TÜKETİCİLERİN TEZ YEMEK TÜKETME NEDENLERİ: MERSİN ŞEHİR MERKEZİNDE FAALİYET GÖSTEREN YEREL, ULUSAL, ULUSLARARASI ZİNCİR TEZ YEMEK İŞLETME MÜŞTERİLERİ ÖRNEĞİ

Problem Durumu: Tez yemekler enerji ve bazı besin öğeleri yönünden dengeli değildir. Bu durum uzun dönemde başta şişmanlık olmak üzere çok çeşitli sağlık sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Tez yemeklerin yol açtığı gerek şişmanlık ve çeşitli hastalıklar hem işgücü kaybına hemde sağlık harcamalarının artmasına yol açarak topluma zarar vermektedir. Bu zararın azaltılması yada ortadan kaldırılması için bireylerin neden fast food tükettiklerinin bilinmesi gerekmektedir. Araştırmanın Amacı: Araştırmanın amacı, tez yemeklerin tüketicilere çeşitli olumsuz etkileri olmasına karşın neden yoğun bir şekilde tüketildiğinin tespit edilmesidir.Yöntem: Araştırmada, verilerin toplanmasında anket tekniği ve olasılığa dayalı olmayan tesadüfî olmayan orantılı kota örneklemesi kullanılmıştır. Anket, Mersin şehir merkezinde faaliyet gösteren yerel, ulusal ve uluslar arası toplam 12 adet zincir tez yemek işletmesinde; 4 Mayıs-7 Haziran tarihleri arasında; araştırmacının kendisi ve anketörler tarafından yüz yüze 1103 müşteriye uygulanmıştır.Bulgular ve Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre müşteriler tez yemeği, dışarıdayken acıktıkları, tadını sevdikleri, kolaylıkla erişebildikleri ve alışveriş yaparken acıktıkları için tüketmektedir. Tez yemek tüketme nedenlerine ilişkin 12 maddeden oluşan 4 faktör bulunmuştur. Bu faktörlere sırasıyla şu adlar verilmiştir: Kişisel farklılık etkisi, Yemek yapabilme becerisinin etkisi, Zorunluluğun etkisi, Eşlik edenin etkisi. Tez yemek tüketme nedenlerine ilişkin belirlenen bu faktörlerin cinsiyet, medeni durum, yaş, gelir ve çalışma statüsü bakımından farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.Öneriler:Tez yemeğin topluma verdiği zararların azaltılması için öncelikle ilöğretim çağındaki çocuklardan başlayarak tüm toplumunun sağlıklı beslenme konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca tez yemek reklamlarının önüne geçilmesi ve tez yemek restoranlarının kurulmasının güçleştirilmesi gerekmektedir

Reasons of Consuming Fast Food in Local, National and International Chain of Fast Food Businesess in The Mersin City

Problem Statement: Fast food is not a healthy food in terms of energy and other nutritional components. This unhealthy food causes obesity and many other helth problems. All kinds of health problems effect the society by decreasing the labor productivity and increasing helth expenditures. It shouldbe identified why fast food is consumed to decrease the negative effects of fast food to society. Research Aims: The aim of this study is to identify why fast food is heavily consumed despite the various negative effects of it to consumers.Research Method: In this study, questionnaire method and non-probabilistic non-random proportional quota sampling was used for the collection of data. Data was gathered face to face from 1103 customer total of 12 local, national and international chain of fast food business in the city center of Mersin; between May 4 to June 7 by the researcher herself and interviewers.Findins and Results: According to the research results, customers ate fast food because: they are hungry when they are outside, they like the taste, they able to access easily and they are hungry when they are shopping. 4 factors are found from 12 items related to fast food consumption causes. Respectively, are given the following names to these factors: Impact of personal differences, the ability to make food effect, the effect of necessity, the accompanying effect. Identified factors related to reasons of the fast food consumption showed differences gender, marital status, age, income and work status in terms of demographic characteristic.Proposals: Starting with the primary school students, It should be increased the knowledge and consciousness level of society abaout healthy and unhealthy nutrutions to decrease the negative effects of fast food. Broadcasting the Fast food comnmercials espicially on tv and establishing fast food restourants should made difficult

Keywords:

Fast food fast food restaurant, Reasons of fast food consuming,

PDF

___

Akbay, C., Tiryaki, G.Y. ve Gül, A. (2007). Consumer characteristics influencing fast food consumption in Turkey. Food Control, 18 (8), 904-913.
Çetin, M. (2007). Obezitenin iktisadi belirleyicileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Değirmenci, T. (2006). Obez erişkinlerde benlik saygısı, yaşam kalitesi, yeme tutumu, depresyon ve anksiyete. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi. Tıpta Uzmanlık Tezi.
Driskell, J. A., Meckna, B. R. ve Scales, N. E. (2006). Differences exist in the eating habits of university men and fast food restaurants. Nutrition Research, 26, 524-530.
Ekeyılmaz, S. (2006). Antalya ili’nde ev dışı gıda talebi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gıda Ekonomisi ve İşletmeciliği Ana Bilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Gerend, M. A. (2009). Does calorie information promote lower calorie fast food choices among colloge students?. Journal of Adolescent Health, 44, 84-86.
Gül, A., Akbay, A. Ö., Dölekoğlu, C. Ö., Özel, R. ve Akbay, C. (2003). Adana ili kentsel alanda ailelerin ev dışı gıda tüketimlerinin belirlenmesi. Erişim Tarihi: 25.03.2010, http://www.aeri.org.tr/PDF/95-PRAdnEvD%FDs%FDGida.pdf.
İçen, S. (2006). Obez Bireylerde beslenme, fiziksel aktivite ve sosyal özelliklerin değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kılıç, E. ve Şanlıer, N. (2007). Üç kuşak kadının beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1), 31-44.
Korkmaz, S. (2005). Fastfood (hızlı yemek) pazarında rekabetçi stratejilerin etkinliği: üniversite gençliğinin tercihlerinin analizi. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 22-39.
Lindstrom, M. ve Seybold, P. B. (2003). Brandchild. America: Kogan Page. Morse, K. L. ve Driskell, J. A. (2009). Observed sex differences in fastfood consumption and nutrition self-assessments and beliefs of college students. NutritionResearch, 29, 173-179.
Nakip, M. (2003). Pazarlama Araştırmaları. Ankara: Seçkin
Orkun, N. D. (2009). Küreselleşmenin değiştirdiği yemek kültürü: İstanbul Beyoğlu: 2002-2009. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Öncü,A., Çatı, K. ve Özbay, G.(2007). Hızlı yiyecek işletmelerinin tercihinde etkili olan faktörler. [Electronic version]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 317-336.
Özcan, B. (2007). Sosyolojik olarak tüketim ve boş zaman: İstanbul Alivium
Outlet Center ve Galleria alışveriş merkezi örnekleri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Yapı Sosyal Değişme Bilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Özçelik, A. Ö., Akan, L. S. Ve Sürücüoğlu, M. S. (2007). An evaluation of fast food preferences acording to geender. Humanity & Social Sciences Journal, 2 (1), 43-50.
Özdinç, İ. Y. (2004). Üniversite öğrencilerinin fastfood tüketim alışkanlıkları ve tüketim noktası tercihlerini etkileyen faktörler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 15 (1), 71-79.
Özleyen, G. (2005). Fast food işletmelerde tüketici davranışı analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm ve Otel İşletmeciliği Ana Bilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Park, C. (2004). Efficient or enjoyable? Consumer values of eating-out and fast food restaurant consumption in Korea. İnternational Journal of Hospitality Management, 23, 87-94.
Sürücüoğlu, M. S. ve Çakıroğlu, F. P. (2000). Ankara üniversitesi öğrencilerinin hızlı hazır yiyecek tercihleri üzerinde bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 6 (3), 116-121.
Tayfun, A. ve Tokmak, C. (2007). Tüketicilerin türk usulü fastfood işletmelerini tercih etme sebepleri üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (22), 169-183.
Tayfun, A. ve Uygur, S. M. (2008). Öğrencilerin fast food (hızlı servis) restoranlarını tercih etmelerinde etkili olan faktörler üzerine bir araştırma. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik, 1, 120-131.
Dr. İsmail Toprak, İ., Şentürk, Ş., Yüksel, B., Özer, H., Çakır, B. Ve Bideci, A.E., (2002),
Toplumun Beslenmede Bilinçlendirilmesi, Ankara, http://www.saglik.gov.tr/ TR/dosya/1-14218/h/sahapersbesrehber.pdf Erişim tarihi: 5.5.2010
Uçar, Ş., (2000). Fast Food Alışkanlıkları: Fast Food’da Sınıfsal Tercihler Netleşti! Power (Temmuz 2000). 90-92.
Unur, K. ve Kaya, D. (2010). Hızlı yiyecek (fastfood) tüketicilerinin özellikleri ve tercihlerini etkileyen faktörler: Mersin örneği. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 105-122.
Yaman, H. B. (2007). Tüketicilerin hazır yemek tüketim alışkanlıklarında küreselleşmenin etkileri ve konuya ilişkin bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Pazarlama Programı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı biçimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
ABD’li obezler bütçeyi zorluyor. (28.07.2009). Erişim Tarihi: 05.09.2010, http://www. tumgazeteler.com/?a=5361651.
Dünyada McDonald’s. Erişim Tarihi: 02.05.2010, http://www.mcdonalds. com.tr.
http://saglik.tr.net/arac_bki.shtml erişim tarihi: 10.05.2010
Obesity and overweight. (2011). Erişim Tarihi: 25.05.2011, http://www.who. int /mediacentre/factsheets. . Obezite hem sağlığa hem cebe zarar. (08.10.2008). ErişimTarihi: 05.09.2010, http://www. tumgazeteler.com/?a=4195281.
Sağlık Bakanlığı, Yeterli ve dengeli beslenme nedir? Erişim Tarihi: 05.02.2010, http://www.beslenme. saglik.gov.tr.
Türk Dil kurumu, http://www.tdkterim.gov.tr/bati/?kategori=terim&hng=m d&kelime=fast-food Erişim tarihi: 02.11.2010
Türkiye’de obezite patlaması. (04.01.2010). Erişim Tarihi: 27.03.2011, http://www. patronlardunyasi.com/haber/Turkiye-de-obezite-patlamasi-/76251.
Toplumun beslenmede bilinçlendirilmesi. Erişim Tarihi: 05.02.2010, http://www.beslenme .saglik.gov.tr/content/files/yayinlar/kitaplar/diger_kitaplar/ toplumun_beslenmede.pdf
Yeterli ve dengeli beslenme nedir? Erişim Tarihi: 05.02.2011, http://www. beslenme. saglik.gov.tr.