2000’Lİ YILLARDA SORUNLU SULARDA VAZİYET: ADALAR (EGE) DENİZİ’NDE SINIRLAR, YASADIŞI GÖÇ VE AB SINIR YÖNETİMİ

Dünyadaki ekonomik dengesizliklerin sonucu olarak, özellikle 2000’li yıllarınbaşlarından itibaren Akdeniz havzasında artış gösteren yasadışı göç ve insankaçakçılığı olayları, günümüzde Ege Denizi’nde de dramatik sonuçlar doğuran bir halalmıştır. Ancak yasadışı göç sorununu, Ege’de kıyıdaş Türkiye ile Yunanistan devletleriarasında 1923’ten bu yana süren deniz sınırı sorunundan ayrı düşünmek mümkündeğildir. Zira denizdeki yasadışı göç, aynen karada olduğu gibi denizde de belirlenmişyasal bir milletlerarası sınırı aşarak gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte, Ege’deyasadışı göç olaylarına paralel ve kimi zaman onları bastırır nitelikte kamuoyunundikkatine gelen bir başka önemli sorun, Ege’de Türk‐Yunan deniz sınırının halenbelirsiz olmasından kaynaklanmakta ve bu durum, bambaşka uluslararası hukuk vepolitika sorunlarına da konu olmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, EgeDenizi’nin iki kıyıdaş devleti Türkiye ile Yunanistan arasında uzlaşmazlık konusu olan“Türk‐Yunan deniz sınırı” sorununu, bu denizde son yıllarda büyük artış gösterenyasadışı göç ve insan kaçakçılığı kapsamında mültecilerin maruz kaldıkları dramlar ileyasadışı göçü önlemek üzere doğu Ege’de faaliyet gösteren Avrupa Birliği (AB) SınırYönetimi Sistemi FRONTEX’in Türk kıyıları ile bu kıyıların hemen önünde kuzeydengüneye dizi Yunan adaları arasındaki deniz ve hava sahalarında yaşananlarbağlamında irdelemektir.

Anahtar Kelimeler:

Ege Denizi, Deniz Sınırları, Yasadışı Göç, AB ve FRONTEX Ajanslığı, FRONTEX Operasyonları

SITUATION IN THE TROUBLED WATERS IN THE YEARS OF 2000’S: BOUNDARIES, ILLEGAL IMMIGRATION AND EU BORDER MANAGEMENT IN THE (AEGEAN) SEA OF ISLANDS

As an output of economic instabilities in the world, the illegal immigration andhuman smuggling affairs that particularly increased since the outset of the 2000s inthe Mediterranean basin currently reached a point of causing dramatic results in theAegean Sea. However, it is unlikely to consider the issue of illegal immigration apartfrom the maritime boundry conflict lasting since 1923 between two riparian states ofthe Aegean Sea, Turkey and Greece. It is due to this fact that illegal immigration on thesea areas, just as of those on the lands, takes place by crossing over a legally establishedinternational border. However, another significant problem taking attention of thepublic opinion in line with the illegal immigration incidents and even sometimesgaining more importance than those, gets its roots from the current uncertainty of theGreco‐Turkish maritime boundry in the Aegean Sea, and this issue comes up as arobustly related subject of some different international law conflicts in the region. Inthis respect, the aim of this study is to analyze the dispute known as “maritimeboundary” between Turkey and Greece in the Aegean Sea regarding the dramasexperienced by immigrants via illegal immigration and human smuggling that heavilyincreased in recent years in the Aegean basin, and the events experienced by the EUBorder Management System FRONTEX in the sea areas and air space between Turkishcoasts and Greek islands lined up from north to south just in front of these shores,acting to prevent illegal immigration in the eastern Aegean.

Keywords:

Sea, Maritime Boundaries, Illegal Immigration, EU and FRONTEX Agency, FRONTEX Operations,

