Moskova'nın Kutuplaşma Çabaları: Putin Dönemi Rus Dış Politikası

Soğuk Savaş sonrası dönemde, Rusya Federasyonu sancılı bir geçiş süreci yaşamıştır. Bu süreçte ekonomik, sosyal ve siyasi alanlarda birçok buhran ortaya çıkmıştır. Bu buhranlar sonucunda ülkenin ekonomisi gerilemiş, iç ve dış politikasında ise bir takım belirsizlikler baş göstermiştir. Böylece Rusya için dışarıda olumsuz bir ülke imajı oluşmuştur. Pragmatist bir çizgi takip eden Vladimir Putin yönetimi ise öncelikli olarak Rusya’nın ekonomik durumunu düzeltmiş ve iç politikada merkezi idarenin gücünü artırıcı önlemler almıştır. Böylece içerde güçlenen Rusya dışarıda da etkin bir dış politika izleme imkânına kavuşmuştur. Bu makalede Putin yönetiminin Rus dış politikasında önceliği olan aktörlerle kurduğu ikili ilişkiler analiz edilmektedir.

Polarization Struggle of Moscow: Russian Foreign Policy During Putin Era

In the post-cold war era, Russia has experienced a painful transformation period. In this period, a lot of economic, social and political crisis have been encountered. As a result of those crises, the economy of the country went into regression, and, some uncertainties were experienced in both internal and external politics. All those caused a pessimistic image for the country in the external world. Vladimir Putin’s administration who followed pragmatic policies, has started with the fixture of economic conditions, and has taken some measures to enhance the power of central government. Thus, Russia, by enhancing its internal situation, has had the ability to follow an efficient foreign policy. In this paper, Putin’s administrations bilateral relations, with the actors who have priority in Russian foreign policy have been analyzed.

___

  • “Putin Döneminde Rusya: Realpolitik’in Dönüşü”, 27.11.2005 http://www. nartajans.net/nuke/modules.php?name=News&file=article&sid=1888 Erişim: 20. 04. 2009.
  • “Rusya Federasyonu’nun Dış Politika Konsepti”, (ed.) Yılmaz Tezkan, Kadim Komşumuz Yeni Rusya, Ülke Kitapları, 2001.
  • Adanalı, Neslihan. “Rusya Federasyonu’nun Eski Sovyet Ülkeri ve Balkan Ülkeleri Üzerindeki Etkisi,” Şubat 2007 http://www.izto.org.tr/nr/rdonlyres/b942deac- 917e-4200-81f5-2d065174df75/7916/rusya.pdf Erişim: 01.05.2009.
  • Ağacan, Kamil ve Gökcen Ekici. “Panki Vadisi Etrafında Dönen Küresel Politika”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 19, Kasım 2002.
  • Ağacan, Kamil. “ABD’nin Gürcistan’a Asker Göndermesi Terörle Mücadelede Üçüncü Cephe mi, Yoksa Köprü Başının Tutulması mı?”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 24, Nisan 2002.
  • Ağacan, Kamil. “Gürcistan’ın Rusya Tarafından Gizli İlhakı”, Stratejik Analiz, C.3, No: 35, Mart 2003.
  • Ağacan, Kamil. “Rusya’nın Gürcistan’a Vize Uygulaması Silahsız Savaş mı?”, Stratejik Analiz, C. 1, No: 9, Ocak 2001.
  • Akgül, Fatih. “Rusya’nın Putin Dönemi Avrasya Enerji Politikaları’nın Türkiye- Rusya İlişkilerine Etkileri”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Yıl: 3, S. 5, Haziran 2007.
  • Aslanlı, Araz ve İlham Hesenov. Haydar Aliyev Dönemi Azerbaycan Dış Politikası, Platin Yayınları, Ankara, 2005.
  • Aslanlı, Araz. “ABD’de Adaletsizliğe verilen Ara: 907 Sayılı Ek Madde’nin Uygulanmasının Durdurulması,” Stratejik Analiz, C. 2, S. 21, Ocak 2002.
  • Aydın, Dilek. “İran Nükleer Programının Türkiye’nin Güvenliğine Etkileri”, Güvenlik Stratejileri dergisi, Yıl: 3, S. 5, Haziran 2007.
  • Bal, İdris. “Rise of Shangai Cooperation Organization (SCO), in Eurasia: is it an Effective Tool in a New Big Game”, (ed.) Ertan Efegil, Geopolitics Of Central Asia in the Post-Cold War Era: A Systemic Analysis, Sota Press, Haarlem, 2002.
