Sosyolojik Açıdan Organize Suçu Anlamaya Yönelik Çabalar

Organize suç olgusu, son yıllarda dünya genelinin en önemli gündem maddelerinden biri olmuştur. Neden olduğu siyasal, ekonomik, sosyal ve güvenlik sorunlar yüzünden organize suçların toplum hayatına yönelik riskleri giderek artmaktadır. Organize suçluluktaki bu artış, bu suça karşı alınan tedbirlerin yeterli olup olmadığı sorusunu sık sık gündeme getirmektedir. Her ülkenin organize suç olgusu, kendi sosyokültürel, ekonomik ve politik koşullarında ortaya çıkmakta ve gelişmektedir. Organize suçluluk, tarihsel süreç içinde gelişip değişerek mafya, yolsuzluk, beyaz yaka suçları, organizasyonel suçlar, sınır aşan suçlar, yasadışı ekonomi, kayıt dışı ekonomi, kara para ve örgütlü suç terimleri gibi birçok farklı terimin ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir. Organize suçlarla bağlantılı olarak ortaya çıkan bu yeni kavramların nasıl algılanması ve açıklanması gerektiği yönündeki çabalar, devletlerin, akademisyenlerin ve mücadeleci kuruluşların sürekli gündemindedir. Zira, bir sorunla başa çıkma yöntemleri geliştirebilmek ancak bunun boyutlarının ve özelliklerinin bilinmesiyle mümkündür. Bundan dolayı her ülke organize suçun birbirinden farklı yönlerine bakarak organize suçu anlamaya çalışmıştır. Ayrıca, bu suçluluğu inceleyen akademik disipline bağlı olarak, organize suçun görünümüne ve örgüsüne yönelik açıklamalar da çeşitli farklılıklar göstermektedir. Organize suçun tanımlanmasının hem sosyolojik hem de hukuksal bir yönü olduğunu belirtmeliyiz. Hukukun getirdiği tanım, belirsizlikten uzak; somut olayları kavrayarak işlerlik kazanabilecek nitelikte olmalıdır. Ancak bu çalışmada, hukuki tanımlar değil, dışa yansıyan özellikleri dikkate alınarak geliştirilen sosyolojik tanımlar üzerinde durulmuştur. Çalışma, organize suçun tezahür biçimlerinden yola çıkarak günümüze kadar gelen tanımlama gayretlerini ve organize suç terimiyle bağlantılı diğer kavramların mukayeseli analizlerini incelemektedir.

Efforts to Understand Organized Crime from the Sociological Standpoint

For last decade, the phenomenon of organized crime has become one of the important articles on the world agenda. As a result of the social, economic and security problems posed by the organized crimes, the risks to the life of society are on the increase. This increase brings up the question that whether the combating efforts are adequate or not. The phenomenon of organized crime develops in each country’s own socio-cultural, political and economic conditions. The increase in the organized criminality, which has evolved and changed in the historical process, brings about a number of different terms such as mafia, corruption, white-collar crimes, organizational crimes, transborder crimes, illicit economy, unrecorded economy, black money and criminal groups. The question of how to identify the new terms connected to the organized crimes requires the utmost attention of the governments, academicians and enforcement units. Because, if the features and dimensions of a phenomenon are known, the methods to tackle with it can be developed. Thus, one can determine how resources should be allocated in attacking it. Therefore, each country has been making an effort to understand the organized crime, by looking into various aspects of it. Moreover, the identification of the organized crime differs according to the academic branch which examines it. It is clear that understanding of organized crime has two aspects, one is sociological and the other one is legal. The legal definition of it must be unambiguous. But in this study, the sociological definitions of this crime, which is developed paying attention to the visible characteristics of it, is examined. In summary, this study examines the definition efforts of organized crime and comparative analysis of the other terms connected to it.

