İslam Öncesi Dönem Uygur Tıp Metinlerinde Bulunan Hayvansal Drog İsimleri

ÖzetBugün İslam öncesi Uygur tıbbına dair bilgilerimizin kaynağını, yirminci yüzyıl başlarında bölgeye çeşitli ülkelerden seyahat eden araştırmacı ekiplerce bulunarak, ülkelerine götürülen ve tıbbi bilgi içeren yazmalar oluşturmaktadır. Söz konusu metinlerden Almanya'ya götürülenlerin transkripsiyonları ve Almanca çevirileri dil bilimciler tarafından yapılarak muhtelif tarihlerde yayımlanmıştır. Bu makalede, günümüze ulaşan eski Uygur lehçesi ile yazılmış tıbbi bilgi içerikli bu metinlerdeki reçeteler taranarak saptanan kırk altı hayvansal kökenli drogun isimlerinin günümüz Türkçesindeki karşılıkları ve söz konusu metinlerdeki kullanım alanları incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Uygur, tıp metinleri, hayvansal droglar

At the present day, our knowledge about Uyghur medicine in pre-Islamic period is based on the medical texts that are recovered by research teams of various countries during reconnoitering in Central Asia at the beginning of 20th century. The transcriptions and the German translations of these texts were done by linguists and published at various dates. In this article, the Turkish translations of the names of the forty-six animal derived drugs and their uses in these texts were considered by searching the prescriptions of the medical texts that are written in old Uyghur dialect.

Keywords:

Uyghur, Medical texts Animal drugs,

PDF

___

Adams D. Q., 1999. A Dictionary of Tocharian B. Rodopi B.V (Ed.), Amsterdam.

Atalay B., 1999. Divanü Lügati't Türk, I-II-III-IV cilt, TDK Yay., Ankara.

Atasoy F., Türkoğlu H., 2010. Şanlıurfa'da üretilen ve satışa sunulan sadeyağların (urfa yağı) serbest yağ asitleri bileşiminin belirlenmesi üzerine bir araştırma. J.ASgric. Fac. HR.U. 14(2):9-12

Bailey H. W., 1953: 51-56. Medicinal plant names in Uigur Turkish, In: Melanges Fuad Köprülü. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayını, Ankara, pp. 51-56.

Baytop T., 1999. Türkiye'de Bitkiler ile Tedavi. Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul.

Clauson G. L. M., 1972. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford..

Dutt U. C., 1989. The Materia Medica of the Hindus, Delhi.

Erdemir A. D., 2009. Şifalı Bitkiler Doğal İlaçlarla Geleneksel Tedaviler. Alfa Yayınları, İstanbul.

Gabain A. V.., 1954. Texte In BrÄhmÄ«schrift. In: Türkische Turfan-Texte VIII, Berlin.

Guo H. Y., Pang K., Zhang X. Y., Zhao L., Chen S. W., Dong M. L. , Ren F. Z., 2007. Composition, Physiochemical Properties, Nitrogen Fraction Distribution, and Amino Acid Profile of Donkey Milk. J. Dairy Sci. 90:1635-1643.

İnanç N, Şahin H, Çiçek B., 2005. Probiyotik ve prebiyotiklerin sağlık üzerine etkileri. Erciyes Tıp Dergisi, 3(27): 122-127.

Marchand, S. L., 2010. The Turfan Expeditions and the Intellectual Consequences of the Cental Asian Antiquities Race. In: German Orientalism in the Age of Empire. Religion, Race, and Scholarship. Cambridge University Press, pp.416-426.

Rachmati G. R., 1930. Zur Heilkunde der Uiguren. In: Sitzungsberichte der PreuÃŸischen Akademie der Wissenschaften, Berlin, pp. 451€“473.

Rachmati G. R., 1932. Zur Heilkunde der Uiguren II. In: Sitzungsberichte der PreuÃŸischen Akademie der Wissenschaften, Berlin, pp. 401€“448.

Rachmati G.R., Eberhard W., Türkische Turfan-Texte VII, aus den APAW, Jahrgang 1936, Phil.- Hist. Klasse, Nr. 12. Verlag der Akademie der Wissenschaften, Berlin, 1936;; 70-72..

Rinpoche R., 1976. Tibetan medicine: illustrated in original texts. University of California Press, Berkeley.

Sudarshan S. R., 2005. Materia Medica-Herbal Drugs. Encyclopedia of Indian Medicine, vol.4 , India.

Tekin T., 2008. Orhon Yazıtları. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

Vıta D., Passalacqua G., Dı Pasquale G., Camınıtı L., Crısafullı G., Rullı I., Pajno G. B., 2007. Ass's milk in children with atopic dermatitis and cow's milk allergy: Crossover comparison with goat's milk. Pediatric allergy and immunology, 18: (7), s. 594-598.

Wilson H. H., 2004. Sanskrit English Dictionary (Practical Hand Book). Asian Educational Services, New Delhi.

Zieme P., 1999. Einige neue medizinische Textfragmente der alten Uiguren. In: Eimer Het al.(Ed.), Studia Tibetica et

Mongolica (Festschrift M. Taube), Swisttal-Odendorf, Indica et Tibetica Verlag, Germany, pp. 325-340

ISSN: 2147-7507
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2013
Yayıncı: Orhan Sevgi

Arşiv