PDF

___

KAYNAKÇA
Aksu, F., (2005). “Ege Sorunlarının Geleceği ve Türkiye: AB Üyelik Sürecinde Türkiye’nin Seçenekleri”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Temmuz, 5, 261‐286. Aksu, F., (2007). “Türkiye‐Avrupa Birliği Tam Üyelik Müzakerelerinde Kıbrıs ve Ege Uyuşmazlıkları”, Mehmet S.E. ve Ertan E., (der.), Türkiye‐AB İlişkileri: Dış Politika ve İç Yapı Sorunsalları, Ankara: Alp Yayınları, 25‐59. Athens AFP ve The Swedish Wire, “Greece hits out at harassment of Swedish aircraft”, 6 Ekim 2009, http://www.swedishwire.com/politics/1092‐greece‐hits‐out‐atharassment‐ of‐swedish‐aircraft (Erişim tarihi: 20 Aralık 2014) Athens News Agency: News in English, “[06] Latest Frontex patrol harassed”, 8 Eylül 2009, http://www.hri.org/news/greek/ apeen/2009/09‐ 09‐08_3.apeen.html09‐09‐08 (Erişim tarihi: 16 Aralık 2014) Başeren, S.H., (2006). Ege Sorunları, 2.b., İstanbul: TÜDAV Yayınları. Başeren, S.H. ve Kurumahmut, A., (2003). Ege’de Egemenliği Devredilmemiş Adalar, Ankara: SAEMK Yayınları. BBC Türkçe, (2016). “AB mülteci zirvesi: Türkiye ‐ AB anlaşmaya vardı”, 18 Mart, http://www.bbc.com/turkce/ haberler/2016/03/160318_ab_turkiye_anlasma_sonuc (Erişim tarihi: 22 Mart 2016). Bölükbaşı, D., (2004). Turkey and Greece The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law, London: Cavendish Publishing Limited. Borelli, S. ve Stanford, B., (2014). “Troubled Waters in the Mare Nostrum: Interception and Push‐backs of Migrants in the Mediterranean and the European Convention on Human Rights”, Uluslararası Hukuk ve Politika, 10 (37), 29‐69. Brownlie, I., (1990). Principles of Public International Law, 4.Ed., Oxford Clarendon Press. Bulut, G., (2012). “Ege Hava Sahası Sorunları, Çözülmüş Olanlar ve Sorunların Geleceği”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 16, 115‐146. Commission of the European Communities, Green Paper: Towards a Future Maritime Policy for the Union: A European Vision for the Oceans and Seas, (COM(2006) 275 final), Commission of the European Communities, Brussels, 2006. Commission of the European Communities, Blue Paper: An Integrated Maritime Policy for the European Union, (COM(2007) 575 final), Commission of the European Communities, Brussels, 2007. Council of the European Union, Presidency Conclusions, Brussels, December 2006. Davutoğlu, A., (2001). Stratejik Derinlik‐Türkiye’nin Uluslararası Konumu, 5.b., İstanbul: Küre Yayınları. Deniz Haber Ajansı, “NATO üyeleri 'Ege Denizi' konusunda uzlaştı”, 25 Şubat 2016, http://www.denizhaber.com.tr/nato‐uyeleri‐ege‐denizikonusunda‐ uzlasti‐haber‐66744.htm (Erişim tarihi: 30 Şubat 2016). Eker, K., (2008). Türkiye’de Yasa Dışı Göç Sorunu, Yayımlanmış Doktora Tezi, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İzmir. Eleftherotypia, “Frontex Aircraft Receives Warning by Turkey”, 6 Ekim 2009, s. 1. EU Council, The Hague Programme: Strengthening Freedom, Security and Justice in the European Union, OJ C 53/1 (03.03.2005), Brussels, 2004a. EU Council, Establishing a European Agency for the Management of Operational Cooperation at the External Borders of the Member States of the European Union, Council Regulation (EC) No 2007/2004 of 26 October 2004, OJ L 349 (25.11.2004), Brussels, 2004b. FRONTEX , Programme of Work 2008 Amendment No 1, Frontex, Warsaw, 2008. Georgoúlis, S. ve Symeon A.S., (1996). Imia‐Undoubtedly Greek: The Threat of a New Casus Belli, Athens: Livani Pub.Org. Germond, B., (2011). “The EU’s Security and the Sea: Defining a Maritime Security Strategy”, European Security, Aralık, 20 (4), 563‐584. Hellenic Defence News, “Turkey Attempts to Intercept Frontex Aircraft”, 20 Kasım 2009, http://hellenicdefencenews.blogspot.com.tr/2009/11/turkey‐attempts‐tointercept‐ frontex.html (Erişim tarihi: 22 Aralık 