Türkiye'nin Dış Ticaretinde Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın (ECO) yeri ve önemi

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı(ECO) Türkiye, İran ve Pakistan arasında 1985 yılında kurulmuş bölgesel bir örgüttür. 1992 yılında yedi yeni üye ülkeyi de bünyesine alarak genişlemede bulundu. Bu üyeler Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’dır. Bu çalışmanın temel amacı dış ticarette Türkiye’nin ECO bölgesinde sahip olduğu karşılaştırmalı üstünlükleri analiz etmektir. Türkiye’nin karşılaştırmalı üstünlüklerini tespit etmede SITC sınıflandırılması, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler İndeksi, Grubel-Lloyd İndeksi ve İhracat Benzerlik İndeksi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarında, Türkiye’nin ECO bölgesi ile olan ticaretinde SITC sınıflandırılmasına göre bazı sektörlerde karşılaştırmalı üstünlüğünün bulunduğu tespit edilmiştir. Bu sektörler şunlardır: “Hayvansal, Bitkisel Katı ve Sıvı Yağlar, Mumlar”, “Makineler ve Taşıt Araçları”, “İçki ve Tütün”, “Çeşitli Mamul Eşya”, “Başka Yerde Belirtilmeyen Kimya Sanayi ve Ürünleri” ve “Canlı Hayvanlar ve Gıda Maddeleri”. Türkiye’nin “Akaryakıt Hariç Yenilmeyen Hammaddeler” ve “Mineral Yakıtlar, Yağlar ve Alkali Ürünler” sektöründe ise karşılaştırmalı üstünlüğü bulunmamaktadır. Türkiye’nin “Başlıca Sınıflara Ayrılan İşlenmiş Mallar” sektöründe karşılaştırmalı üstünlüğü marjinal sınırlar arasında yer almaktadır. Türkiye ile ECO bölgesi arasındaki ticarette sadece iki sektörde ticaret endüstri-içi ticaret şeklinde yapılmaktadır. Bu sektörler “Hayvansal, Bitkisel Katı ve Sıvı Yağlar, Mumlar” ve “Başlıca Sınıflara Ayrılan İşlenmiş Mallar”dır. Diğer sektörlerin tamamında ticaret endüstriler-arası ticaret şeklinde sürdürülmektedir. ECO bölgesi içerinde Türkiye’nin ihracat yapısı en fazla Pakistan’ınkine benzemektedir.

The Importance and Place of Economic Cooperation Organization (ECO) in Turkey's foreign trade

Economic Cooperation Organization (ECO) is a regional organization established in 1985 by Turkey, Iran and Pakistan. In 1992, ECO was expanded to include seven new members, namely Afghanistan, Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan and Uzbekistan. The basic purpose of this study is to analyze the comparative advantages of Turkey in the ECO region. To reveal comparative advantage of Turkey, the SITC classification, the Revealed Comparative Advantage Index, the Grubel-Lloyd Index, and the Export Similarity Index were used. According to SITC classification, Turkey’s trade with the ECO region has got comparative advantage in some sectors. These sectors are “animal and vegetable oils, fats and waxes”; “machinery and transport equipment”; “beverages and tobacco”; “miscellaneous manufactured articles”; “chemicals and related products”; and “food and live animals”. On the other hand, Turkey does not have comparative advantage in “food and live animals” and “mineral fuels, lubricants and related materials” sectors. Turkey’s comparative advantage in “manufactured goods classified chiefly by material” is in the marginal limits. In trade between Turkey and the ECO region, intra-industry trade is done in only two sectors. These are “food and live animals” and “manufactured goods classified chiefly by material”. In all other sectors, trade is maintained in the form of inter-industry trade. Within the ECO region, Turkey’s export structure is very similar to Pakistan’s export structure.

