Adorno’da bir Tavır Olarak Diyalektik

Bu makalede Adorno’nun negatif diyalektiğini Kant ve Hegel ile ilişkisinde kavramaya çalıştık. Bu amaçla, Adorno’daki özne-nesne ilişkisi ve deneyim kavramı Kant ve Hegel ile karşılaştırılarak anlatılmaya çalışıldı. Bunun dışında Hegel’in Fenomenolojisi’nin tarihsel bağlamı ile Adorno’nun kendi negatif diyalektik düşüncesi tarihsel bağlamı içinde ele alınmaya çalışıldı. Bu noktada, Adorno’nun sistem ve yöntem eleştirisi üzerinde durularak diyalektiğin artık sadece muhalif bir tavır olabileceği ortaya konulmaya çalışıldı. Ayrıca, Adorno felsefesinin Hegel’den çok Kant’a yakın olduğu da ortaya konmaya çalışıldı.

Dialectic as an Attitude in Adorno

In this paper, we tried to understand Adorno’s negative dialectic in relation to Kant and Hegel. To do so, we have compared subject-object relation and the conception of experience in Adorno with Kant’s and Hegel’s idea of subject and experience. Apart from that, we have also strove to illuminate the historical context of Adorno’s negative dialectic in relation to Hegel’s phenomenology. As a result, Adorno’s dialectic, in a historical context, is not a system and method but an opponent attitude against the totalitarian ideology of modernism. Finally, it is possible to see Adornien philosophy very close to Kant much more than Hegel.

PDF

___

Adorno, T. (1982). Trying to Understand Endgame. (Trad. M. T. Jones). New German Critique, 26, 119-150.
Adorno, T. (2014). On Subject and Object. Subject and Object Frankfurt School Writings on Epistemology, Ontology, and Method. (Ed. R. Groffin). London & New York: Bloomsbury, 149-164.
Adorno, T. (2005). Minima Moralia. (Çev. O. Koçak & A. Doğukan). İstanbul: Metis Yayınları.
Adorno, T. (2016). Negatif Diyalektik. (Çev. Ş. Öztürk). İstanbul: Metis Yayınları.
Adorno, T. (2017). Metafizik, Kavram ve Sorunlar. (Çev. İ. Serin). İstanbul: İthaki Yayınevi.
Behrens, R. (2011). Adorno Sözlüğü. (Çev. M. Tüzel). İstanbul: Versus Yayınevi.
Bernstein, J. M. (2001). Adorno, Disenchantment and Ethics. Cambridge: Cambridge University Press.
Ferrarin, A. (2019). Thinking and the I, Hegel and the Critique of Kant. Evanston, IL: Northwestern University Press.
Hegel, G. W. F. (1996). Anahatlarda Felsefi Bilimler Ansiklopedisi 1: Mantık Bilimi. (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
Hegel, G. W. F. (2011). Tinin Görüngübilimi. (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
Hegel, G. W. F. (2014). Mantık Bilimi. (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
Joll, N. (2009). Adorno’s Negative Dialectic: Theme, Point, and Methodological Status. International Journal of Philosophical Studies, 17 (2), 233-253.
Kant, İ. (1993). Arı Usun Eleştirisi. (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
Nobre, M. (2004). Subjectivité et Objectivité Slon Kant et Hegel: Un Model Adornien de Critique et Métacritique. Les Études Philosophiques, 70, 311-329.
O’Connor, B. (2004). Adorno’s Negative Dialectic Philosophy and the Possibility of Critical Rationality. Cambridge, MA: The MIT Press.
Pinkard. T. (2020). What Is Negative Dialectics? Adorno’s Reevaluation of Hegel. A Companion to Adorno. (Eds. P. E. Gordon & E. Hammer & M. Pensky). Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell, 459-472.
Winfield, R. D. (2012). Hegel’s Science of Logic: A Critical Rethinking in Thirty Lectures. Maryland: Rowman & Littlefield Publishers.