2014) p://www.mfa.gov.tr/turkiye‐ile‐ab‐arasinda‐vize‐serbestisidiyalogu‐ mutabakat‐metni‐ve‐geri‐kabul‐anlasmasi‐imzalandi.tr.mfa (Erişim tarihi: 12 Aralık 2014) http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=WQ&reference =E‐2010‐2106&language=LT (Erişim tarihi: 16 Aralık 2014) http://frontex.europa.eu/operations/archive‐of‐operations (Erişim tarihi: 28 Aralık 2014) http://www.byegm.gov.tr/turkce/haber/patlayici‐kariim/10906 (Erişim tarihi: 03 Ocak 2015) http://frontex.europa.eu/about‐frontex/origin (Erişim tarihi: 10 Ocak 2015) http://www.yachtworks.info/tr/ege_adalari.html (Erişim tarihi: 24 Ocak 2015) http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin‐yasadisi‐gocle‐mucadelesi‐.tr.mfa (Erişim tarihi: 11 Şubat 2015) Kathimerini, “Frontex aircraft baited again”, 7 Ekim 2009, s. 1. Kathimerini, “Frontex seeks Turkish cooperation”, 15 Ekim 2009, s. 2. Kathimerini, “Frontex harassed”, 2 Kasım 2009, s. 1. Kathimerini, “Search for missing continues after at least 22 die off Samos”, 5 Mayıs 2014, s. 1. Kırbaki, Y., (2012). “Türk ve Yunan tekneleri çarpıştı”, Hürriyet, 27 Eylül, s. 25. Kızılsümer Özer, D., (2007). “Denizden Gelen Sığınmacılar ve Uluslararası Hukuk”, Uluslararası Hukuk ve Politika, 3 (10), 75‐95. Köktaş, A., (2011). “SDE Analiz: “Sınır Güvenlik Birimi” Kurma Çalışmaları”, Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE), Ankara, Temmuz, 1‐28. Kutras, A., (2010). “Patlayıcı Karışım”, Amina & Diplomatia, Temmuz, 19 (239), 4‐6. Moustakis, F. ve Sheehan, M., (2002). “Democratic Peace and the European Security Community: The Paradox of Greece and Turkey”, Mediterranean Quarterly, 13 (1), 69‐85. Parliamentary Questions, “Subject: Harassment by the Turkish authorities of a Frontex helicopter”, WRITTEN QUESTION by Marietta Giannakou, Rodi Kratsa‐Tsagaropoulou, Georgios Papastamkos, Theodoros Skylakakis, Konstantinos Poupakis, Georgios Koumoutsakos, Georgios Papanikolaou and Ioannis Tsoukalas to the Commission, E‐4468/09, 23 Eylül 2009, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=‐ //EP//TEXT+WQ+E‐2009‐4468+0+DOC+XML+V0// EN (Erişim tarihi: 17 Aralık 2014) Parliamentary Questions, “Subject: Harassment of Frontex vessel by Turkish coastguards”, Question for written answer to the Commission Rule 117 Marietta Giannakou and Georgios Papanikolaou, E‐008571/2012, 27 Eylül 2012, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?Type=WQ&reference=E‐ 2012‐008571&language=RO (Erişim tarihi: 05 Ocak 2015) Posta, “Ege’de tekne dalaşı”, 27 Eylül 2012, s. 16. RG (Resmi Gazete), 24 Ocak 1933, Sayı. 2313 (4 Ocak 1932 tarihli “Anadolu Sahilleri ile Meis Adası Arasındaki Ada ve Adacıkların ve Bodrum Körfezi Karşısındaki Ada’nın Cihedi Aidiyeti Hakkındaki Sözleşme”). Sansür, L., (2010). “Uğur Dündar’dan Bayram İsteği”, Hürriyet, 14 Kasım, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/16295007_p.asp (Erişim tarihi: 15 Mart 2015) Syrigos, A.M., (1998). The Status of the Aegean Sea According To International Law, Athens: Sakkoulas. Şimşir, B.N., (1989). Ege Sorunu: Belgeler, Cilt‐I (1912‐1913), 2.b., Ankara: TTK Yayınları. Vakit, “Italyayla aramızda adalar ihtilâfı halledildi”, 5 Ocak 1932, s. 2. Vatan, “Ege’de Acı‐24 ölü”, 1 Ağustos 2013, s. 1 ve 9. Yardımcı, S., (2008). Uluslararası Polis İşbirliği: Avrupa Birliği Polis İşbirliği Modeli, (Yayınlanmamış) Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü. Yavuz, C., (2003). Menteşe Adaları (Oniki Ada)’nın Tarihi, İstanbul: Deniz Harp Okulu Basım Evi. Yılmaz Elmas, F., (2011). “Kuzey Afrika ve Ortadoğu Kaynarken AB’de Farklı Telaş”, 03 Mart, http://www.usak.org.tr/print.php?id=930&z=6 (Erişim tarihi: 15 Şubat 2015) Yılmaz Elmas, F., (2016). Avrupa Birliği Göç‐Dış Politika İlişkisinde Paradigma Değişimi, Yayımlanmış Doktora Tezi, T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.