  • Baycaun, Suale. “Putin’in Kazakistan Ziyareti: Moskova-Astana İlişkilerinde Yeni Bir Dönem mi?”, Stratejik Analiz, C. 1, No: 7, Kasım 2000.
  • Bilgin, Mert. Avrasya Enerji Savaşları, I Q Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2005.
  • Brown, Archie. “Vladimir Putin ve Merkezi Devlet Gücünün Yeniden Tesisi”, (ed.) Yılmaz Tezkan, Kadim Komşumuz Yeni Rusya, Ülke Kitapları, 2001.
  • Büyüakıncı, Erhan. “Avrupa Birliği-Rusya Federasyonu İlişkilerinde Güvenlik Sorunları”, (ed.) Beril Dedeoğlu, Dünden Bugüne Avrupa Birliği, Boyut Yayıncılık, İstanbul, 2003.
  • Cafersoy, Nazim. “Rus Jeopolitik Düşüncesinde Misyon Arayışları”,Avrasya Dosyası, Jeopolitik Özel, C. 8, No: 4, Kış 2002.
  • Cafersoy, Nazim. “Rusya’daki Jeopolitik Model Arayışlarında Putin Yönetimi”, Stratejik Analiz, C. 4, No: 37, Mayıs 2003.
  • Cafersoy, Nazim. “Ukrayna Yol Ayrımında”, Stratejik Analiz, C. 5, No: 55, Kasım 2004.
  • Cemilli, Elnur. ABD’nin Güney Kafkasya Politikası, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2007.
  • Çelikpala, Mitat. “Rus Enerji Stratejisi”, Stratejik Analiz, C. 8, No: 94, Şubat 2008.
  • Değirmen, Burcu. “Çin-Rus Ekseni ABD’ye Meydan Okuyor”, Stratejik Analiz, C. 6, No: 64, Ağustos 2005.
  • Ekrem, Erkin. 12.01.2006 “Rusya-Ukrayna Doğalgaz Krizi ve Çin”, http://www. turksam.org/tr/a723.html Erişim: 1.12.2008.
  • Ersun, Ömer. “Nükleer Siyasette Rus Ruleti”, Stratejik Analiz, C. 6, No: 65, Eylül 2005.
  • Ferdinand Peter. “Sunset, Sunrise: Chinia and Russia Construct a New Relationship”, International Affairs, C. 83, No: 5, 2007.
  • Gomart, Thomas. “EU-Russia Relations: Towards a Way of Depression”, Center For Strategic and International tudies, Washington DC, 2008, http://www. gees.org/documentos/Documen-03044.pdf Erişim: 12.12.2009.
  • Gül, Nazmi ve Gökçen Ekici. “Stratejik Ortaklar Arasında Bir Sorun mu Var: Putin’in Ermenistan Ziyareti ve Moskova-Erivan İlişkileri”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 19, Kasım 2001.
  • Güler, Nermin. “Özbekistan Dış Politikasında Dönüm Noktası: 11 Eylül”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 20, Aralık 2001.
  • Güneş, Hakan. “Yükselen Rus kapitalizminin Yeni Çarı”, http://www.siyasigazete. net/sayi_12/index.php?SayfaX=20 Erişim: 20.04.2009.
  • İmambeyli, Vügar. “Kazananı Olmayan Rus-Gürcü Savaşı”, Anlayış, Eylül 2008.
  • İmanov, Vügar. Avrasyacılık: Rusya’nın Kimlik Arayışı, Küre Yayınları, İstanbul, 2008.
  • İşyar, Ömer Göksel. Global ve Bölgesel Güvenlik Çıkarları Bağlamında Sovyet- Rus Dış Politikaları ve Dağlık Karabağ Sorunu, Alfa Yayınları, İstanbul, 2004.
  • Kamalov, İlyas. “Putin’in Ardından Rusya”, Stratejik Analiz, C. 8, No: 96, Nisan 2008.
  • Kamalov, İlyas. “Rusya’nın Yeni Enerji Politikaları”, Stratejik Analiz, Cilt: 9, No: 100, Ağustos 2008.
  • Kamalov, İlyas. “Rusya’nın Yeni Enerji Politikaları”, Stratejik Analiz, C. 9, No: 100, Ağustos 2008.
  • Kamalov, İlyas. Putin’in Rusya’sı: KGB’den Devlet Başkanlığına, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2004.
