1939 Erzincan Depremi ve “Destân-ı Zelzele”

Bu çalışmada, Erzincan ve Tokat’ta büyük yıkıma sebep olan “1939 Erzincan Depremi” ve bu deprem üzerine yazılmış bir şiir incelenmiştir. 13 Kasım 1940 tarihli “Destân-ı Zelzele” başlığını taşıyan bu şiirde, depremin sonuçları didaktik bir üslupla ele alınmıştır. Şiirde Erzincan ve Tokat ile Reşadiye, Erbaa, Niksar ve köylerinde meydana gelen yıkım ele alınmıştır. Arap harfleriyle yazılmış olan şiir, iki bölümden meydana gelmekte, biri kayıp olmak üzere on iki sayfa ve otuz dokuz dörtlükten oluşmaktadır. Destan on birlik hece ölçüsünde yazılmış ve bazı kelimeler Tokat ağzıyla imla edilmiştir. Şairin adının Bilâl, mahlasının Firkatî olduğu, daha çok Erbaa köylerinin deprem sonrası durumlarını tasvir ettiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Deprem, Tokat, Erzincan, Bilâl

1949 Erzincan Earthquake and “Destân-ı Zelzele”

In this study it is aimed to examine 1939 Erzincan Earthquake which caused great destruction in Erzincan and Tokat and also a poem written after this earthquake titled “Destân-ı Zelzele” (The Saga of the Earthquake) and dated November 13, 1940. Catastrophe of the earthquake came out in Erzincan, Tokat, Reşadiye, Erbaa, Niksar and their villages were handled in the poem in a didactic style. The poem, written in Turkish language but with Arabic letters, consists of two chapters, twelve pages -one missing- and thirty-nine quatrains. The saga is written in ten units of syllable and some words are spelled with the vernacular of Tokat. It is seen that the poet’s name is Bilâl, his pseudonym is Firkatî, and he mostly depicts the situation of Erbaa villages after the earthquake.

Keywords:

Earthquake, Tokat, Erzincan, Bilâl,

PDF

___

Referans1: ERKMAN, Kemal (1945), “Sismoloji (Séismologie)”, İstanbul Kandilli Rasathanesi 1939 (Ekim, Kasım, Aralık) Meteoroloji, Sismoloji ve Miknatis Rasatları, 24, 43- 47.Referans2: GÜRSOY, Hüseyin; vd. (2006), “1939 Erzincan depremi yüzey kırığı haritalama çalışmaları (Reşadiye batısı-Koyulhisar arası): İlk gözlemlere ait bulgular”, Aktif Tektonik Araştırma Grubu (ATAG10 2-4 Kasım 2005), 37.Referans3: HAÇİN, İlhan (2014), “1939 Erzincan Büyük Depremi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30:88, 37-70.Referans4: ÖZMEN, Bülent (1997), NURLU, Murat, GÜLER, Hüseyin, Coğrafi Bilgi Sistemi ile Deprem Bölgelerinin İncelenmesi, Ankara: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı.Referans6: ŞEMSEDDİN SÂMİ (2009), Kâmûs-ı Türkî, (Haz. Ömer Faruk Akün), Kapı Yayınları: İstanbul, s. 588.Referans7: ÜZEN, İsmet (2010), “1939 Erzincan Depreminin Tokat’taki Yansımaları”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 7:27, 89-104.Referans8: YETİŞ, Kemal (1994), “Destan”, DİA, (C. IX, ss. 202-205), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.Referans9: Cumhuriyet Gazetesi, Perşembe 28 Birincikânun 1939.Referans10: Son Dakika Gazetesi, 29 Birincikânun 1939.Referans11: Akşam Gazetesi, 28 Kânunuevvel 1939.