). "Organizational, Work Group Related and Personal Causes of Mobbing/Bullying at Work". International Journal of Manpower, I, 70-85.

ZAPF, D. ve OSTERWALDER, P. (1998). "Organizational Causes of Workplace Harassment, Department of Psychology", J. W. Goethe-University Frankfurt.

ZAPF, D. ve BÜHLER, K. (1998). Exclusion and Stigmatisation at Work, Department of Psychology, J.W. Goethe-University Frankfurt.