Kâğıt, medeniyetlerin gelişmesinde, bilginin aktarılmasında rol oynayan insanlık tarihinin en önemli keşiflerinden biridir. Ham maddesi bitkilerden elde edilen selüloz lifleri olan kâğıt hamuru çeşitli teknolojik yöntemlerle işlenerek kullanıma hazır hale getirilir. Doğada selülozu kullanarak kâğıt üreten en eski canlı sosyal yaban arılarıdır. İnsanlar ile arıların kâğıt yapım teknikleri benzerdir. Sosyal yaban arıları yuvalarını kendi ürettikleri kâğıt hamurunu kullanarak yaparlar. Bunun için bitkilerin yüzeylerinden ağızları ile kazıdıkları bitki liflerini,kendi ağız salgıları ile karıştırarak çiğnerler.Elde ettikleri kâğıt hamuru parçacıklarını birbirine yapıştırıp, vücut parçaları ile şekillendirerek yuvalarını inşa ederler. Yuva yüzeyi ağız salgısı ile sıvanarak dış etkilerden korunur. Bir arı yuvasında kâğıt kalitesine yuva yeri tercihi, lif seçimi, lifin çiğnenme süresi, ağız salgısı miktarı, kâğıt kalınlığı, kâğıt hamuru içine katılan inorganik maddeler etki eder. Yuvanın farklı fonksiyonel kısımlarında da kâğıt kalitesi değişir. Arılarda kâğıt mühendisliği oldukça ilginç bir konudur. Bu çalışmada insanlarla arıların kâğıt yapım tekniklerindeki benzerlikler üzerinde durularak arı yuvasının inşası, kâğıt yapımı ve kâğıt kalitesi hakkında bilgi verilecektir.

Paper is among one of the decisive inventions of humankind and has remarks on transferring the knowledge and on civilizations’ progress. The crude material of the paper is a fiber comprised of cellulose. The fibers that have been obtained from trees and other plants have been being formed as a paper pulp in different qualities via variety of technological methods. The oldest creature producing paper by using cellulose is social wasps. Both human and wasps’ paper producing technologies are similar. The social wasps make the irnest comprised of combs by using paper pulp produced by themselves. They chew the plant fibers that have been scraped from the plants’ surface, by mixing with their saliva. Then they built the irnest by shaping the glued produced paper pulp particulars with their saliva. Nest’ssurface is being protected from external influences by coated with saliva. In any wasp nest, the quality of the paper depends on wasps’ fiber selection, duration of chewing of the fiber by wasp, amount of saliva used in adhering fiber, paper thickness and inorganic materials added to paper pulp. Last but not least; the quality of paper might be varying depending on the different functional parts of the nest. Paper engineering in Social Wasps is highly interesting subject. In this study, information about wasp’ nest building, paper production and paper quality will be provided while focusing on the similarities between humankind and wasp’ paper production techniques.