Hasan Basri Çantay’ın “Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm” Adlı Eseri ve Bu Eserin Günümüz Meâl Çalışmalarına Etkisi

Bu makalede, “Hasan Basri Çantay’ın ‘Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm’ Adlı Eseri ve Bu Eserin Günü-müz Meâl Çalışmalarına Etkisi” konusu işlenmektedir. Konu şu alt başlıklarda ele alınmaktadır: i. Hasan Basri Çantay’ın hayatı ve eserleri. ii. Hasan Basri Çantay’ın ‘Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm’ adlı eseri yazma gerekçesi. iii. Hasan Basri Çantay’a göre ideal bir meâlde bulunması gereken şartlar. iv. Hasan Basri Çantay’ın ‘Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm’ adlı eserinin özellikleri. v. Hasan Basri Çantay’ın ‘Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm’ adlı eserinin günümüz meâl çalışmalarına etkisi. Elde edilen bulgular “Sonuç” kısmında verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kur’ân, Tefsir, Tercüme, Hasan Basri Çantay, Açıklamalı Meâl Yöntemi

Hasan Basri Çantay’s Work Entıtled “Kur’ân-i Hakîm ve Meâl-i Kerîm” And Its Effect To Today’s Commentary Works

In this article, Hasan Basri Çantay’s work entitled “Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm” and its effect to today’s commentary works will be reviewed. The topic is discussed in those subheadings: i. Hasan Basri Çantay’s life and his works. ii. The reason why Hasan Basri Çantay wrote the work entitled “Kur’ân-ı Hâkim ve Meâl-i Kerîm. iii. Necessary conditions for an ideal commentary according to Hasan Basri Çantay. iv. The characteristics of Hasan Basri Çantay’s work entitled “Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm.” v. The effect of Hasan Basri Çantay’s work entitled “Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm” to today’s commen-tary works. Acquired findings are given in the result section.

Keywords:

Quran, Tafsir, Translation, Hasan Basri Çantay, Annotated Translation Method,

PDF

___

Kur’ân-ı Kerîm.
Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’an, Ankara Okulu Yay., Ankara 2009.
Akpınar, Ali, “Çok Yönlü Bir Kişilik Olarak Ömer Rıza Doğrul (1893-1952)”, I. Burdur Sempozyumu, Fakülte Kitabevi Yay., Burdur 2007, ss. 439-447.
Altuntaş, Halil ve Şahin, Muzaffer, Kur’ân-ı Kerîm Meâli, DİB Yay., Ankara 2011.
Ateş, Süleyman, Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli, Yeni Ufuk Yay., İstanbul 1975.
Aydar, Hidayet, “Kur’an (Tercümesi)”, DİA, TDV Yay., Ankara 2002, c. XVI, ss. 404-409.
_____ , Kur'ân-ı Kerim'in Tercümesi Meselesi, Yeni Zamanlar Dağıtım, İstanbul 1996.
Birinci, Ali, “İzmirli İsmail Hakkı”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2001, c. XXIII, ss. 530-533.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, TDV Yay., Ankara 1997.
Ceylan, Yusuf, H. Basri Çantay’ın ‘Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm’ Adlı Meâli İle Mustafa İslâmoğlu’nun ‘Hayat Kitabı Kur’ân’ Meâli Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum 2011.
Çakır, Mehmet, Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçesi, Özkan Matbaacılık, Ankara 2003.
Çantay, Hasan Basri, Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm, Milsan Basın Sanayi A.Ş., İstanbul 1985.
Çetin, Özer, “Hasan Basri Çantay’ın Kişiliği”, Dicle ÜİFD, Diyarbakır 2010, c. XII, sy. 2, ss. 1-32.
Doğrul, Ömer Rıza, Kur’ân Nedir?, DİB Yay., Ankara 1967.
_____ , Tanrı Buyruğu, Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi Yay., yy. 1934, 1943, 1947, 1955, 1980.
Duman, Ali, “İzmirli İsmail Hakkı: Hayatı, Eserleri ve Fıkıh”, Bilimname, c. XIV, yıl. 2008/1, (ss. 59-78).
Dumlu, Ömer ve Elmalı, Hüseyin, Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Anlamı (Meâl), İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay., İzmir 2001.
Elmalı, Hüseyin ve Dumlu, Ömer, Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı (Meal), 2. Baskı, Ensar Neşr., İstanbul 2006.
Erenbaş, Sadık, Hasan Basri Çantay’ın Tefsir İlmindeki Yeri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniv. SBE, Trabzon 2006.
Feyizli, Hasan Tahsin, Kur’an-ı Kerîm ve Açıklamalı Meali, Server İletişim, İstanbul 1989.
Gölpınarlı, Abdulbaki, Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli, 1955.
Gündoğdu, Muhammet, Hasan Basri Çantay’da Din ve Toplum, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniv. SBE, Konya 2009.
Hakkı, İzmirli İsmail, Meânî-i Kur’ân, İbrahim Hakkı Yay., İstanbul 1927; Türkçe Kur’ân-ı Kerîm, 1932; Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı, 1977.
Hamîdullâh, Muhammed, Kur’ân-ı Kerîm Tarihi, trc. Salih Tuğ, Marmara ÜİF Yay., İstanbul 1993.
Işıcık, Yusuf, Kur’an Meâli, 2. Baskı, Konya İlahiyat Derneği Yay., Konya 2010.
Işık, Emin, “Çantay, Hasan Basri”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., İstanbul 1993, c. VIII, ss. 218-219.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemalüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-‘Arab, Dar Sâder, Beyrut 2003.
İslâmoğlu, Mustafa, Hayat Kitâbı Kur’ân (Gerekçeli Meâl-Tefsir), Düşün Yay., İstanbul 2011.
İsmail Hakkı, İzmirli, Meânî-i Kur’ân, İbrahim Hakkı Yay., İstanbul 1927, c. I.
Karslı, İbrahim H., “Hasan Basri Çantay’ın Kur’an-ı Hakim ve Meâl-i Kerim’deki Tercüme Metodu”, Ekev Akademi Dergisi, yıl. 6, sy. 13 (Güz 2002), ss. 153-188.
Kırca, Celal ve diğ., İslami Kavramlar, Sema Yazar Gençlik Vakfı Yay., Ankara 1997.
Kutluay, Yaşar ve Atay, Hüseyin, Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı, DİB Yay., Ankara 1961.
Mercan, İsmail Hakkı ve Er, İlker, “XX. Türk İlim Adamlarından Balıkesirli Hasan Basri Çantay ve Onun Kütüphanesi”, Dârulfünûn İlahiyat Sempozyumu 18-19 Kasım 2009 Tebliğleri, İstanbul 2010, ss. 63-72.
Okuyar, Murat, Kıraatlar Açısından Elmalılı ve Çantay Meallerinin Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniv. SBE, Erzurum 2012.
Özdamar, Yunus, Hasan Basri Çantay’ın ‘Kur’an-ı Hakim ve Meal-i Kerim’ Adlı Meali ile ‘Kur’an Yolu’ Tefsirinde Sosyal Meselelere Yaklaşımlar, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniv. SBE, Ankara 2006.
Öztürk, Mustafa, Kur’ân-ı Kerîm Meâli (Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri), 1. Baskı, Otto Yay., Ankara 2008; 2. Baskı, Düşün Yay., İstanbul 2012.
Peker, Hüseyin, Son İlahi Mesaj Kur’an ve Açıklamalı Meâli, Ceylan Ofset, Samsun 2009.
Uğur, Mücteba, “Ölümünün 10. Yılı Münasebetiyle Hasan Basri Çantay”, Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, c. XIII, sy. 6, ss. 375-378.
Yavuz, Yusuf Şevki, “Elmalılı Muhammed Hamdi”, DİA, TDV Yay., İstanbul 1995, c. XI, ss. 57-62.
Yazıcı, Gülgün, “Hasan Basri Çantay’dan Yaşar Nuri Öztürk’e Kur’ân Meâllerinde Türkçenin Serüveni”, Kur’an Meâlleri Sempozyumu –Eleştiriler ve Öneriler-, 24-26 Nisan 2003 İzmir, DİB Yay., Ankara 2007, c. II, ss. 383-396.
Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, DİB Yay., İstanbul 1935.
_____ , Hak Dini Kur’ân Dili, Eser Kitabevi, İstanbul 1935, c. I.
Yıldırım, Mehtap, Cumhuriyet Dönemi Meâl Çalışmalarındaki Değişim Süreci, (Yayımlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Projesi), Kahramanmaraş 2009.
Yılmaz, Abdullah, Hasan Basri Çantay ve Meâl-i Kerîm’indeki Tefsir Kısımlarının Analizi, (Yayımlanmamış Yük-sek Lisans Tezi), Sakarya Üniv. SBE, Sakarya 2007.
Yılmaz, Hasan, “Elmalılı ve Çantay’ın Mukaddimeleri Özelinde ‘Çeviri Olgusu’ ve Kur’ân Meâllerine Dair”, Atatürk ÜİFD, Erzurum 2008, sy. 30, ss. 93-119.