TOPLUMSAL CİNSİYET ALGISI VE KARİYER KARARSIZLIĞI: SİNOP ÖRNEĞİ

Öz Özet Kariyer kararsızlığı, üniversiteye hazırlanan öğrencilerin çoğunluğunun en temel problemi olarak ortaya çıkmaktadır. Çünkü, geleceğe yönelik toplumsal yaşamın inşasında ve idamesinde bireylerin icra edecekleri meslekler önem taşımaktadır. Kariyer seçim sürecinin karmaşıklığı ve bireyin kişisel özellikleri ile mesleğin özelliklerini uzlaştırma gerektirmesi, kariyere ilişkin karar verme sürecini zorlaştırmaktadır. Özellikle, kadın öğrencilerin kariyer kararsızlığında toplumsal cinsiyet algısının belirleyici bir faktör olduğu öngörülmektedir. Çünkü toplumsal normlar özellikle kadınların küçük yaşlardan itibaren yaşamdaki yerlerini belirleyerek önemli bir rol oynamakta ve toplumsal normlar yoluyla kadınların yapılarına ve yaşamlarına uygun olduğu düşünülen mesleklere yöneltilmektedir. Dolayısıyla toplumsal normların, kadınların mesleki kimlik gelişim süreçlerini, beceri, yetenek ve hedeflerinden daha fazla etkilediği düşünülmektir. Bu çalışma, cinsiyet farklılıkları üzerine çerçevelenen sosyal rol kuramı esas alınarak modellendirilmiştir. Kuramda, kişisel eylemlilik ile toplumsal yapı arasındaki ilişkiye yönelik olarak çalışır, aynı zamanda toplumsal yapıyı eylemlilik içinde eritmektedir. Ayrıca, toplumsal yapıdaki noksan olan unsurların biyolojik cinsiyet kategorisiyle örtüldüğünün sağlanması amaçlanmaktadır. Çalışmada, bireylerin toplumda gündelik yaşamlarına göre biçimlenen yükümlülüklerine ilişkin toplumsal cinsiyet algısı ile kariyer kararsızlığı arasındaki ilişkinin sosyoloik olarak analizi hedeflenmiştir. Sinop ilinde üniversiteye hazırlanan lise mezunu kadınlardan oluşan 227 kişilik örneklemden toplanan veriler SPSS 21 programıyla analiz edilmiştir. Verilerden elde edilen sonuçlara göre, kariyer kararsızlığı ile toplumsal cinsiyet algısı arasında sosyolojik olarak anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Cinsiyet Algısı, Kariyer Kararsızlığı

