Sivil Havacılıktaki Uçuş Operasyonlarında Pilotların Bilgiye Dayalı Karar Alma Süreci
Sivil havacılık sektörü özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan teknolojik gelişmeler ve yapılan yatırımlar sayesinde büyük bir gelişim ve dönüşüm süreci içerisine girmiştir. Küreselleşmeye bağlı olarak gelişen pazar payı ve artan rekabet koşulları nedeniyle geçmişe göre daha ekonomik, daha hızlı, güvenli, tercih edilen bir ulaşım seçeneği haline gelmiştir. Pilotlar uçuş faaliyetlerinin temel aktörüdür ve uçuş operasyonlarının merkezinde yer almaktadır. Çalışmanın amacı, sivil havayolu ulaşımında görevli pilotların bilgiye dayalı kararları nasıl aldıklarının anlaşılmasıdır. Pilotların uçuşun planlanmasından tamamlanmasına kadar geçen tüm aşamalarda ihtiyaç duydukları bilgilere bilişim teknolojileri ve otomasyona dayalı kokpit sistemleri aracılığıyla gerçek zamanlı olarak ulaşabilmesi önemlidir. Bu çalışmada literatür taraması yapılmış, pilotların uçuş operasyonlarında bilgiyi edinme ve kullanımlarına yönelik konular açıklanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Sivil Havacılık, Örtük Bilgi, Bilişim Teknolojileri
Pilots’ Knowledge-Based Decision-Making Process in Flight Operations in Civil Aviation
The civil aviation sector has undergone a significant development and transformation process due to the technological advancements and investments made especially after World War II. Due to the growing market share and increasing competition associated with globalization, flying has become a more economical, faster, safer, and preferred mode of transportation than in the past. Pilots are the leading actors in flight activities and are at the center of flight operations. The aim of the study is to understand how pilots in civil aviation make knowledge-based decisions. It is important for pilots to have real-time access to the information they need throughout all stages of flight, from planning to completion, through the use of information technologies and automation-based cockpit systems. In this study, a literature review has been conducted and the topics concerning the acquisition and utilization of knowledge by pilots in flight operations have been explained.
Keywords:
Civil Aviation, Tacit Knowledge, Information Technologies,
___
- Airbus. (2018). Global Networks Global Citizens, 2018-2037. https://www.airbus.com/sites/g/files/jlcbta136/files/2021-07/Presentation-Eric-Schulz-GMF-2018.pdf
- Airbus. (2023). Safety Innovation #6: Flight Management System. https://www.airbus.com/en/newsroom/stories/2023-01-safety-innovation-6-flight-management- system-fms
- AviationMatters. (2021). ACARS: What is ACARS and how airlines and pilots use it. https://www.aviationmatters.co/what-is-acars
- Başdemir, M. M. (2020). Tüm Havacılar İçin Ekip Kaynak Yönetimi (EKY). İstanbul: Beta Yayıncılık.
- Bilimoria, K. D., Johnson, W. W. ve Schutte, P. C. (2014). Conceptual Framework for Single Pilot Operations.
- Boeing, F. M. (2018). Commercial market outlook 2018–2037. https://www.pilotcareernews.com/wp-content/uploads/2018/07/2018-cmo-07-17.pdf
- Bohn, R. E. (2010). How flying got smarter. IEEE Intelligent Vehicles Symposium, 682–687.
- Chialastri, A. (2012). Automation in aviation. INTECH Open Access Publisher.
- Comerford, D., Brandt, S. L., Lachter, J. B., Wu, S. C., Mogford, R. H., Battiste, V., ve Johnson, W. W. (2013). NASA's single-pilot operations technical interchange meeting: proceedings and findings. https://ntrs.nasa.gov/api/citations/20140008907/downloads/20140008907.pdf
- Demir, A. E. (2018). Durumsal Farkındalık Kaybı. https://www.uhtk.org/medya/2018/Sunumlar/27 Ekim/2. oturum/engin_demir_lsa.pdf
- Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü. (y.y.). NOTAM. https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/Ssd/HavacilikBilgiY%C3%B6netimiSbMd/AIPTurkeyHakkinda.aspx#:~:text=NOTAM%20%26%20U%C3%A7u%C5%9F%20%C3%96ncesi%20Bilgi%20B%C3%BClteni,amac%C4%B1yla%20yap%C4%B1lan%20bir%20uyar%C4%B1%20yay%C4%B1n%C4%B1d%C4%B1r.
