STADYUMLARIN KENTTEKİ SOSYAL YAPILANMASININ TÜRKİYE AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Küresel iklim değişikliğine olumsuz anlamda etki eden sektörlerden biri inşaattır. Enerji, su, ham madde gibi kaynakların büyük miktardaki kullanımı inşaat sırasında olmaktadır. Sera gazlarının %38’ine inşaat sektörü neden olmaktadır. On beş günde bir oynanan futbol maçı ve Avrupa Futbol Şampiyonası, FIFA Dünya Kupası, Olimpiyatlar gibi kısa süreli spor organizasyonları için inşa edilen stadyumların inşaatı sırasında harcanan enerji ve kaynakların yanı sıra maliyetler de yüksek olmaktadır. Buna karşılık stadyumların yıl içerisindeki kullanımı kaynak tüketimi ile doğru orantıda olmamaktadır. Bu çalışmada yurt dışındaki stadyumlardan futbol dışında da kullanılacak şekilde tasarlanan örnekler üzerinden ülkemizdeki mevcut durum değerlendirilmiştir. Bu amaçla nüfusu en fazla olan illerin kent merkezlerinden İstanbul’dan Vodafone Park, Ankara’dan Ankara Stadyumu, İzmir’den Gürsel Aksel Stadyumu seçilmiş olup stadyumların kullanım olanakları ve kentlinin stadyumla etkileşimi incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda; ülkemizdeki stadyumların kentli ile yeterli oranda etkileşim halinde olmadığı ortaya konulmuş olup, bu etkileşimi arttırmak amacıyla teknolojiden de yararlanılarak farklı etkinliklerin düzenlenmesine elverişli çok amaçlı kullanımı olan stadyumların tasarlanması ve gerekli fonksiyonların düzenlenmesi için ilke ve çözüm önerileri ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Küresel iklim değişikliği, stadyum, çok amaçlı kullanım

THE EVALUATION OF THE SOCIAL STRUCTURE OF STADIUMS IN THE CITY IN TERMS OF TÜRKİYE

One of the sectors that negatively affect global climate change is construction. A large amount of resources such as energy, water, raw materials are used during construction. The construction industry causes 38% of greenhouse gases. In addition to the energy and resources spent during the construction of stadiums built for football matches played every fortnight and for short-term sports organizations such as the European Football Championship, FIFA World Cup and Olympics, costs are also high. On the other hand, the use of stadiums during the year is not directly proportional to the resource consumption. Due to the UEFA and FIFA criteria that it must meet, stadiums turn into gigantic structures with their field dimensions and usage areas. The construction and operation of structures of such a large scale cannot be economically, environmentally and socially sustainable; at the same time, the absence of use outside of football matches or sports organizations makes the stadiums idle. In order for these idle stadiums to get rid of the "white elephant" status, functions other than football should be added to the stadiums while they are still in the design stage and the stadiums should be made to live with the citizens for most of 365 days. In this study, the current situation in our country has been evaluated through examples from stadiums abroad that are designed to be used outside of football. For this purpose, Vodafone Park in Istanbul, Ankara Stadium in Ankara, Gürsel Aksel Stadium in Izmir, which are among the city centers of the cities with the highest population, were selected and the usage possibilities of the stadiums and the interaction of the citizens with the stadium were examined. As a result of this review; it has been revealed that the stadiums in our country do not interact with the citizens at a sufficient level, and in order to increase this interaction, principles and solutions are presented for the design of multi-purpose stadiums suitable for the organization of different activities and the arrangement of the necessary functions by making use of technology.

Keywords:

Global climate change, stadium, multipurpose use,

PDF

___

1. Aksu, A. (2010). Kent ve stadyum. Antalya Stadyumunu İstiyor Paneli, Antalya, Türkiye. Antalya İnş. Müh. Odası.
2. Atalı, L. & Sertbaş, K. (2014). Spor tesisleri ve alanlarının deprem sonrası afet hizmetlerine yönelik kullanımı. Megaron, 9(1), 14-18.
3. Bulgurcuoğlu, A., Küçük, V., Kepoğlu, A., Yorulmazlar, M.M. & Özçalı, Ü. (2018). The effect of physical characteristics of stadium on satisfaction levels of football spectators' age groups. European Journal of Physical Education and Sport Science, 4(11), 103-116.
4. Coleman, D. (2010). The modern stadium as an urban epicenter. Master's Thesis, Cincinnati University, Cincinnati, ABD.
5. Fischer, D.G. (2013). The multi-use stadium: a proposal for the integrated, multi-use programmatic expansion of Nippert Stadium and the University of Cincinnati. Master's Thesis, Cincinnati University, Cincinnati, ABD.
6. Kara, S. & Gür, M. (2021). Timsah Arena/Bursa Büyükşehir Belediye Stadyumu’na planlama kararları ve kullanıcı memnuniyeti çerçevesinden bir bakış. International Journal of Science, Technology and Design, 2(2), 107-140.
7. Köseoğlu, E. & Arslan, N. (2015). Spor etkinliklerinin mekânın kullanımını değiştirme gücü: Beşiktaş İnönü Stadyumu ve çevresi. Mimar.ist , 52, 74-80.
8. Kramer, K. (2008). United stadium: envisioning a truly urban stadium. Master's Thesis, Virginia Polytechnic Institute and State University, Virginia, ABD. 9. Kurumak, M. (2019). Stadyum tasarımında ulusal/uluslararası standartlara göre seyirci mekânlarının analizi; Konya Büyükşehir Stadyumu örneği. Master's Thesis, Necmettin Erbakan University, Konya, Türkiye.
10. Macek, A.J. (2022). Stadium survival: adapting stadium sites to urban centers. Master's Thesis, Maryland University, College Park, ABD.
11. Mendez, S. (2010). Mega-event stadiums as vehicles for urban transformation: an argument for integration. Master's Thesis, Massachusetts Institute of Technology, Massachusetts, ABD.
12. Mohamed, M.A.A. & Abu Elfadle, H.E. (2013). Transformable architecture, a key to improve stadiums & sports buildings. HBRC, 1-12.
13. Santamouris, M. (2016). Innovating to zero the building sector in Europe: Minimising the energy consumption, eradication of the energy poverty and mitigating the local climate change. Solar Energy, 128, 61-94.
14. Timmers, J.J. (2013). Technical feasibility of a demountable floating body for a demountable stadium. Master's Thesis, Delft Technical University, Delft, Hollanda. 15. URL-1, 2019, https://www.iklimhaber.org/gunes-icin-omuz-omuza/.
16. URL-2, 2015, https://www.altinsehiradana.com/Makale/kentsel-donusumun-yeni-rant-alani-olarak-antik-yunanlilardan-gunumuze-stadyumlar/845/.
17. URL-3, 2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/Veltins-Arena.
18. URL-4, 2016, https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g187376-d877784-Reviews-Veltins_Arena-Gelsenkirchen_North_Rhine_Westphalia.html#/media-atf/877784/218490481:p/?albumid=-160&type=0&category=-160.
19. URL-5, 2019, https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g187376-d877784-Reviews-Veltins_Arena-Gelsenkirchen_North_Rhine_Westphalia.html#/media-atf/877784/386035828:p/?albumid=-160&type=0&category=-160.
20. URL-6, 2023, http://www.yapi.com.tr/haberler/gelsenkirschen-schalke-arena-veltins-arena_95339.html. 21. URL-7, 2013, https://forum.donanimhaber.com/veltins-arena--72725313-3#&gid=1&pid=32a5762cc66ff669d94ec21bf2255494-72730010.
22. URL-8, 2022, https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g187376-d877784-Reviews-Veltins_Arena-Gelsenkirchen_North_Rhine_Westphalia.html#/media-atf/877784/639517540:p/?albumid=-160&type=0&category=-160.
