Türkiye'de Besin Etiketlerinin Etiketleme Yönetmeliği'ne Uygunluğunun Değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışma, Türkiyede gönüllü bir uygulama olan beslenme yönünden etiketleme durumunu ve Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğine uygunluğunu araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Ankara ilinde bulunan iki hipermarkette satışa sunulan ambalajlı tüm marka, çeşit ve ebatlardaki 3184 besinin Ocak- Eylül 2010 tarihleri arasında besin etiketleri bilgileri toplanarak Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğine uygunluğu değerlendirilmiştir. Bulgular: Bu çalışmada 38 besin grubu, 500 farklı marka ve toplamda 3184 besin etiket bilgileri değerlendirilmiştir. Ambalajlı besin ve içeceklerin %13ünde hiçbir besin etiketi bilgisinin olmadığı, etiketi bulunanlarda ise %13ünde enerji ve protein, %14ünde yağ ve %15inde karbonhidrat değerinin yer almadığı saptanmıştır. İncelenen ve beslenme etiket bilgisi olan besin ve içeceklerin tümünün besin etiketlerinin ise ambalajın arka yüzünde yer aldığı belirlenmiştir. Sonuç: Bu araştırma verilerinin sonuçlarına dayanarak Türkiyede beslenme yönünden etiketleme uygulamasının sağlıklı besin seçimini teşvik edici bir düzende yapılması gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca beslenme yönünden etiketleme uygulamasının tüketiciler tarafından daha anlaşılır olması için ambalajın ön yüzünde besinin porsiyon ve besin değeri ile ilgili işaretler ya da semboller kullanılması gerektiği önerilebilir.

Food Labels and Evaluation According to Food Labelling Regulation in Turkey

Aim: This study was conducted to determine the nutritional labeling status, which is a voluntary application in Turkey and evaluate the food labels according to Turkish Food Codex, Food Labelling Regulation rules. Material and Methods: In this study the nutrition labels of different brands and sized packaged foods, marketed in two hypermarkets in Ankara were collected between the January-September of 2010 and evaluated according to Turkish Food Codex Food Labelling Regulation rules. Results: Totally, 3184 labelled food and beverages from 38 food categories and 500 different brands were evaluates. It was found that 13% of the products had no nutrition labels on the package. The majority of the ones with a label did not contain information on energy and protein (13%), fat (14%), and carbohydrates (15%). It was observed that all of the examined nutritional labels of the products (100%) were located on the back of package. Conclusion: With the aim of this study it is thought that nutritional labeling regulation in Turkey should be rearranged in order to encourage the healthy food choices. Furthermore, it is recommended that, nutritional labelling application include nutritional value and portion size of the food must be seen on the front of the package with the signs and symbols to help consumers making healthier choices.

PDF

___

1.Cecchini M, Sassi F, Lauer JA, Lee YY, Guajardo- Barron V, Chisholm D. Tackling of unhealthy diets, physical inactivity, and obesity: health effects and cost- effectiveness. Lancet 2010;376(9754):1775-1784.
2.WHO/FAO. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases, WHO Technical Report Series, 916. Geneva, WHO; 2003. Available at: whqlibdoc.who.int/ trs/who_trs_916.pdf Accessed January 25, 2011.
3.WHO. 2008-2013 Action Plan for the Global Strategy for the Prevention and Control of Noncommunicable Diseases. Geneva, WHO Press; 2008. Available at: whqlibdoc.who.int/ publications/2009/9789241597418_eng.pdf Accessed January 25, 2011.
4.WHO. 10 facts on noncommunicable diseases. 2011. Available at: http://www.who.int/features/factfiles/ noncommunicable_diseases/en/index.html Accessed November 01, 2011.
5.Pekcan, G. State of nutrition in Turkey. Nutrition and Health 2000;14:41-52.
6.T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye Kalp ve Damar Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı Risk Faktörlerine Yönelik Stratejik Plan ve Eylem Planı, 743. Ankara, Anıl Matbaacılık; 2008. Erişim: http://www.saglik.gov.tr/ TR/dosya/1-71613/h/kalp-ve-damar-hastaliklarini- onleme-ve-kontrol-programi.pdf Erişim tarihi: 01 Temmuz 2013. (8)
7.T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Obezite ile Mücadele Programı ve Eylem Planı 2009-2013, Ankara; 2008.
8.T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu. Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı 2013- 2017, 773. Ankara; 2013. Erişim: http://www.beslenme. gov.tr/content/files/home/turkiye_saglikli_beslenme_ ve_hareketli_hayat_programi.pdf Erişim tarihi: 01 Temmuz 2013.
9.T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı (2011-2014), 816. Ankara, Anıl Matbaası; 2011. Erişim: http://www.tkd-online. org/turkiye-diyabet-onleme-ve-kontrol-programi.pdf Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
10.T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı 2011-2015, 835. Ankara, Deniz Matbaacılık; 2011.Erişim:http://www.beslenme.gov.tr/content/files/ yayinlar/kitaplar/diger_kitaplar/turkiye_asiri_tuz_ tuketiminin_azaltilmasi.pdf Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
11.T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği. 2011. Erişim: http://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111229M3-7.htm Erişim tarihi: 1 Temmuz 2013.
12.Juke D. Key issues in food labelling. In: Blanchfield JR, editor. Food labelling. Cambridge, England, Woodhead Publishing Limited; 2000. p. 286.
13.T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Veteriner Hizmetleri Bitki Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu, 5996. Madde 23-24. Resmi gazete 13.06.2010. Erişim: http:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/06/20100613-12. htm Erişim tarihi: 30 Haziran 2013.
14.Cowburn G, Stockley L. Consumer understanding and use of nutrition labelling: a systematic review. Public Health Nutr 2005;8(1):21-28.
15.Grunert K, Wills J. A review of European research on consumer response to nutrition information on food labels. J Public Health 2007;15(5):385-399.
16.Committee on Examination of Front of Package Nutrition Ratings Systems and Symbols; Institute of Medicine. Examination of Front of Package Nutrition Rating Systems and Symbols: Phase I Report. Ellen A. Wartella, Alice H. Lichtenstein, Boon CS, editors. Washington D.C. 500 Fifth Street, N.W.,The National Academy Press; 2010.
17.EUFIC. Global Update on Nutrition Labelling - June 2010 Executive summary. Brussels, Belgium: European Food Information Council, 2011.
18.EFSA. Review of labelling reference intake values Scientific Opinion of the Panel on Dietetic Products, Nutrition and allergies on a request from the commission related to the review of labelling reference intake values for selected nutritional elements. The EFSA Journal 2009;1008:1-14.
19.Besler HT, Büyüktuncer Z, Uyar MF. Consumer understanding and use of food and nutrition labeling in Turkey. J Nutr Educ Behav 2012;44(6):584-591.
20.Storcksdieck genannt Bonsmann S, Celemin LF, Larranaga A, Egger S, Wills JM, Hodgkins C, et al. Penetration of nutrition information on food labels across the EU-27 plus Turkey. Eur J Clin Nutr 2010;64(12):1379-1385.
21.Barreiro-Hurlé J, Gracia A, de-Magistris T. Does nutrition information on food products lead to healthier food choices? Food Policy 2010;35(3):221-229.
22.Ollberding NJ, Wolf RL, Contento I. Food label use and its relation to dietary intake among US adults. JADA 2010;110(8):1233-1237.