Themis’in Denge Yasasına Triolojik Yaklaşım: Dike - Eunomia - Eirene

Yunan Mitolojisi, yer ile göğün birbirinden ayrılmasıyla canlı formunun vücut bulduğu boşluğun oluşumunu, Gaia’nın Uranüs’ü doğurmasıyla dişil ilkenin eril enerjiye kendinden ayrı varlık kazandırması olarak anlatır. Doğanın mizacında ne gördüyse onu bir arketipin karakterinde alegorik yaklaşımla kurgulayan mitsel anlatıya göre, evrenin denge halindeki düzenini sağlayan dişil ilke, Gaia ile Uranüs’ün ayrıldıktan sonra birlikte meydana getirdikleri boşluğun ruhu olan Themis’tir. Gaia’dan kehanet gücünü alan Themis’in bilgisi, zaman akışının üstünde olduğu için evvel de ahir de malumudur. Yer ile Gök arasındaki tüm hikâyenin bilgisini taşıyan tanrıçanın adil düzende kurduğu denge, Zeus’tan olan kızları Dike, Eunomia ve Eirene adındaki üç tanrıçanın çevrelediği sacayağında yükselir. Toplumsal yaşamda dengeyi gözetecek bu üç tanrıçadan Dike, hukukun temeli olan adaleti simgeler. Themis’i toplumsal yaşamda pasif ilke olarak tanımlayan anlatıya göre, Dike onun yeryüzündeki temsilcisidir. Ancak zamanın ruhu tanrıçanın karakterinde ve görünümünde değişikliğe neden olurken, iyi yasalarla kurulmuş düzenin simgesi olan Eunomia ile refah ve mutluluk sağlayan barışın simgesi Eirene bilinçte muğlaklaşmış, ilkeler maddeye indirgenerek üç tanrıça arasındaki bağ unutulmuştur. Toplumsal huzurun ve devletin bekasının kilittaşı olan adalet, ancak onu her yönden kuşatan iyi yasalarla arasında hiçbir sızıntının olmadığı düzende varlık gösterebilir. Yasada tutkuların olmadığı bir zekânın bulunması gerektiğini söyleyen Aristoteles’e atıfla, çalışma, toplumu muhtelif saiklerle kompartımanlara bölen yasaların/kararların/fikirlerin kendi ötekisini yarattığı ve böylesi bir iklimde, adaletin tanımını kendi lügatine indirgeyenlerin toplumda daha görünür olması durumunda, kolektif vicdanın da sözcülüğünü yaptıkları sanrısının kültürü dekadansa uğrattığı iddiası taşımaktadır. Doğal düzen içerisinde kurulan kültürel düzenin kaynağına Themis’in ilkeselliğinde Dike, Eirene ve Eunomia’yı koyan mitsel anlatıya yaklaşıp arketipler arasındaki bağı yeniden hatırlamak, unutkanlığın sınırlandığı dili güçlendirecek ve bilinci uyandırıp toplumsal yapıya da holistik paradigmadan bakabilmeyi sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Yunan Mitolojisi, Themis (Denge), Dike (Adalet), Eirene (Barış), Eunomia (Düzen)

Trilogical Approach to Themis' Law of Balance: Dike - Eunomia - Eirene

In Greek Mythology, the formation of the void in which the living form is embodied by the separation of the earth and the sky is described as the feminine principle giving the masculine energy a separate existence after Gaia gave birth to Uranus. According to the mythical narrative, which fictionalizes what it sees in nature's temperament in an archetypal character with an allegorical approach, the feminine principle that provides the balance of the universe is Themis, the spirit of the void created together by Gaia and Uranus after their separation. Since the knowledge of Themis, who received the power of prophecy from Gaia, is above the flow of time, both the before and the end of time are known by her. The balance that the goddess, who carries the knowledge of the whole story between Earth and Sky, establishes in a fair order, rises on the trivet surrounded by three goddesses named Dike, Eunomia and Eirene, their daughters from Zeus. Dike, one of these three goddesses who will keep the balance in social life, symbolizes justice, which is the basis of law. According to the narrative that defines Themis as a passive principle in social life, Dike is her representative on earth. However, while the spirit of the time caused a change in the character and appearance of the goddess, Eunomia, the symbol of the order established by good laws, and Eirene, the symbol of peace, which provides fertility and happiness, became ambiguous in consciousness, the principles were reduced to matter and the bond between the three goddesses was forgotten. Justice, which is the keystone of social peace and the survival of the state, can only exist in an order where there is no leakage between it and good laws that surround it from all sides. With reference to Aristotle, who says that there should be a mind without passions in law, the study claims that the laws/decisions/ideas that divide the society into sections with various motives collapse the culture, which means that they create their own other. In such a climate, those who reduce the definition of justice to their own dictionary become more visible in the society and think that they are also the spokespersons of the common conscience. Approaching the mythical narrative that puts Dike, Eirene and Eunomia in the principle of Themis to the source of the cultural order established in the natural order and re-remembering the link between archetypes will strengthen the language in which forgetfulness is limited, awaken consciousness and enable us to look at the social structure from a holistic paradigm.