- Driscoll, K. R., Roy, A., Ponchak, D. S. ve Downey, A. N. (2017). Cyber safety and security for reduced crew operations. tarihinde https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?tp=&arnumber=7943785
- Endsley, M. R. (1999). Situation awareness in aviation systems. Handbook of aviation human factors, 257, 276. Federal Aviation Administration. (y.y.). A Brief History of the FAA. https://www.faa.gov/about/history/brief_history
- Federal Aviation Administration. (2015). I'M SAFE Checklist. https://www.faa.gov/news/safety_briefing/2015/media/se_topic_15_03.pdf
- Gürel, T. (2018). Profesyonellik. https://www.talpa.org/wp-content/uploads/2018/10/temmuz-agustos-eylul-2018-kokpitten-bakis.pdf
- Helmreich, R. L., Merritt, A. C. ve Wilhelm, J. A. (1999). The evolution of crew resource management training in commercial aviation. The international journal of aviation psychology, 9(1), 19-32.
- Heppenheimer, T. A. (1995). Turbulent Skies: The History of Commercial Aviation. New York: Wiley.
- Hörmann, H. J. (1994). FOR-DEC-A prescriptive model for aeronautical decision making.
- Huang, K., Wang, M., Luo, Y. ve Wang, G. (2023). A safety analysis method based on hazard pattern mining for single pilot operations air-ground task collaboration in commercial aircraft. Aerospace Systems, 6(1), 25–36.
- Hüseyniklioğlu, A. O. (2021). Havacılık sektörünün pilot eğitiminde sürdürülebilir rekabete etkisi. Journal of Aviation Research, 3(2), 150-172.
- International Civil Aviation Organization. (1999). Manual of air traffic services data link applications. https://www.icao.int/Meetings/anconf12/Document%20Archive/9694_cons_en[1].pdf
- İnan, T. T. (2020). Sivil havacılıkta güncel konular: Sivil havacılık tarihi ve değişen trendler. Hiperyayın.
- Jeremy, H. (1996). Tacit knowledge, innovation and technology transfer. Technology analysis & strategic management, 8(2), 91-106.
- Kern, T. (1997). Redefining airmanship. New York: McGraw-Hill.
- McCullough, D. (2015). The Wright Brothers. Simon and Schuster.
- Mevlütoğlu, A. (2022). Uçuş Eğitiminde Simülatörler. Mühendis ve Makina, 17-21.
- Nergiz, A. (2020). Devlet Hava Yolları: Türkiye’de sivil havacılığın doğuşu (1933-1956). Vakıfbank Kültür Yayınları.
- Nonaka, I. (1999). Bilgi Yaratan Şirket: Bilgi Yönetimi, çev: G. BULUT. İstanbul: MESS Yayınları.
- Nutt, P. C. (1976). Models for Decision Making in Organizations and Some Contextual Variables Which Stipulate Optimal Use . Academy of Management Review, 1(2), 84–98.
- Petrescu, R. V. V., Aversa, R., Akash, B., Bucinell, R., Corchado, J., Berto, F., … Petrescu, F. I. T. (2017). History of Aviation-A Short Review. Journal of Aircraft and Spacecraft Technology, 1(1), 30–49.
- Poll, D. I. A. (2017). 21st-Century civil aviation: Is it on course or is it over-confident and complacent?-thoughts on the conundrum of aviation and the environment. Aeronautical Journal, 121(1236), 115–140.
- Seamster, T. L. ve Kanki, B. G. (2002). Aviation Information Management: From Documents to Data. Ashgate.
- Shafir, E. ve Tversky, A. (2002). Decision making. Foundations of Cognitive Psychology, 601-620.
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü. (y.y.). 2022 Yılı Faaliyet Raporu.
- https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/kurumsal/faaliyet/2022.pdf
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü. (y.y.). İstatistikler. https://web.shgm.gov.tr/tr/kurumsal/4547-istatistikler
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü. (y.y.). Pilot. https://web.shgm.gov.tr/tr/havacilik-personeli/2207-pilot
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü. (y.y.). Tarihçe. https://web.shgm.gov.tr/tr/kurumsal/1--tarihce
- Türk Sivi Havacılık Kanunu. (1983, 14 Ekim). Resmi Gazete, (Sayı:18196). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2920.pdf
- Yalçın, O. (2017). Türk hava gücü: kuruluşu, ilk seferleri ve yükselişi (1911-1950). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Bilgi Yönetim Sistemleri Belgelendirme ve Bilgi Güvenliği Merkezi ( BİL-BEM)
Sayıdaki Diğer Makaleler
Mithat Baver ZENCİR, Talih ÖZTÜRK, Korcan DOĞAN
Dijital Dönüşüm Bağlamında Belgenin Yaşam Döngüsü Süreçlerinin Yönetiminde Yapay Zekâ Kullanımı
Belleten Dergisinin Görsel Haritalaması ve Bibliyometrik Analizi (2009-2021)
Sivil Havacılıktaki Uçuş Operasyonlarında Pilotların Bilgiye Dayalı Karar Alma Süreci
Editörden.../ Dijital Çağda Kurumların ‘Bilgi Sicili’ Temiz Olmalı...