Türk Sinemasının Özgün Dil Arayışlarına Farklı Bir Yol Haritası: Türk Soylu Ülkeler Sineması

Bu çalışma, son dönem Türk sinemasında yeni anlatım biçim­leri, yeni sözdizimleri arayışında olan yönetmenlere genel geçer kabul­lerin dışında farklı öneri sunma üzerine odaklanmıştır. Türk sineması­nın 'öykü, görüntü ve teknik' kodları irdelendiğinde, bu sinemanın, Dünya (Batı) sinemasının sinematografik anlatısından hem farklı ol­duğu, hem de yetersiz kaldığı kolayca görülebilir. Bu nedenle çalış­mada, öncelikli olarak estetik yönü zayıf, fakat kendi kültürü ile sahici bağlar kuran Yeşilçam sinemasının görsel anlatı dilinin analizi yapılmış, daha sonra da değişen şartlar altında estetik düzeyi yüksek seçkin sa­nat olma adına modernist anlatı modellerinin peşine düşen Türk sine­masının giderek yitirdiği özgünlüğü tartışılmıştır. Bu Özgünlük yitimine karşı önerilen yol haritası ise, eski Sovyetler Birliği'nin ürettiği ve ente­lektüel yönü çok güçlü olan sinema dilinin etkisi altında kalan, bunu kendi anlatı görenekleri ile sentezleyen Türk Soylu Ülkeler'in sinemasal anlatı estetiklerinde ne denli başarılı oldukları ve bu deneyimlerinden Türk Sineması'nın ne gibi kazanımlar elde edebileceğidir.

An Alternative for Turkish Cinema's Search for an Original Language: The Cinema of Central Asia

This study focuses on presenting a new alternative to Turkish film directors who are looking for new forms and new syntax. When the narrative codes of Turkish cinema are analyzed in terms of story, vision and technique, it can be observed that this cinema not only differs significantly from the cinematographic narrative qualities of Western Cinema but is also rather backward compared to its Western counterparts. This study, therefore, firstly analyzes the visual narrative language of classical Turkish Cinema ("Yeşilçam"), which has been rather weak on the aesthetic side but which has established strong and authentic ties with its own culture. The study then discusses the loss of originality in later Turkish Cinema, which has followed a different path due to changing conditions, and has attempted to adopt modernist narrative models for the purpose of presenting itself as "high" art. In this study the suggestion made to regain originality in today's Turkish Cinema is to consider the Cinema of the Turkish Republics of Central Asia. This cinema has been influenced by the strong intellectual language of Soviet Cinema and has effectively combined this influence with its own narrative traditions. This study, then, discusses the success of the Cinema of the Turkish Republics of Central Asia and the possible benefits that today's Turkish Cinema can derive from their experiences.

___

ADANIR, Oğuz (1994), Sinemada Anlam ve Anlatım, Ankara, Kitle Yayınları

ALKAN, Ahmet Turan (2002), "Aşka ve İnsanlığa Adanmış Bir Türk Kültür Ürünü: Yeşilçam Sineması", Aksiyon Dergisi, sayı: 374, İstanbul

AND, Metin (2002), Ritüelden Drama, İstanbul Yapı Kredi Yayınları

AYVAZOĞLU, Beşir (1989), İslam Estetiği ve İslam, İstanbul, Çağ Yayınları

BENGİSU, Nihal (2005) "Türk Dünyası ile sekiz gün", http:llarsiv.aksiyon.com.trlarsivl209lpagesldosyalarldos9.html 19 şubat 2005

BİLGİÇ, Filiz (2002), Türk Sinemasında 1980 Sonrası Üslup Arayışları, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları

ERDOĞAN, Nezih (1998), "Yeşilçam'da Beden ve Mekanın Eklemlenmesi Üzerine Notlar", Doğü-Batı Düşünce Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 2, Ankara, Doğu-Batı yayın­ları, s: 157-164

DOĞRUSÖZ, Mahan (2005), "Erotik Aşka Psikanalitik Bir Bakış" www.iGgoru.com/makale/erotikaskin

DORSAY, Atilla (2004), Sinemamızda Çöküş ve Rönesans Yılları, İstanbul Remzi Kitabevi

GEVGİLİLİ, Ali (2002), Çağını Sorgulayan Sinema, İstanbul, Bağlam Yayınları

GÜLERYÜZ, Kezban (1996), "Türk sinemasında Üslubun Kökeni", Türk Sineması Üzerine Düşünceler, Ed: Süleyma Murat Dinçer, Ankara, Doruk Yayınları, s: 49-56

HİLAV Selahattin (1995), Edebiyat Yazıları, Yapı-Kredi Yayınları, 1995

İSMAİLOV Tofik (2001), Türk Cumhuriyetleri Sinema Tarihi, Cilt: 1-2-3, İstanbul,Türk Güzel Sanatlar Vakfı Yayınları

JOHNSON, Vida (2003), "Thaw'dan Sonra Rusya", Dünya Sinema Tarihi, (çev: Ahmet Fethi). Ed: G.O.Smith, İstanbul Kabala Yayınları, s: 722-734

MONACO, James (2001), Bir Film Nasıl Okunur, (çev: Ertan Yılmaz), İstanbul, Oğlak Yayınları

ÖZDEMİR, Nutku (2006), Tiyatroda Kültürlerarası Eğilimler, http://www.tiyatronline.com/loca200htm

ÖZÖN, Nijat (1995), Karagöz'den Sinema'ya (Cilt 1-2), Ankara, Kitle Yayınları

PEKMAN, Yavuz (2002), Çağdaş Tiyatromuzda Geleneksellik, İstanbul, Mitos-Boyut Yayınları

PLAKHOV, Andrei (1991), Sovyet Sineması, (çev: Ergün Akça/Şerif Erol), İstanbul, Arena Yayıncılık

RADYAVNI, Jean (2003), "Sovyet Cumhuriyetlerinde Sinema", Dünya Sinema Tari­hi, (çev: Ahmet Fethi), Ed: CO.Smith, İstanbul Kabalcı Yayınlan, s: 734-739

ROTHA, Paul/GRIFFITH, Richard (2001), Sinema Yazıları, (çev: Ayzer Ovatman), İstanbul, İzdüşüm Yayınları

ŞAŞA, Ayşe/ YALSIZUÇANLAR, Sadık/ KABİL İhsan (1997) Düş, Gerçeklik ve Sinema, İstanbul, İz yayınları

ŞENGÜL Abdullah (2001), Türk Drama Geleneği ve Tarihi Oyunlarımız, Afyon Kocatepe Üniversitesi yayınları

TEKSOY, Rekin (2005), Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi, İstanbul, Oğlak Yayıncılık

TEZEL, Naki (1985), Türk Masalları, (Cilt I), Ankara Kültür ve Turizm Bakanlığı Ya­yınları