PDF

___

Altay, Hüseyin. “Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Kapsamında Türk Endüstrilerinin Avrupa Birliği (15) Pazarındaki Rekabet Gücü Düzeylerinin İncelenmesi: 1995–2007”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 21, Ağustos 2008, s. 215-239,
Aynagöz Çakmak, Özge. “Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Rekabet Gücü: Türkiye Tekstil ve Hazır Giyim Endüstrisi Üzerine Bir Uygulama”, Ege Akademik Bakış, Ege Üniversitesi C. 5, S. 1–2, Ocak- Temmuz 2005, s. 65–76.
Balassa, Bela. “Trade Liberalization and Revealed Comparative Advantage”, The Manchester School, No. 33, 1965, p. 99–123.
Carbaugh, Robert J. International Economics, Tenth Edition, Thomson South Western, USA, 2005.
Çakmak Aynagöz, Özge and Şiir Yılmaz. “The Dynamic Effects of Economic Integration: A Comparative Study on the Competitive Power of Turkey and EU-8”, The European Trade Study Group (ETSG), April 2008, (http://www.etsg.org/ETSG2008 /Papers/Yilmaz.pdf, E.T: 26.08.2009)
Çelik, Kenan. Uluslararası İktisat, 4. Baskı, Murathan Yayınevi, Trabzon, 2008.
Dunn, Robert M. and John M. Mutti. International Economics, 6th Edition, Routledge, New York, 2004.
ECO Sekretaryası, http://www.ecosecretariat.org, Erişim: 24.05.2010
ECO Ticaret Anlaşması, http://www.ecosecretariat.org, Erişim: 24.05.2010
ECO Gümrük Konularında Karşılıklı Yönetimsel Yardımlaşma Anlaşması, http://www.ecosecretariat.org, Erişim: 01.06.2010
ECO Transit Taşımacılık Çerçeve Anlaşması, http://www.ecosecretariat. org, Erişim:01.06.2010
Erlat, Güzin and Seda Ekmen. “Export Similarity and Competitiveness: The Case of Turkey in the EU Market”, Anadolu International Conference in Economics, EconAnadolu 2009, Eskişehir.
Ersungur, Mustafa, Alaattin Kızıltan ve Kerem Karabulut. “Türkiye İle Diğer Türk Cumhuriyetlerinin Ekonomik İlişkilerinin Analizi”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Yıl: 14, S. 35, Erzurum, 2007, s. 285-310.
Eşiyok, B. Ali. “Türkiye Ekonomisinin Rekabet Gücündeki Gelişmeler ve Faktör Kullanım Yoğunluklarına Göre Dış Ticaretin Yapısı”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, C. 44, S. 514, 2007.
Finger, J.M. and M.E. Kreinin. “A Measure of Export Similarity and Its Possible Uses”, Economic Journal, Number: 89, 1979, p. 905-912.
Gönel, Feride Doğaner. “Tekstil Sektöründe Endüstri İçi Ticaret”, (http:// www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/TanitimKoordinasyonDb/ tekstilsayi21.doc, Erişim: 25.08.2009)
Gürpınar, Koray ve Mehmet Barca. “Türk Mobilya Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücü Düzeyi ve Nedenleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, C. X, S. 1, 2008.
Işık, Orhan. “Trade Facilitation and Trade Development Strategy: ECO Experience”, UNCTAD, Expert Meeting on Trade Facilitation as an Engine for Development, Geneva, 21-23 September 2005.
Kızıltan, Alaattin ve Ali Rıza Sandalcılar. “Türkiye-Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Arasındaki Potansiyel Ticaret: Çekim Modeli Yaklaşımı”, 11. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, 28–30 Mayıs 2010, Sakarya.
Krugman, Paul R. and Maurice Obstfeld, International Economics Theory and Policy, Sixth Edition, Addison-Wesley World Student Series, USA, 2003.
Liesner, H. H. “The European Common Market and British Industry”, Economic Journal, Number: 68, 1958, p. 302-316.
Marques, Helena. “Trade Similarities Between Eastern and Southern Europe: Opportunities or Competition?”, The Estey Centre Journal of International Law and Trade Policy, Vol. 3, No. 2, 2002 Canada, p. 199-221,
Sandalcılar, Ali Rıza. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın Ticari Analizi -SITC Sınıflandırılması ve Çekim Modeli Üzerine Bir Uygulama-, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayımlanmamış doktora tezi, Erzurum, 2010.
Seyidoğlu, Halil. Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük, 3. Baskı, Güzem Can Yayınları, İstanbul, 2002.
Seyidoğlu, Halil. Uluslararası İktisat, 3. Baskı, Can Yayınları, İstanbul 2002.
Şimşek, Nevzat, Dilek Seymen ve Utku Utkulu. “Turkey’s Competitiveness in the EU Market: A Comparison of Different Trade Measures”, European Trade Group, 9th Annual Conference, Athens University of Economics and Business, 2007.
Şimşek, Nevzat ve Said Azizullah Sadat. “ECO Pazarında Türkiye: 1997–2005 Dönemi Rekabet Gücü Analizi”, Sosyoekonomi, Hacettepe Üniversitesi Yayını, Temmuz-Aralık 2009.
Tahir, Pervez. “Prospects of Economic Integration among the ECO Countries”, The Pakistan Development Review, Vol: 43, No: 4, Part: II, Winter 2004, pp. 913-923.
TÜİK. Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri, Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi–2, TÜİK Matbaası, Ankara, Ocak 2008.
TÜRKSAM. Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Analizler Merkezi, http:// www.turksam. org/ tr/a1372.html, Erişim:23.08.2009.
Utkulu, Utku. Türkiye’nin Dış Ticareti ve Değişen Mukayeseli Üstünlükler, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir, 2005.
Üstünel, Besim. Milletlerarası İktisadi Birleşme Teorisi, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1960.

ISSN: 1300-1604
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı

Arşiv