Coğrafi Açıdan Anadolu'nun Tarihi Ulaşım Ağı ve İpek Yolu

Etki sahası ve çok bileşenli yapısı, İpek Yolu'nu sıradan bir ticaret yolu olmaktan öteye taşımış ve her dönem dikkatleri üzerine çeken bir nitelik kazanmasına zemin hazırlamıştır. Yüzyıllar boyunca doğu ile batı arasında ticaretin ana damarı olan İpek Yolu, isminin ve ticarete konu olan ipeğin yumuşaklığına tezat, Avrupa'dan başlayarak Çin'e uzanan binlerce km. uzunluktaki güzergâhta çok zorlu coğrafi mekânların aşılması anlamına gelmiştir. Aynı zamanda yeryüzünde coğrafi potansiyel ve kaynak farklılıklarının mekânın yeniden organize edilmesindeki etkisine de çarpıcı bir örnek teşkil etmiştir. Sahip olduğu coğrafi konumu, bütün tarihsel süreç boyunca Anadolu'da çok sayıda devletin kurulmasına ve her siyasi organizasyonun da kendi ihtiyaçlarına yönelik bir yol sistemi oluşturmasına zemin hazırlamıştır. Anadolu yarımadasının bu elverişli konumu onun İpek Yolu sisteminde de doğu-batı arasında bağlantıyı sağlayan kilit noktalardan biri olmasına olanak sağlamıştır. Daha ziyade bir aktarma istasyonu görevi gören Anadolu'da, bu amaca hizmet etmek üzere çok sayıda liman ve limanlara dayalı olarak şehirler ortaya çıkmış ve gelişmiştir.

Historical Route Systems of Anatolia In Terms of Transportation Geography and the Silk Road

Its area of influence and multi-elemental structure carried the Silk Road far beyond being an ordinary commercial route and laid the foundation for it to have a characteristic that draws attention to itself in all periods. Contrary to the name of the Silk Road, which was the main artery of the commerce between the east and the west throughout the centuries, and the softness of the silk that is the subject matter of the concerning trade, Silk Road meant covering highly difficult geographical grounds throughout the thousands of kilometers long route and is a striking example of the influence that the effect of resource differences has on the reorganization of the space. The geographical location it possesses has laid the foundation of numerous states being established in Anatolia throughout the historical process and each political organization creating a route system that is geared towards its own requirements. This convenient location of the Anatolian peninsula provided the opportunity for it to become one of the key spots that ensure the connection between the east and the west in the Silk Road system. In Anatolia, which served more as a transfer station, numerous harbors to serve this purpose, and in connection with the harbors, cities emerged and developed.

___

Anderson, Kym (ed.). New Silk Roads: East Asia and World Textile Markets, Cambridge University Press, Cambridge, 2009.

Bayındırlık Bakanlığı, Bayındırlıkta 60.Yıl, Bayındırlık Bakanlığı Yayını, Ankara, 1983.

Beckwith, Christopher I. Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present, Princeton University Press, Princeton and Oxford, 2009.

Bekdemir, Ünsal vd., "Trabzon Limanı'ndan İran'a Yapılan Transit Ticaretin Gelişmesi, Sorunları ve Geleceği", Doğu Coğrafya Dergisi, S. 5, Erzurum, 2001.

Darkot, Besim. İslam Ansiklopedisi Sinop Maddesi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, C. 10, İstanbul, 1978.

Darkot, Besim. İslam Ansiklopedisi Antalya Maddesi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, C. 1, İstanbul, 1978.

Darkot, Besim. İslam Ansiklopedisi İskenderun Maddesi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, C. 5/2, İstanbul, 1978.

Doğanay, Hayati. Türkiye Ekonomik Coğrafyası (genişletilmiş 5. baskı) Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2011.

Doğaner, Suna "İstanbul Limanı: Kuruluş, Gelişim ve işlevleri", İstanbul Üniversitesi, Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, S. 8, İstanbul, 1991.

Elverskog, Johan. Buddhism and Islam on the Silk Road, University of Pennsylvania Press, Philadelphia-Oxford, 2010.

Erol, Oğuz, Asi Nehri Deltasının Jeomorfolojisi ve Dördüncü Zaman Deniz-Akarsu Sekileri, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayını, Ankara, 1963.

Foltz, Richard. Religions of the Silk Road: Premodern Patterns of Globalization (second edition), Macmillan Press, 2009.

Foret, Philippe and Andreas Kaplony (eds). The Journey of Maps and Images on the Silk Road, Brill's Inner Asian Library Press, LeidenBoston, 2008.

Göney, Süha. Büyük Menderes Bölgesi, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1975.

Göney, Süha. Türkiye Ziraatinin Coğrafi Esasları I, İstanbul Üniversitesi Yayını (ikinci baskı), İstanbul,1987.

Hansen, Valerie. The Silk Road: A New History, Oxford University Press. Oxford, 2012.

İsayev, Elbrus ve Mustafa Özdemir. "Büyük İpek Yolu ve Türk Dünyası", Zeitschrift für die Welt der Türken (Journal of World of Turks), ZfWT, Vol. 3, No. 1, 2011.

Koday, Saliha. "Trabzon Limanı", Türk coğrafya Dergisi, S. 34, İstanbul, 1999.

Kuzmina, E. E. The Prehistory of the Silk Road (ed. Victor H. Mair), University of Pennsylvania Press, Philadelphia, 2008.

Liu, Xinru. The Silk Road in World History, Oxford University Press, Oxford, 2010.

Streck, İslam Ansiklopedisi Antakya Maddesi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, C. 1, İstanbul,1978.

Tanoğlu, Ali. "Türkiye'nin Coğrafi Mevkii ve Bu Mevkii ile İlgili Bazı Meseleler" İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, S. 13, İstanbul, 1963.

Tanoğlu, Ali. Samsun Limanı ve Hinterlandı, Samsun Üniversite Haftası İstanbul Üniversitesi Yayını, İstanbul, 1944.

Tekindağ, M. C. Şehabeddin. İslam Ansiklopedisi Trabzon Maddesi, Milli Eğitim Basımevi, C. 12/1, İstanbul, 1979.

Tütengil, Cavit Orhan. İçtimai ve İktisadi Bakımdan Türkiye Karayolları, İstanbul Matbaası, İstanbul, 1961.

Uhlig, Helmut. İpek Yolu. Çin ve Roma Arasında Eski Dünya Kültürü (çev. Alev Kırım), Okyanus Yayınları, İstanbul, 2000.

UNWTO. The Silk Road, United Nations World Tourism Organization, http://silkroad.unwto.org/publication/ silk-road, 2006, erişim: 03.01.2014