Sosyal Sermaye ve Öğretmenlerin Okulları ileÖzdeşleşmeleri İlişkisinde Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Etkisi

Bu araştırmada okullarda ki sosyal sermaye ile öğretmen özdeşleşmesi ilişkisinde lider-üye etkileşiminin aracı etkisi irdelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu kamu okullarında görev yapan 233 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri Sosyal Sermaye Ölçeği, Lider-üye Etkileşimi Ölçeği ve Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistikler ve yapısal eşitlik modellemesi (YEM) kullanılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin okullardaki sosyal sermaye ve lider-üye etkileşimi kalitesini orta düzeyde algıladıkları saptanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin okulları ile yüksek düzeyde özdeşleştikleri belirlenmiştir. Korelasyon analizi sonucunda, değişkenler arasında pozitif yönde, orta ve yüksek düzeyde ve anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Yol analizi ise sosyal sermaye ile öğretmen özdeşleşmesi ilişkisinde lider-üye etkileşiminin "kısmi aracı" etkisine sahip olduğunu göstermiştir

The Relationship between Social Capital and Teacher Identificationwith School:The Mediating Effect of Leader-Member Exchange

In this research the mediating effect of leader-member exchange in relationship between social capital and teachers' identification in schools was examined. The study group of the research consists of 233 teachers working in public schools. The data were obtained with through Social Capital Scale, Leader-Member Exchange Scale and Organisational Identification Scale. Descriptive statistics and structural equation modeling (SEM) were used in the analysis of the data. In the research it was determined that teachers' perceptions about social capital and leader-member exchange levels are relatively moderate. It was also determined that teachers are highly identified with their schools. As a result, there are moderately-highly, positively and significant correlations among the variables. Path analysis has shown that the leader-member exchange has a mediating effect in the relationship between social capital and teacher identification with schools

PDF

___

Arneli, S., Eisenberger, R., Fasolo, P., & Lynch, P. (1998). Perceived organizational support and police performance: the moderating influence of socio-emotional needs. Journal of Applied Psychology, 83(2), 288-297.
Ashforth, B. E., Harrison, S. H., & Corley, K. G. (2008). Identification in organizations: An examination of four fundamental questions. Journal of Management, 34(3), 325-374.
Bal Taştan, S. (2015). Örgütsel güven ve sosyal adalet algısının örgütlerde sosyal sermaye yapısı ile ilişkilerinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 13-58.
Balcı, A., Baltacı, A., Fidan, T., Cereci, C., ve Acar, U. (2012). Örgütsel sosyalleşmenin, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlıkla ilişkisi: İlköğretim okulu yöneticileri üzerinde bir araştırma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 47-74.
Baş, T., Keskin, N. ve Mert, İ. S. (2010). Lider-üye etkileşimi (LÜE) modeli ve ölçme aracının Türkçe'de geçerlik ve güvenilirlik analizi. Ege Akademik Bakış, 10(3), 1013-1039.
Bauer, T. N., Erdoğan, B., Liden, R. C., & Wayne, S. J. (2006). A longitudinal study of the moderating role of extraversion: Leader-member exchange, performance, and turnover during new executive development. Journal of Applied Psychology, 91, 298-310.
Blau, P. M. (1964). Exchange and Power in Social Life. New York: Academic Press.
Bourdieu, P. (1985). The social space and the genesis of groups. Social Science Information, 24(2), 195-220.
Bryant, C. A., & Norris, D. (2002). Measurement of Social Capital: Canadian Experience International Conference on Social Capital Measurement. OECD, London. E.T: 01.11.2016. http://www.oecd.org/innovation/research/2381103.pdf
Bulut, M. Ş. (2012). Lider üye etkileşiminin yöneticiye güven ve iş tatmini üzerine etkisinin araştırılması: Öğretmenler üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Chen, G., & Kanfer, R. (2006). Toward a systems theory of motivated behavior in work teams. Research in Organizational Behavior, 27, 223-267.
