Ekonomik Büyüme İle Üretim Faktörleri Arasında Ekonometrik Bir Analiz: Türkiye Örneği (1980-2016)

Ekonomik büyümenin temel yapı taşlarını sermayenin, emeğin ve teknolojik gelişmelerin oluşturduğu birçok iktisatçı tarafından kabul görülmektedir. Bu temel bileşenlerin ekonomik büyüme ile kısa veya uzun dönemli ilişkinin varlığı ve kuvveti çalışmanın araştırma konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye için 1980-2016 dönem aralığını kapsayan yıllık zaman serileri kullanılarak ekonomik büyüme ve üretim faktörleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Oluşturulan modelin bağımlı değişkeni Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (Y) iken bağımsız değişkenlerini sermaye miktarı (K), emek miktarı (L) ve teknolojik gelişmeyi ifade eden toplam faktör verimliliği (A) oluşturmaktadır. Değişkenler arasındaki ilişki ADF ve PP birim kök testleri, Johansen Eşbütünleşme Testi ve Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) ile test edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda; değişkenler arasında uzun dönemli nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, sermaye ve emek miktarından ekonomik büyümeye doğru kısa dönemli nedensellik ilişkisi tespit edilirken, toplam faktör verimliliğinden ekonomik büyümeye doğru kısa dönemli nedensellik ilişkisi bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomik Büyüme, Üretim Faktörleri, Johansen Eşbütünleşme Testi

Econometic Analysis Between Economic Growth And Production Factors: The Case Of Turkey (1980-2016)

The basic building blocks of economic growth are accepted by many economists of capital, labor and technological developments. The existence and strength of short-term and long-term relationships with economic growth of these basic components constitute the research topic of the study. In this study, the relationship between economic growth and the factors of production using annual time series covering the period 1980-2016 range for Turkey were examined. While the dependent variable of the model created is the Gross Domestic Product (Y), the independent variables are the amount of capital (K), the amount of labor (L) and the total factor productivity (A) which is representing technological development. The relationship between variables was tested with ADF and PP unit root tests, Johansen Cointegration Test and Vector Error Correction Model (VECM). According to the findings; it was concluded that there is a long-term causality relationship between variables. In addition, while short-term causality was determined from the amount of capital and labor to economic growth, there was no short-term causality relationship from total factor productivity to economic growth.

Keywords:

Economic Growth, Production Factors, Johansen Cointegration Test,

PDF

___

AÇIKGÖZ, Ş. ve ÇATALBAŞ, G. K. (2010), “Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynakları: Parametrik Olmayan Bir Yaklaşım”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 2, ss.1 - 22.
ADAK, M. (2009), “Total Factor Productivity And Economic Growth”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:8, Sayı:15, ss: 49 – 56.
ARISOY, İ. (2011), “Fiziksel Sermaye Yatırımları ve Büyüme İlişkisinin AK Modeliyle Sınanması: Türkiye Örneği (1968-2006)”, Maliye Dergisi, 161(2), ss: 283 - 297.
ATEŞ, S. (2013), “Türkiye’de Fiziksel Sermaye Yatırımlarının Büyüme Oranına Uzun Dönemli Etkileri”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, XXXIV (I), ss: 63 - 85.
ATİYAS, I. ve BAKİS, O. (2013), “Aggregate and Sectoral TFP Growth in Turkey: A Growth Accounting Exercise”, TÜSİAD – Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu, Working Paper No. 2013-1, ss: 1 – 26.
ÇINAR, M. ve SEVÜKTEKİN M. (2014), “Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: Eviews Uygulamalı”, Bursa: Dora Basım Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
DATA, “THE CONFERENCE BOARD” https://www.conference-board.org/data/ Erişim Tarihi: 22.06.2018.
DICKEY, D. A. ve FULLER, W. A., (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, Cilt: 74, Sayı: 366, ss: 427 – 431.
DİLBER, İ. (2018), “Büyüme Teorileri”, KitapAna Yayınevi, Birinci Basım, Şubat – 2018, İZMİR.
ENGLE, R. F. ve GRANGER, C. W. J. (1987), “Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing”, Econometrica, Sayı: 55, No: 2, ss: 251 - 276.
GÖMLEKSİZ, M., ŞAHBAZ, A. ve MERCAN, B. (2017), “Toplam Faktör Verimliliğinin Belirleyicileri Üzerine Ampirik Bir İnceleme: Seçilmiş OECD Ülkeleri Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ağustos 2017, Cilt: 12, Sayı: 2, ss: 65 – 82.http://ekutup.dpt.gov.tr/sermaye/110 saygilis/turkiye.pdf Erişim Tarihi: 20.06.2018.
GRANGER, C.W.J. ve NEWBOLD, P. (1974), “Spurious Regressions In Econometrics”. Journal of Econometrics 2. North-Holland Publishing Company, ss: 111 – 120.
IŞIK, C. (2016), “Türkiye’de Toplam Faktör Verimliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Verimlilik Dergisi, Sayı: 2, ss: 45 - 56.
İSABETLİ, İ. ve TUNALI, H. (2018), “Toplam Faktör Verimliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Çok Boyutlu Panel Veri Modelleri İle Analizi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10 (18), ss: 189 – 199.
KOLSUZ, G. ve YELDAN, A. E. (2014), “1980 Sonrası Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynaklarının Ayrıştırılması”, Çalışma ve Toplum, 40 (1), ss: 49 - 66.
SAYGILI, Ş., CİHAN, C. ve YURTOĞLU, H. (2002), “Türkiye Ekonomisinde Sermaye Birikimi, Büyüme ve Verimlilik: 1972-2000”, Devlet Planlama Teşkilatı Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Yayın No: DPT. 2665, ss: 1-110.
SOLOW, R. M. (1956), “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, c. 70, s. 1, ss: 65 – 94.
SONGUR, M. (2017), “Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Fiziksel Sermaye Arasındaki İkame Olanakları: Translog Üretim Fonksiyonu Yaklaşımı”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (2), 201 - 224.
TAYMAZ, E. ve SUİÇMEZ H. (2005), “Türkiye’de Verimlilik, Büyüme ve Kriz”, Milli Prodüktivite Merkezi, ss: 1 - 69.
The Conference Board (https://www.conference-board.org/data/productivity.cfm) Erişim Tarihi: 22.06.2018
TUNCER, İ. ve TUNÇ, T. (2006), “Türkiye Ekonomisinde Büyümenin Kaynakları: Faktör Birikimi ve Üretkenlik (1980-2004)”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), ss: 51 – 62.
VERGİL, H.ve ABASIZ, T. (2008), “Toplam Faktör Verimliliği, Hesaplanması ve Büyüme İlişkisi: Collins Bosworth Varyans Ayrıştırması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), ss: 160 - 188.