MUHAFAZAKAR TURİSTLER AÇISINDAN İSLAMİ OTEL SEÇİM KRİTERLERİNİN ÖNEM DERECESİNE GÖRE BELİRLENMESİ: ANTALYA İLİ ÖRNEĞİ
Öz Son yıllarda özellikle İslami otel kavramı turizm sektörü içinde turistik talep açısından artış gösteren bir eğilim içerisindedir. Helal turizm, helal gıda ve helal turizm sertifikasyonu gibi kavramların ele alınması ile birlikte İslam dini inançlarına yönelik olarak turizm faaliyetlerinde yatırımlar artmıştır. Türkiye’de dini anlayışlarına göre muhafazakar olarak adlandırılan insanların turizm tercihlerine göre turizm faaliyetlerinin gelişme gösterdiği görülmektedir. Muhafazakar turistlere uygun olan ve tatillerini yapabilecekleri otel sayısında önemli sayıda artış olmaya başlamıştır. Bu kapsamda, muhafazakar turistlerin istek ve ihtiyaçları diğer turistlere göre farklılıklar göstermektedir. Rekabet şartlarının yoğun olduğu turizm sektörü düşünüldüğünde muhafazakar turistlere uygun olarak hizmet ve ürün sunan otellerin, bu turist yapısına uygun olması gerekmektedir. Ortaya konulan ürün ve hizmetler, İslami otellerin niteliğinin hangi özelliklere sahip olduğunu göstermektedir. Otel işletmelerinin sunmuş olduğu tüm hizmet ve ürünlerin niteliği muhafazakar turistlerin otel tercihlerinde önemli bir unsurdur. Muhafazakar turistlerin otel seçimlerinde çok çeşitli kriterler olduğu daha önce yapılan akademik çalışmalar ile ortaya konmaktadır. Ancak, turistlerin İslami otel seçiminde temel olarak bazı kriterleri öncelikli olarak değerlendirdiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, İslami otelleri tercih eden muhafazakar turistlerin beklenti ve ihtiyaçlarını karşılayacak temel kriterlerden hangilerinin daha önemli olduğunun belirlenmesidir. Kriterlerin önem derecesine göre sıralanması, İslami otellerin maliyetlerinde önemli bir azalma sağlayabilecek ve işletmelerin hedef kitlelerin istek ve beklentilerini karşılama da fayda sağlayacaktır. Çalışma da ortaya konan temel kriterler, “Odanın İslami Koşulları (Kuran, kıble, seccade), Alkolsüz olması, Helal Gıda Sertifikası, Müslüman Personel, Kadın-Erkek ayrı yüzme alanları, İslam’a uygun otel yönetimi, Tek Erkeklere özel kat, İslami şartlara uygun Rekreasyonel faaliyetler, Kadınlara özel faaliyetler, Muhafazakar TV kanalları, Mescit” olarak ele alınmaktadır. Bu kriterlerin önem derecesine göre sıralanmasında çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan analitik hiyerarşi süreci (AHP) kullanılmıştır. Antalya’daki İslami otel yöneticilerinin bir kısmına AHP yöntemine uygun olarak hazırlanan anket yapılmıştır. Uzman görüşleri ile yapılan anketler sonucunda analizlerle sonuçlar ortaya çıkarılmıştır. Analizlerde AHP metotları uygulanmış, Super Decision programı ile anketin tutarlılık oranı ve kriterlerin önem derecesine göre sıralamalar elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, “Alkolsüz otel, helal gıda sertifikası ve odanın İslami koşulları” kriterleri en önemli İslami otel seçim kriterleri olarak belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarının İslami tarzda hizmet veren otel işletmeleri açısından değerlendirilerek, belirlenen kriterler ağırlıklarına göre işletmelerinde uygulamalar yapmaları beklenmektedir. Elde edilen verilerin, İslami otellerin maliyetlerinde azalma sağlayacağı ve muhafazakar turistlerin beklenti ve ihtiyaçlarına yönelik olarak önemli bir bilgi kaynağı olacağı düşünülmektedir
___
- ADAMS, I. (1993). Political Ideology Today, Manchester ve New York: Manchester University Press.
- AKTOB. (2019). Türkiye İslami otel durumu. https://aktob.org.tr/turizm-raporlari/ (Erişim tarihi: 25.10.2019).