Keywords:

Greek Mythology, Themis (Balance), Dike (Justice), Eirene (Peace), Eunomia (Order) Yunan Mitolojisi, Themis (Denge), Dike (Adalet), Eirene (Barış), Eunomia (Düzen),

PDF

___

Aristoteles. (1975). Politika. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Aristoteles. (1995). Retorik. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Aristoteles. (2007). Nikomakhos'a Etik. Ankara: Ayraç Yayınevi.
Arslan, A. (2006). İlkçağ Felsefe Tarihi/Socrates Öncesi Yunan Felsefesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
Ayverdi, İ. (2010). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Lugatı.
Barthes, R. (1991). Mythologies. New york: The Noondays.
Baştürk, E. (2018). Türk Mitolojisine Ait ‘Kutsal Ana’ İmgesinin Siyasal Antropoloji Bağlamında Değerlendirilmesi. Milel ve Nihal, 99-119.
Beydili, C. (2004). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Kitap.
Bodur, H. (2019). Adalet Tanrı(ça)ları: Themis ve Diğerleri. 03 26, 2022 tarihinde Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, HFSA: https://hfsa-sempozyum.com/wp-content/uploads/2019/02/HFSA25-Bodur.pdf adresinden alındı
Campbell, J. (1994). Yaratıcı Mitoloji - Tanrının Maskeleri. Ankara: İmge.
Campbell, J. (2004). The Hero with a Thousand Faces. New Jersey: Princeton University Press.
Capers, I. B. (2006). On Justitia, Race, Gender, and Blindness. Michigan Journal of Race and Law, 203-33.
Cömert, B. (1999). Mitoloji ve İkonografi. Ankara: Ayraç.
Curtis, D. E., & Resnik, J. (1987). Images of Justice. The Yale Law Journal(96), 1727-72.
Donleavy, P., & Shearer, A. (2008). From Ancient Myth to Modern Healing/Themis: Goddess of Heart-Soul, Justice and Reconciliation. New York: Routledge.
Dworkin, D. (Yöneten). (2021). Kayıp Sembol [Sinema Filmi].
Erhat, A. (1996). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi.
Eyuboğlu, İ. Z. (1991). Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü. İstanbul: Sosyal.
Gözler, K. (2021). Anayasa Hukukuna Giriş - Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Yayınevi.
Gurnham, D. (2009). Memory, Imagination, Justice - Intersections of Law and Literature. Bodmin: MPG Books Ltd.
Harrison, J. E. (1903). Prolegomena to the Study of Greek Religion. Cambridge at the University Press.
Harrison, J. E. (1912). Themis a Study of the Social Origins. Cambridge: University.
Harrison, J. E. (tarih yok). Themis, a Study of the Social Origins of Greek Religion .
Havelock, E. A. (1978). The Greek Concept of Justice - From Its Shadow in Homer to Its Substence in Plato. Cambridge: Harvard University Press.
Hesiodos. (2016). Theogonia & İşler ve Günler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Homeros. (2021). İlyada. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Karenga, M. (2004). Maat - the Moral Ideal in Ancient Egypt - a Study in Classical African Ethics. New York: Routledge.
Küçüktaşdemir, Ö. (2017, 5 24). Mitolojide Adalet İmgeleri. ViraVerita(5), 87-132.
Lévi-Strauss, C. (2014). Modern Dünyanın Sorunları Karşısında Antropoloji. İstanbul: Metis Yayınları.
Platon. (2010). Devlet. İstanbul: Athena Yayınları.
Ritchie, L. D. (2013). Metaphor. New York: Cambridge University Press.
Robert, D. T. (1991). Reclaiming Our Roots: Law and Mythology. Duquesne Law Review, 2(29), 271-89.
Spinoza, B. (2016). Teolojik - Politik İnceleme. Ankara: Dost.
Taylor, T. (1818). Iamlichus' Life of Pythagoras or Pythagoric Life. London: J. M. Watkins.
Wilkinson, R. H. (1994). Symbol & Magic in Egyptian Art. London: Thames and Hudson Ltd.
Wilkinson, R. H. (2003). The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. New York: Thames & Hudson Inc.