  • Kanbolat, Hasan. “Abhazya Örneğinde Kosova’nın Güney Kafkasya Yansımaları”, Stratejik Analiz, C. 8, No: 96, Nisan 2008.
  • Kanbolat, Hasan ve İlyas Kamalov. “NATO ve AB’nin Genişlemesi Çemberinde Rusya Federasyonu: Soğuk Savaş Devam mı Ediyor?”, Stratejik Analiz, C. 4, No: 39, Temmuz 2004.
  • Kanbolat, Hasan ve Kamil Ağacan. “Gürcistan’daki Rus Üslerinin Tasfiyesinde Mehter Adımları: Bir Geri İki İleri”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 16, Ağustos 2001.
  • Karabayram, Fırat. Rusya Federasyonu’nun Güney Kafkasya Politikası, Lalezar Kitapevi, Ankara, 2007.
  • Karaca, Ragıp Kutay. Güç Olma Stratejisi: Çin (Soğuk Savaş Sonrası Türkiye-Çin İlişkileri), IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2008.
  • Kasım, Kamer. “Ukrayna: Bir Sonraki Kriz Noktası mı?”, 09.10.2008 http:// www.usakgundem.com/yazar/1053/ukrayna-bir-sonraki-kriz-noktasi-mi. html Erişim:1.12.2008.
  • Kılıçbeyli, Elif Hatun. “Russia and The European Union: An Economic and Strategic Partnership”, (ed.) Ertan Efegil, Geopolitics of Central Asia in the Post-Cold War Era: A Systemic Analysis, SOTA Press, Haarlem, 2002.
  • Köni, Hasan ve Sinan Oğan. “11 Eylül’ün Yıldönümünde Rusya: ABD ile Balayında ‘Şer Ekseni’ ile Flörte”, Stratejik Analiz, C. 3, No: 30, Ekim 2002.
  • Leonard, Mark and Nicu Popescu. “A Power Audit of EU-Russia Relations”, http://ecfr.3cdn.net/1ef82b3f011e075853_0fm6bphgw.pdf. Erişim: 20.10. 2009.
  • Maç, Nazlı. İki Kutuplu Sistem Sonrası ABD-Rusya Federasyonu İlişkileri Bağlamında Uluslar arası Sistem Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2004.
  • Mankoff, Jeffrey. “Vladimir Putin and the Re-Emergence of Russian Foreign Policy”, International Security Studies Certificate Paper Series Number 06-02, http://www.yale.edu/macmillan/iac/security_papers/mankoff.pdf. Erişim: 12.12.2009,
  • Monaghan, Andrew. “Russia-EU Relations: An Emerging Energy Security Dilemma”, http://www.carnegie.ru/en/pubs/media/9947Monaghan0421_% D0%BD%D0%B0%20%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2% D0%BE%D0%B4.doc Erişim 12.12.2009.
  • Moshes, Arkady. “EU-Russia relations: Unfortunate Continuity”, http:// www.robert-schuman.org/doc/questions_europe/qe-129-en.pdf, Erişim: 12.12.2009.
  • Nauşabayeva, Asem. “Yeltsin’den Sonra Putin’le Yeni Rusya”, Stratejik Analiz, C. 1, No: 1, Mayıs 2000.
  • Oğan, Sinan. “Demografinin Gölgesi Altında Rusya-Kazakistan İlişkileri”, Avrasya Dosyası, Kazakistan-Kırgızistan Özel, Kış 2001-2002, C. 7, No: 4.
  • Oğan, Sinan. “Rus-Çin Ortaklığı ABD’yi Zorluyor”, Stratejik Analiz, C. 6, No: 66, Ekim 2005.
  • Oğan, Sinan. “Şanghay İşbirliği Örgütü Küresel Güç Olma Yolunda”, 09.07.2005 http://www.turksam.org/tr/a417.html. Erişim: 12.06.2009.
  • Oğan, Sinan ve Hasan Kanbolat. “Kafkasya Terazisinde Yeni Dengeler: Putin’in Azerbaycan Ziyareti”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 2, Şubat 2001.
  • Oğuz, Cem C. “Bir Anka Kuşunun Ayak Sesleri mi? V. Putin’in Bir Yıllık İcraatlarının Değerlendirmesi”, Stratejik Analiz, C. 1, No: 10, Şubat 2001.
