12 MART 1971 ASKERİ MUHTIRASINA GİDEN SÜREÇTE ÜNİVERSİTE OLAYLARI

Askerler tarafından 1971’de Süleyman Demirel hükümetine verilen muhtıra Cumhuriyet dönemi, Türk Üniversite tarihi açısından en büyük kırılmaya neden olur. 12 Mart süreci öncesi 1965’li yıllardan itibaren gittikçe artan siyasi kamplaşmalar, 1968 Haziran’da üniversite boykot ve işgalleriyle zirveye ulaşır. Bu dönemden sonra sistemi değiştirme gücünü kendilerinde görmeye başlayan öğrenciler, aralarında kurdukları çeşitli ideolojik örgütler ile giriştikleri silahlı eylemler sonucunda devlet sistemini zorlamaya, kaotik bir ortamın oluşmasına zemin hazırlarlar. Bu dönem içerisinde karşıt görüşlü öğrencilerde çeşitli dernek ve kuruluşlar altında bir araya gelerek mücadeleye girerler. Karşıt görüşlü öğrenciler arası taşlı sopalı kavgalar, kısa süre içerisinde silahlı çatışmalara evrilir. Ülke içerisinde hemen her gün yaşanmaya başlanan ve basında ilk sayfalarda yer alan olaylar karşısında hükümet ve güvenlik kuvvetleri yeterli önlemleri alamaz. Zaman zaman hükümetin ve güvenlik kuvvetlerinin olaylarda taraf olmaları sonucunda siyasal şiddet tüm kesimlere yayılır. Askerlerin 12 Mart Muhtırası vermesi ile birlikte üniversite üzerinde büyük bir baskı kurulur, tüm öğrenci dernekleri kapatılır, olaylara karışan veya aktif olan tüm kişiler hapse atılarak pasifize edilirler.

UNİVERSİTY ACTİONS İN THE PROCESS OF MARCH 12,1971 MİLİTARY NOTE

The note which was given to Süleyman Demirel government by the Turkish military in 1971 caused the biggest break with regards to the history of Turkish Universities. Before the March 12 period, increasing political polarizations from 1965 reached a peak after university boycotts and invasions. After that period, students felt that they had the power to change the system and they formed some ideological organizations. Those organizations led up to some chaotic environment and brought pressure on the governmental system with armed actions. During that period dissident students leagued together under some associations and foundations to clash. Fights with stones and rods among dissident students changed into armed actions. Security forces and the government could not take enough precautions for the actions that happened nearly every day and appeared in the newspapers. From time to time, the government and security forces were a party and that caused political violence among all parts. Because of the 12 March note given by the military, there was a huge pressure on universities, all the student associations were banned. The students who involved in the actions or still active were sent to prison, thus they were pacified.

Keywords:

University, Note, Ideology Organizations,

PDF

___

Gazeteler Bugün; (12.02.1969).
Cumhuriyet; (10.01.1969), (12.01.1969), (12.01.1969), (14.02.1969), (17.02.1969), (01969), (01.06.1971). Günaydın; (07.01.1969).
Hürriyet; ( 07.01.1969), (13.03.1971), ( 27.03.1971), (27.03.1971), (23.05.1971).
Milliyet; (02.01.1969), ( 07.02.1969), (16.02.1969), (20.09.1969), (28-29.04.1971). Sabah; (15.02.1969). Tercüman; (06.01.1969), 20.09.1969). 15.12.1969), 28.03.1971), 10.10.1971). Kitaplar
Arap, S.K. (2010) “Türkiye Yeni Üniversitelerine Kavuşurken: Türkiye’de Yeni
Üniversiteler ve Kuruluş Gerekçeleri”. Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(1): 1-29. Arslan, A. (2004). Kısır Döngü, Türkiye’de Üniversite ve Siyaset (1869-2004),
İstanbul: Truva Yayınları. Bakındı, M. (2001). 1970-1980 Yılları Arası Türkiye’de Üniversite Öğrenci Olayları,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara. Birand, M.A. Dündar, C. Çaplı, B. (2000). 12 Mart İhtilalin Pençesinde Demokrasi, 5.
Baskı, Ankara: İmge Kitabevi. Çalışkan, N. (2002). ODTÜ Tarihçe 1956-1980. Ankara: Arayış Yayınları.
Çilengir, S. (2011). Düşünce ve Pratiklerin Uluslararası Dolaşımı: 1968-1970 Yılları
Arasında Türkiye’de Üniversite İşgalleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Eren, M. (2012). Kanlı Pazar, 1960’lar Türkiye’sinde Milliyetçiler, İslamcılar ve Sol,
İstanbul: Kalkedon Yayınları. Erim, N. (2005). 12 Mart Hatıralarım. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Genç, S. (1971). 12 Mart’a Nasıl Gelindi? Bir Devrin Perde Arkası 1960-1971,
Ankara: İleri Yayınları. Karadeniz, H. (1995). Olaylı Yıllar ve Gençlik, 8. Baskı, İstanbul: Belge Yayınları.
Kabacalı, A. (2007)Türkiye’de Gençlik Hareketleri, 2. Baskı, İstanbul:Gürer Yayınları.
Kocabaş, S. (2004). Bir Kuşağın Dramı (1960-1980). Kayseri: Vatan Yayınları.
Yıldırım, A. (1997). FKF Dev-Genç Tarihi. Ankara: Doruk yayınları.