Christ, O., Van Dick, R., Wagner, U., & Stellmacher, J. (2003). When teachers go the extra mile: Foci of organisational identification as determinants of different forms of organisational citizenship behaviour among schoolteachers. British Journal of Educational Psychology, 73, 329-341.
Coleman, J. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94, 95-120.
Cropanzano, R., & Mitchell, M. S. (2005). Social exchange theory: An interdisciplinary review. Journal of Management, 31, 874-900.
Crossley, N. (2008). (Net)working out social capital in a private health club. The British Journal of Sociology, 59(3), 475-500.
Çetin, Ş., Korkmaz, M. ve Çakmakçı, C. (2012). Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik ile lider-üye etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1), 7-36.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS Ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
Demirtaş, Z. ve Alanoğlu, M. (2015). Öğretmenlerin karara katılımı ve iş doyumu arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 83-100.
Dukerich, J. M., Golden, B. R., & Shortell, S. M. (2002). Beauty is in the eye of the beholder: The impact of organizational identification, identity, and image on the cooperative behaviors of physicians. Administrative Science Quarterly, 47, 507-533.
Ekinci, A. ve Karakuş, M. (2011). Okul müdürlerinin sosyal sermaye liderliği davranışlarının öğretmenler arasındaki sosyal sermaye düzeyine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 527-553.
Erdoğan, B., Liden, R. C., & Kraimer, M. L. (2006). Justice and leader-member exchange: The moderating role of organizational culture. Academy of Management Journal, 49, 395- 406.
Farrell, M. A., & Oczkowski, E. (2012). Organisational identification and leader member exchange influences on customer orientation and organisational citizenship behaviours, Journal of Strategic Marketing, 20(4), 365-377.
Fukuyama, F. (1995). Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity. Free Press, New York.
Fukuyama, F. (2010). Social capital, civil society and development. Third World Quarterly, 22(1), 7-20.
Gautam, T., Van Dick, R., & Wagner, U. (2004). Organizational identification and organizational commitment: Distinct aspects of two related concepts. Asian Journal of Social Psychology, 7(3), 301-315. Glaeser, E. L. (2001). The http://www.oecd.org/dataoecd/5/17/1824983.pdf. Formation of Social Capital. E.T: 01.12.2016,
Göksel, A. ve Aydıntan, B. (2012). Lider-üye etkileşimi düzeyinin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 247-271.
Graen, G. B., Novak, M. A. & Sommerkamp, P. (1982). The effects of leader-member exchange and job design on productivity and satisfaction: testing a dual attachment model. Organisational Behaviour and Human Performance, 30, 109-131.
Graen, G. B., & Scandura, T. A. (1987). Toward a psychology of dyadic organizing. Research in Organizational Behavior, 9, 175-208.
Gregory, P. K. (2003). Social capital and school performance: a local-level test. In: American Political Science Association Annual Meeting, Philadelphia, Pennsylvania, August 28-31. E.T: 14.11.2016. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED481427.pdf
Holmbeck, G. N. (1997). Toward terminological, conceptual, and statistical clarity in the study of mediators and moderators: Examples from the child-clinical and pediatric psychology literatures. Journal of Counting and Clinical Psychology, 65(4), 599-610.
Kanbur, A. ve Kanbur, E. (2015). Lider-üye etkileşiminin örgütsel sinizme etkisi: Algılanan içsellik statüsünün aracılık rolü. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 7(2), 193-216.
Karcıoğlu, F. ve Kahya, C. (2011). Lider-üye etkileşimi ve çatışma yönetim stili ilişkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 337-352.
Knack, S., & Keefer, P. (1997). Does social capital have an economy payoff? A crosscountry investigation. Quarterly Journal of Economics, 112, 1251-1288.
Kurtulmuş, M. ve Karabıyık, H. (2016). Farklılıkların yönetiminin öğretmenlerin örgütsel özdeşleşmesine ve işten ayrılma niyetine etkisi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 1324-1341.
Lawrence, E. T. (2000). The relationship between, transformational, transactional, and laissez- faire leadership styles of the senior executives/ department heads and their immediate subordinates' perceived satisfaction, extra effort, effectiveness, and organizational culture typology in the hospital setting. (Unpublished doctoral dissertation). University of Nova Southeastern.