23. URL-9, 2023, https://veltins-arena.de/business/firmenevents/tagungen/.
24. URL-10, 2023, https://veltins-arena.de/events/biathlon-auf-schalke/.
25. URL-11, 2019, https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g187376-d877784-Reviews-Veltins_Arena-Gelsenkirchen_North_Rhine_Westphalia.html#/media-atf/877784/370085367:p/?albumid=-160&type=0&category=-160.
26. URL-12, 2019, https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g187376-d877784-Reviews-Veltins_Arena-Gelsenkirchen_North_Rhine_Westphalia.html#/media-atf/877784/367820703:p/?albumid=-160&type=0&category=-160.
27. URL-13, 2023, https://veltins-arena.de/business/firmenevents/weihnachtsfeier/.
28. URL-14, 2023, https://veltins-arena.de/business/messen/.
29. URL-15, 2023, https://veltins-arena.de/business/firmenevents/.
30. URL-16, 2021, https://www.arkitera.com/haber/katarda-nakliye-konteynerlerinden-olusan-demonte-stadyumun-yapimi-tamamlandi/.
31. URL-17, 2022, https://www.ntv.com.tr/sporskor/katar-konteynerden-yapilan-stat-974u-tunusa-hediyeediyor,loPdCjf7_EyYH6pxVyQYiQ.
32. URL-18, 2023, https://www.gzt.com/zpor/katar-dunya-kupasindaki-konteynerleri-turkiyeye-gonderiyor-3712148.
33. URL-19, 2023, https://bjk.com.tr/en/vodafone_arena/.
34. URL-20, 2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/Vodafone_Park.
35. URL-21, 2023, https://www.arkiv.com.tr/proje/vodafone-arena/6880.
36. URL-22, 2018, https://www.sporx.com/futbol/ekstra/vodafone-park-shakira-konserine-hazirSXGLQ34987SXQ#sira7.
37. URL-23, 2019, https://www.diyaloggazetesi.com/magazin/istanbul-moda-akademisi-ogrencileri-dev-bir-defile-organizasyonuna-h71100.html.
38. URL-24, 2023, https://www.divan.com.tr/toplanti-davet/divan-vodafone-park-etkinlik-alanlari.
39. URL-25, 2019, http://www.netmimarlik.com/projeler/divan-besiktas-vodafone-arena.
40. URL-26, 2020, https://vodafonepark.com.tr/besiktas-jk-muzesi.html.
41. URL-27, 2023, https://dugunbuketi.com/fiyati/divan-vodafone-park-davet-besiktas-istanbul#&gid=1&pid=19.
42. URL-28, 2023, https://www.ledeca.com/tr/vodafone-canopy-led-ekran-projesi-r369. 43. URL- 29, 2019, http://www.kyyd.org.tr/file/2019/09/TUMKAF19_dijital.pdf.
44. URL-30, 2021, https://www.google.com/maps/place/Vodafone+Park/@41.0393954,28.9941087,3a,75y,90t/data=!3m8!1e2!3m6!1sAF1QipOnmIS86xYLtItcuK9Huen2XVy- LPVf0iucyXq3!2e10!3e12!6shttps:%2F%2Flh5.googleusercontent.com%2Fp%2FAF1QipOnmIS86xYLtItcuK9Huen2XVy-LPVf0iucyXq3%3Dw203-h114-k-no!7i4608!8i2592!4m7!3m6!1s0x14cab776f9715eeb:0x2cef984e492e1bd8!8m2!3d41.0393341!4d28.9945182!10e5!16s%2Fg%2F12qbgrjq1.
45. URL-31, 2023, https://www.anadolugazete.com.tr/spor/baskan-koca-yeni-19-mayis-stadi-insaat-alanini-gezdi-109086h.htm.
46. URL-32, 2018, http://bkaarchitecture.com/projects-item/ankara-stadium/.
47. URL-33, 2022, https://www.milligazete.com.tr/haber/11198357/ihale-yine-tanidiga-gitti-ankarada-45000-kisilik-stadi-onlar-yapacak.
48. URL-34, 2021, https://www.raf.com.tr/goztepe-gursel-aksel-stadyumu/.
49. URL-35, 2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCrsel_Aksel_Stadyumu.
50. URL- 36, 2023, https://www.goztepe.org.tr/Kulup/Gursel-Aksel-Spor-Ve-Saglikli-Yasam-Merkezi#image-gallery-4.
51. URL-37, 2021, https://www.arkitera.com/proje/goztepe-gursel-aksel-stadyumu/.
52. URL-38, 2017, https://www.aa.com.tr/tr/sirkethaberleri/bilisim/vodafonedan-surdurulebilirlikte-55-milyon-lira-tasarruf/635848.
53. Yalçınkaya, Ş. & Sofuoğlu, Ü. (2022). Yok olan spor yapılarının ardından kentte yıkma eylemi ve bellek: Trabzon örneği. Planlama, 32(1), 143-161.