PDF

___

ALLEN, N. J. ve Meyer, J. P. (1990) “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psychology, C. 63, S. 1: 1-18.
ALTUNTAŞ, O. ve Altınova, H. H. (2015). “Toplumsal Cinsiyet Algısı İle Sosyo-Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi”, Turkish Studies, C. 10, S. 6: 83-100.
BAGOZZİ, F., Cremer, H. ve Roeder, K. (2017). Women’s Career Choices, Social Norms and Child Care Policies, IZA DP no. 10502
BERTRAND, M., (2011). “New Perspectives on Gender”, Handbook of Labor Economics, S. 4: 1543-1590.
BLAU, F.D., and L.M. Kahn, (2006). “The US Gender Pay Gap In The 1990s: Slowing Convergence”, Industrial and Labor Relations Review, C. 60, S. 1: 45-66.
BORA, A. (2012). Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
BOZKURT, B., ve Akpınar, A. (2018). “Bilişim Sektöründe Toplumsal Cinsiyete Dayalı İş Bölümü”, Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, S. 2: 17-28.
COLE, P. (2003). The Developmental Course From Child Effects to Child Effectiveness, Children’s Influence on Family Dynamics,( Ed. Ann C.Crouter & Alan Booth), London: Lawrence Erlbaum Associates.
CONNELL, Raewyn (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
COREY, P. (2015). Examining the Infuence of Parental Pressure and Perceived Control on Young Adults’ Career Exploration. Toronto University, Unpublised Master Thesis, Dpt of Applied Psychology and Human Developments.
DEDEOĞLU, S. (2000). “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği”, Toplum ve Bilim, S. 86: 139-170.
DİETRİCH, J., & Kracke, B. (2007). “Career-Specific Parental Behaviors in Adolescent Development”. Journal of Vocational Behavior. C. 75, S. 2: 109-119.
DÖKMEN, Z. Y. (2012). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar, İstanbul: Remzi Kitabevi.
EAGLY, A.H. (1987). Sex Differences in Social Behavior: A Social-role Interpretation. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
EAGLY, A. ve Wood, W. (2012). Social Role Theory, file:///C:/Users/Ugo/Desktop/EaglyWoodvanLange-Ch-49.pdf
ECEVİT, Y. (2003). “Toplumsal Cinsiyetle Yoksulluk İlişkisi Nasıl Kurulabilir? Bu İlişki Nasıl Çatışabilir?”, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, C. 25 S, 4: 83-88.
EDWARDS, R. (1998). “The Effects of Gender, Gender Role, and Values on the Interpretation of Messages”, Journal of Language and Social Psychology, C. 17, S. 1: 52-71.
ELNUR, A. (2013). “Küreselleşme Sürecinde Toplumsal Cinsiyete Dayalı İş Bölümü”, Uluslararası Katılımlı VII. Ulusal Sosyoloji Kongresi Yeni Toplumsal Yapılanmalar: Geçişler, Kesişmeler, Sapmalar Bildiri Kitabı, Ed. Prof. Dr. Muammer Tuna, Muğla.
ESEN, E. ve Siyez, D. M. (2018). “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği Ergen Formu’nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Nesne Psikoloji Dergisi, C. 6, S. 12: 144-173.
GİDDENS, A. (2013). Sosyoloji, İstanbul: Kırmızı Yayınları. Goldin, C. (2014). “A Grand Gender Convergence: Its Last Chapter”, American Economic Review, S. 104: 1091–1119.
GÜVEN, Filiz (2018). “Kadınlığın İnşa Otoriteleri”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6 Sayı: 15 Sayfa: 400-414
HALLAÇ, S. ve Öz, F. (2014). “Aile Kavramına Kuramsal Bir Bakış”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, C. 6. S. 2: 142-153.
HARTUNG, P. J. (2005). “Child Vocational Development: A Review and Reconsideration”, Journal of Vocational Behavior, S. 66: 385-419.
KELLER, E. F. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve Bilim Üzerine Düşünceler, İstanbul: Metis Bilim.
MAHALİK, J. R. Morray, E. B., Connerty- Femiano, A., Ludlow, L. H. Slattery, S. M. & Smiler, A. (2005). “Development of the conformity to Feminine Norms Inventory”, Sex Roles, S. 52: 417-435.
MARSHALL, Gordon (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (çevirenler: Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yay.
ÖZÇATAL, E. Ö. (2011). “Ataerkillik, Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Çalışma Yaşamına Katılımı”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1: 21-39.
ÖZÇELİK, M. K. (2017). “Çalışma Hayatında Kadının Yeri ve Kariyer Gelişim Engelleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 52: 49-70.
ÖZTEMEL, K. (2012). “Kariyer Kararsızlığı ile Mesleki Karar Verme Öz Yetkinlik ve Kontrol Odağı Arasındaki İlişkiler”, GEFAD / GUJGEF, C. 32, S. 2: 459-477.
ÜNAL, A. Z. (2016). Toplumda Tabakalaşma ve Hareketlilik Olgular Kavramlar Kuramlar, Ankara: Birleşik Yayınevi
YENER. S. (2017). The Mediating Role of Psychological Safety between Gender Perception and Feminine Role Stress, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, C. 13, S. 4: 819-831.