Leary, M. R., & Baumeister, R. F. (2000). The nature and function of self-esteem: Sociometer theory. Advances in Experimental Social Psychology, 32, 1-62.
Lee, J. (2005). Effects of leadership and leader-member exchange on commitment. Leadership & http://dx.doi.org/10.1108/01437730510633728. Development Journal, 26(8), 655-672.
Liden, R. C., Sparrowe, R. T., & Wayne, S. J. (1997). Leader-member exchange theory: The past potential for the future. Research in Personnel and Human Resources Management, 15, 47-119.
Lin, N. (1999). Building a network theory of social capital. Connections, 22(1), 28-51.
Loi, R., Chan, K. W., & Lam, L. W. (2014). Leader-member exchange, organizational identification, and job satisfaction: A social identity perspective. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 87, 42-61.
Mael, F., & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 13, 103-123.
Marianne E. K., Kalbacker, L., Stedman, R. C., & Russ, A. (2013). Measuring social capital among youth: applications in environmental education. Environmental Education Research, 21(1), 1-23, Doi: 10.1080/13504622.2013.843647.
Masterson, S. S., Lewis, K., Goldman, B. M., & Taylor, M. S. (2000). Integrating justice and social exchange: The differing effects of fair procedures and treatment on work relationships. Academy of Management Journal, 43, 738-748.
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. The Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
Nahrgang, J. D., Morgeson, F. P., & Ilies, R. (2009). The development of leader-member exchanges: Exploring how personality and performance influence leader and member relationships over time. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108, 256-266.
Namalır, M. M. (2015). Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre sosyal sermayenin okullarda kullanılma düzeyi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Öztürk, N. (2015). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürü ve öğretmen liderliği: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
Öztürk, M. ve Eryeşil, K. (2016). Lider-üye etkileşimi ve örgütsel destek algılarının çalışanların işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 19(2), 123-141.
Pratt, M. G., Rockmann, K. W., & Kaufmann, J. B. (2006). Constructing Professional identity: The role of work and identity learning cycles in the customization of identity among medical residents. Academy of Management Journal, 49, 235-262.
Price, J. (1997). Handbook of Organizational Measurement, MCB University Press, Bradford.
Polat, M. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri ve ardılları üzerine bir saha çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Putnam, R. (1995). Bowling Alone: America's Declining Social Capital. Journal of Democracy, 6(1), 65-78.
Paxton, P. (1999). Is social capital declining in the United States? A multiple indicator assessment. American Journal of Sociology, 105, 88-127.
Pratt, M. G. (1998). To be or not to be: Central questions in organizational identification. In D. A. Whetten & P. C. Godfrey (Eds.), Identity in organizations: Building theory through conversations. Thousand Oaks, CA: Sage.
Radnitz, S., Wheatley, J., & Zuercher, C. (2009). The origins of social capital: evidence from a survey of Post-Soviet Central Asia. Comparative Political Studies 42(5), 707-732.
Scandura, T., & Schriesheim, C. (1994). Leader-member exchange and supervisor career mentoring as complementary constructs in leadership research. Academy of Management Journal, 37(6), 1588-1602.
Schyns, B., Paul, T., Mohr, G., & Blank, H. (2005). Comparing antecedents and consequences of leader-member exchange in a German working context to findings in the US. European Journal of Work and Organizational Psychology, 14(1), 1-22.
Sezgin Nartgün, Ş. ve Kalay, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ile örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri. Turkish Studies, 9(2), 1361-1376.
Shen, Y., Jackson, T., Ding, C., Yuan, D., Zhao, L., Dou, Y., & Zhang, Q. (2014). Linking perceived organizational support with employee work outcomes in a Chinese context: Organizational identification as a mediator. European Management Journal, 32, 406- 412.
Sluss, D. M., & Ashforth, B. E. (2007). Relational identity and identification: Defining ourselves through work relationships. Academy of Management Review, 32(1), 9-32.