  • Öke, Mim Kemal. “Kremlinoloji’den Kriminolojiye Rusya Kaynaklı Postmodern Global Tehdit”, (ed.) Mim Kemal Öke, Geçiş Sürecinde Türk Cumhuriyetleri, Alfa Yayınları, İstanbul, 1999.
  • Özer, Sanem. “Avrupa Birliği Rusya ve ABD’nin Avrupa Güvenliğine Farklı Yaklaşımlarının Transatlantik İttifakına Etkileri,” Akdeniz İİBF dergisi, S. 15, 2008.
  • Öztürk, Osman Metin. Rusya Federasyonu Askeri Doktrini, ASAM Yayınları, Ankara, 2001.
  • Peterson, Lee. “Başkan Putin ve İcraatları Rusya’da Eskiye Dönüş’ Olarak Kabul Edilebilir mi?”, Avrasya Dosyası, Rusya Özel, Kış 2001, C. 6, No: 4.
  • Purtaş, Fırat. Rusya Federasyonu Ekseninde Bağımsız Devletler Topluluğu, Platin Yayınları, Ankara, 2005.
  • Pushkov, Aleksei. “Rusya ve Yeni Dünya Düzeni”, (ed.) Yılmaz Tezkan, Kadim Komşumuz Yeni Rusya, Ülke Kitapları, 2001.
  • Sapmaz, Ahmet. Rusya’nın Trans-Kafkasya Politikası ve Türkiye’ye Etkileri, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Soltan, Elnur. “Bush-Putin Zirvesi: Soğuk Savaşın İkinci Bitişi”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 20, Aralık 2001.
  • Soltan, Elnur. “Rus Dış Politikasının Siyasi İktisadı”, Stratejik Analiz, C. 3, No: 29, Ekim 2002.
  • Soltan, Elnur. “Rusya ve Kırgızistan: Asimetrik İlişkilerin Sürekliliği”, Avrasya Dosyası, Kazakistan-Kırgızistan Özel, C. 7, No: 4, Kış 2001-2002.
  • Soltan, Elnur. “Türkmenistan ve Rusya: Gaz Üzerine Kurulan İlişkiler”, Avrasya Dosyası, Türkmenistan Özel, C. 7, No: 2, Yaz 2001.
  • Somuncuoğlu, Anar. “Avrasya Ekonomik Birliği: Rus Dış Politikasında Yeni Bir Atak”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 15, Temmuz 2001.
  • Somuncuoğlu, Anar. “Rusya Federasyonu’nda Merkez-Bölge İlişkilerinin Ekonomik Boyutu”, (ed.) Yılmaz Tezkan, Kadim Komşumuz Yeni Rusya, Ülke Kitapları, 2001.
  • Somuncuoğlu, Anar. “Rusya’da Putin Usulü Reformlar: Güçlü Devlet, Güçlü Ordu, Güçlü Ekonomi”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 13, Mayıs 2001.
  • Tanrısever, Oktay F. “Rusya-Gürcistan İlişkilerinde Artan Gerilim: Bir Sağırlar Dilsizler Diyalogu mu?”, Ağustos 2003, http://www.stradigma.com.Aurkce/ ağustos2003/print08.html. Erişim: 01.12.2008.
  • Tanrısever, Oktay F. “Rusya Federasyonu’nun Orta Asya Kafkasya Politikası: Yakın Çevre Doktrini’nin İflası”, (ed.)Mustafa Aydın, Küresel Politikada Orta Asya, (Avrasya Üçlemesi I), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2005.
  • Tanrısever, Oktay F. “Sovyet Sonrası Dönemde Rusya’nın Kafkasya Politikası”, (ed.) Mustafa Türker, İlhan Uzgel, Türkiye’nin Komşuları, İmge Yayınları, Ankara, 2002.
  • Taşdemir, Fatma. “Taliban Bağlamında Bölgesel ve Küresel Güvenlik Sorunları Üzerine Değerlendirme”, (ed.) Rafet Yinanç, Hakan Taşdemir, Uluslararası Güvenlik Sorunları ve Türkiye, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.
  • Tepe, Elif Banu. “Rusya-Çin İlişkilerinde Demografik Tehdit: Sarı Tehlike”, Stratejik Analiz, C. 2, No: 21, Ocak 2002.
  • Torbakov, Igor. “Rusya’dan Ayrı Ya da Rusya’nın Bir Parçası: Ukrayna –Rusya İlişkilerinin Kederli Bir Destanı”, Avrupa Dosyası, Rusya Özel, C. 6, No: 6, Kış 2001.
  • Türker, Haşim. Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2007.