- ARPACI, Ö., Uğurlu, K. ve Batman, O. (2015). Helal konseptli otel işletmelerine yönelik yapılan müşteri şikâyetleri üzerine bir araştırma. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6(11): 181-198.
- BAŞKAYA, Z. ve Akar, C. (2005). Üretim alternatifi seçiminde analitik hiyerarşi süreci: Tekstil işletmesi örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 273-286.
- DAL, N.E. ve Topay, G. (2018). Muhafazakâr tüketicilerin helal turizme bakışı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12): 260-280.
- FERNANDEZ-LOPEZ, M., C. and Serrano-Bedia, A.M. (2004), Is the Hotel Classification System a Good Indicator of Hotel Quality, Tourism Management, 25, 771–775.
- GÜZEL, Ö.F. ve Güzel, B. (2017). Müşteri İslami otellerden ne bekler? Halalbookıng.com üzerinde bir değerlendirme. 1. International Halal Tourism Congress, 07-09 April 2017, ss. 244-258, Alanya, Türkiye.
- İSEDAK (İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi). (2018). Müslüman Dostu Turizm: İslam Ülkelerinde Arz ve Talep Yönlerinin Anlaşılması. Ankara: İSEDAK Koordinasyon Ofisi Yayınları.
- KALESAR, M. I. (2010). Developing Arab-Islamic tourism in the middle east: An economic benefit or a cultural seclusion, International Politics, 3(5): 105-136.
- KORUCUK, S. (2018). Soğuk zincir taşımacılığı yapan işletmelerde 3pl firma seçimi: İstanbul örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 341-365.
- KORUCUK, S. (2019). Üretim işletmelerinde verimliliğin önündeki engellerin ve verim artırıcı tekniklerin bütünleşik AHP-TOPSIS ile sıralanması: Erzurum ili örneği. Verimlilik Dergisi, 2/3, 219-241.
- KORUCUK, S. ve Erdal H. (2018). AHP-VIKOR bütünleşik yaklaşımıyla lojistik risk faktörlerinin ve risk yönetimi araçlarının sıralanması: Samsun ili örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10/3, 282-305.
- MÜLLER, J. Z., (1997). Conservatism: An anthology of social and political thought from davıd hume to the present, Princeton: Princeton Universıty Press.
- ÖZİPEK, B.B. (2004). Muhafazakârlık: Akıl, Toplum, Siyaset. Ankara: Liberte Yayınevi.
- POYRAZ, H. ve Oktay, K. (2017). Helal konseptli otellerde tutundurma stratejilerine yönelik bir değerlendirme. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1): 101-111.
- RAMLİ, N. (2009), Halal Tourism: The Way Forward. International Conference on Law and Social Obligation, Kashmir, India.
- SAMORİ, Z. and Sabtu, N. (2014). Developing halal standart for Malaysian hotel ındustry: An exploratory study, Procedia Social and Behavioral Sciences, 121: 144- 157.
- SAATY, T.L. (1994). How to make a decision: the analytic hierarchy process. Interfaces, 24(6), 19-43.
- SAATY, T.L. (2008). Decision making witht heanalytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98.
- SAATY, T.L. and Niemira, M.P. (2006). A framework for making a better decision. Research Review, 13(1), 1-4.
- SORMAZ, Ü., Onur N., Yılmaz M., Güneş E. ve Akdağ G. (2017). Helal Otelleri Tercih Eden Turistlerin Yiyecek İçecek Hizmetlerinden Beklentileri ve Memnuniyet Düzeyleri, Turizm Akademik Dergisi, 4 (1), 81-93.
- TEKİN, Ö.A. (2014). İslami turizm: dünyadaki ve Türkiye’deki genel durum üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29): 750-766.
- TURİZMGAZETESİ. (2019). Helal Otel Sayısı. https://www.turizmgazetesi.com/news.aspx?id=73637 (Erişim tarihi: 25.10.2019).
- TURİZMGÜNLÜĞÜ. (2019). Müslümanların en çok seyahat ettiği ülkeler. https://www.turizmgunlugu.com/2018/02/28/muslumanlarin-en-cok-seyahat-ettigiulkeler/ (Erişim tarihi: 26.10.2019).