Somech, A., & Ron, I. (2007). Promoting organizational citizenship behavior in schools: the impact of individual and organizational characteristics. Educational Administration Quarterly, 43, 38-66.
Şentürk, C. ve Sağnak, M. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile okul iklimi arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 29-47.
Sparrowe, R. T., & Liden, R. C. (2005). Two routes to influence: Integrating leader-member exchange and social network perspectives. Administrative Science Quarterly, 50(4), 505- 535.
Şahin, C. (2011). Sosyal ve entelektüel sermayenin ilköğretim ile ortaöğretim okullarında kullanılma düzeylerinin okul yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Tak, B. ve B. A. Aydemir (2004). Örgütsel özdeşleşme üzerine iki görgül çalışma. 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Tang, T. L. P., & Liu, H. (2012). Love of money and unethical behavior intention: Does an authentic supervisor's personal integrity and character (ASPIRE) make a difference? Journal of Business Ethics, 107(3), 295-312.
Thomas, C. (2005). Preventing burnout: the effects of LMX and mentoring on socialization, role stress, and burnout. Academy of Management Proceedings, pp. C1-C6.
Timberlake, S. (2005). Social Capital and Gender in the Workplace. Journal of Management Development, 24(1), 34-44.
Turgut, H., Tokmak, İ. ve Ateş, M. F. (2015). Lider-üye etkileşiminin işgören performansına etkisinde çalışanların örgütsel adalet algılarının rolü. Çankırı Karatekin Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 417-442.
Tyler, T. R., & Blader, S. L. (2000). Cooperation in Groups: Procedural Justice, Social İdentity, and Behavioral Engagement. Philadelphia, PA: Psychology Press.
Uhl-Bien, M., Graen, G. B., & Scandura, T. A. (2000). Implications of leader-member exchange (LMX) for strategic human resource management systems: Relationships as social capital for competitive advantage. In G. R. Ferris (Ed.), Research in personnel and human resource management, vol. 18: 137-185. Greenwich, CT: JAI Press.
Ülker, F. (2015). Lider üye etkileşimi ve çalışan tutumları üzerindeki etkisi: Eğitim sektöründe bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
Van Dick, R. (2001). Identification in organisational contexts: Linking theory and research from social and organisational psychology. International Journal of Management Reviews, 3(4), 265-283.
Walumbwa, F. O., Cropanzano, R., & Hartnell, C. A. (2009). Organizational justice, voluntary learning behavior, and job performance: A test of the mediating effects of identification and leader-member exchange. Journal of Organizational Behavior, 30, 1103-1126.
Walumbwa, F. O., Mayer, D. M., Wang, P., Wang, H., Workman,K., & Christensen, A. L. (2011). Linking ethical leadership to employee performance: The roles of leader-member exchange, self-efficacy, and organizational identification. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 115, 204-213.
Wang, H., Law, K. S., Hackett, R. D., Wang, D. X., & Chen, Z. X. (2005). Leader-member exchange as a mediator of the relationship between transformational leadership and followers' performance and organizational citizenship behavior. Academy of Management Journal, 48(3), 420-432.
Wayne, S. J., Shore, L. M., Bommer, W. H., & Tetrick, L. E. (2002). The role of fair treatment and rewards in perceptions of organizational support and leader-member exchange. Journal of Applied Psychology, 87, 590-598.
Woolcock, M. (2010). The rise and routinization of social capital, 1998-2009. Annual Review of Political Science, 13, 469-487.
Yarcı, S. (2011). Pierre Bourdieu'da sosyal sermaye kavramı. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(1), 125-135.
Yean, J., & Lim, S. (2001). Transformational leadership, organizational culture and organizational http://bmsi.ru/doc/fd429bad-eed4-4afa-9acd-93ee1b7ac19c/html. in sport
organizations. E.T: 19.11.2016
Yıldız, K. (2013). Öğretmenlerin örgütsel özdeşleşmeleri ile örgütsel iletişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 251-272.
Yukl, G., & Fu, P. (1999). Determinants of delegation and consultation by managers. Journal of Organizational Behavior, 20(2), 219-232.