TÜRKİYE’DEKİ PARA KRİZLERİNİN REEL DEĞİŞKENLERLE SİNYAL YAKLAŞIMIYLA ÖNGÖRÜLEBİLİRLİĞİ

Son yıllarda, dünyada yaşanan finansal krizler ve bu krizlerin özellikle az gelişmiş ülkelerde ortaya çıkarmış olduğu ekonomik maliyetler, krizlerin önceden öngörülüp öngörülemeyeceği konusunda teorik ve ampirik düzeyde yeni çalışmaların yapılmasını teşvik etmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yaşanan para krizlerinde (1994 ve 2001), reel ekonomi göstergelerinin bir erken uyarı görevi üstlenip üstlenmediğinin sinyal yaklaşımıyla ortaya konulmasıdır. 1990:1-2005:2 dönemi 13 reel ekonomi değişkeni kullanılarak yapılan çalışmanın sonuçları, iki değişken hariç, diğer tüm reel göstergelerin öncü değişken olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Ayrıca, analizde kullanılan reel göstergelerin yaklaşık yüzde 70’i para krizlerinin ortaya çıkmasında sinyal vermiştir.

Özet: Son yıllarda, dünyada yasanan finansal krizler ve bu krizlerin özellikle az gelismis ülkelerde ortaya çıkarmıs oldugu ekonomik maliyetler, krizlerin önceden öngörülüp öngörülemeyecegi konusunda teorik ve ampirik düzeyde yeni çalısmaların yapılmasını tesvik etmistir. Bu çalısmanın amacı, Türkiye’de yasanan para krizlerinde (1994 ve 2001), reel ekonomi göstergelerinin bir erken uyarı görevi üstlenip üstlenmediginin sinyal yaklasımıyla ortaya konulmasıdır. 1990:1-2005:2 dönemi 13 reel ekonomi degiskeni kullanılarak yapılan çalısmanın sonuçları, iki degisken hariç, diger tüm reel göstergelerin öncü degisken olarak kullanılabilecegini göstermistir. Ayrıca, analizde kullanılan reel göstergelerin yaklasık yüzde 70’i para krizlerinin ortaya çıkmasında sinyal vermistir.

___

1. ALTINTAŞ, H. ve B. ÖZ. (2007), “Para Krizlerinin Sinyal Yaklaşımı İle Öngörülebilirliği: Türkiye Uygulaması”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (basım aşamasında).

2. ATİK, H. (2006), “Kriz Erken Uyarı Sinyalleri Olarak Dış Ticaret Hadleri”, (Ed: H. Seyidoğlu ve R. Yıldız), Ekonomik Kriz Öncesi Erken Uyarı Sinyalleri, Arıkan Yayınevi, İstanbul, 331-346.

3. BERG, A.ve P. CATHERINE. (1999), “Are Currency Crises Predictable? A Test”, IMF Staff Papers, 46(2), 107-137.

4. BERG, A. ve C. PATTILLO. (1999), Are Currency Crises Predictable? A Test, IMF Staff Paper, 46(2), June.

5. BOZKURT, H. ve G. DURSUN (2006), “Türkiye’de Para Krizinin Öncü Göstergeleri: Erken Uyarı Sistemi”, Avrupa Araştırmaları Dergisi, 14(1), 259-284.