___

ABADINSKY, Howard: Organized Crime, 6. Baskı, Thomson Learning Publishers, 1999, USA.
ALBANESE, Jay S.: “The Prediction and Control of Organized Crime: A Risk Assessment Instrument for Targeting Law Enforcement Efforts”, ABD Adalet Bakanlığı Yayınları, Ocak 2003, http://www.ojp.usdoj.gov/nij/international/programs/ukrpred paper.pdf, (Erişim Tarihi:07.05.2006)
ALLUM, Felia ve Jennifer SANDS: “Explaining Organized Crime in Europe: Are Economists Always Right?”, Crime, Law and Social Change, Cilt 41, 2004, ss. 133-160.
Avrupa Konseyi Yayınları: “Best practice survey no. 4”, 2002 Strazburg, s. 6. http://www.coe.int/t/E/Committee_of_Ministers/Home/Documents/ (Erişim Tarihi:17.04.2006)
BEARE, Margaret E. ve R.T. NAYLOR: “Major Issues Relating to Organized Crime : Within the Context of Economic Relationships”, http://www. ncjrs.org/nathanson/ organized.html, (Erişim Tarihi:12.03.2006)
BEŞE, Ertan: “Güvenlik Bilimleri Fakültesi Organize Suçlar Ders Notları”, 2005, ss. 119-120.
BOVENKERK, Frank: “Wanted: Mafia Boss-Essay on The Personology of Organized Crime”, Crime, Law and Social Change, Cilt 33, Sayı 3, Nisan 2000, ss.225-242.
BOVENKERK, Frank, Dina SIEGEL: “Organized Crime And Ethnic Reputation Manipulation”, Crime, Law and Social Change, Cilt 39, Sayı 1, Ocak 2003, ss. 23-38.
BRUINSMA, Gerben ve Wim BERNASCO: “Criminal Groups and Transnational Illegal Markets”, Crime, Law and Social Change, Cilt 41, Sayı 1, 2004, ss.79-94.
BUSCAGLIA, Edgardo ve Jan van DIJK: “Controlling Organized Crime And Corruption in the Public Sector” Forum on Crime and Society, Cilt 3, Sayı 1, Aralık 2003, ss. 3-34.
CANAK, Erkan: Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma ve Çıkar Amaçlı Örgütlenme Suçları, 1.Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2005.
CENGİZ, Mahmut: “Türkiye’de Mafia Tipi Organize Suç Şüphelilerinin Sosyal Profili”, Kırıkkale Üniversitesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale, 2003.
CEYLAN, Ümit: Organize Suçluluk ve Çıkar Amaçlı Örgüt Suçu, 1. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2003.
ÇULCU, Murat: Dünyamızı Saran Mafia, 1. Baskı, Kastaş Yayınları, İstanbul, 1992.
ÇULCU, Murat: Türkiye’de Mafia’laşmanın Kökenleri-1 Her Sakaldan Bir Kıl, 1. Baskı, E Yayınları, İstanbul, 2001.
DUYNE, Petrus C. Van: “Mobsters are Human too: Behavioral Science and Organized Crime Investigation”, Crime, Law and Social Change, Cilt 34, Sayı 4, Aralık 2000, ss. 369-390.
ERDEM, M. Ruhan: Ceza Muhakemesinde Organize Suçlulukla Mücadelede Gizli Soruşturma Tedbirleri, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2001.
FAIRCHILD, Erica ve Harry R. DAMMER: Comparative Criminal Justice Systems, Second Edition, Thomson Learning Publications, Belmont, 2001.
GÜVEL, E. Alper: Organize Suç Ekonomisi ve Hukuk Uygulaması, 1. Baskı, Roma Yayınları, Ankara, 2004.
İÇEL, Kayıhan: Avrupa Birliği’ne Uyum Süreci Bağlamında Organize Suçlulukla Mücadele Paneli, Beta Yayınevi, İstanbul, 2002.
KOM Daire Başkanlığı: Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Raporu, 2003, KOM Yayınları, Ankara, 2003.
LAMPE, Klaus: “Definations of Organized Crime” www.organized-crime. de/OCDEF1.htm, (Erişim Tarihi: 15.02.2006)
LIDDICK, Don: “The Enterprise Model of Organized Crime: Assessing Theoretical Propositions”, Justice Quarterly, Cilt 16, Sayı 2, Haziran 1999, ss. 403-431.
LYMAN, D. Micheal ve Gary W. POTTER: Organized Crime, Second Edition, Prentice-Hall Publications, New Jersey, 2000.
MAVRAL, Ünver: Karapara Kayıt Dışı İlişkisi ve Türkiye’ye Yansımaları, Second Edition, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, 2003.
MCLLWAIN, Jeffrey Scott: “Organize Crime: A Social Network Approach”, Crime, Law and Social Change, Cilt 34, Sayı 4, Aralık 1999, ss. 301- 323.
MYLONAKI, Emmanouela: “The Manipulation of Organised Crime by Terrorists: Legal and Factual Perspectives”, International Criminal Law Review, Cilt 2, 2002, ss. 213-235.
ÖZBARAN, Hakan: “Yolsuzluk ve Bu Alanda Mücadele Eden Uluslararası Örgütler ve Birimler”, http://www.saydamlik.org/hakan.doc, (Erişim Tarihi: 13.03.2006)
PAOLI, Letizia: “The Paradoxes of Organized Crime”, Crime Law and Social Change, Cilt 1, Sayı 37, Ocak 2002, ss. 51-97.
PONSAERS, Pail: “What is so Organised About Financial-Economic Crime?- Belgian Case”, Crime, Law and Social Change Cilt 37, Sayı 3, Nisan 2002, ss. 191-201.
SAVONA, U. Ernesto: Responding to Money Laundering International Perspectives, Harwoodn Academic Publications, Amsterdam, 1997.
SHELLEY, Louise: “Transnational Organized Crime and Seized Assets: Moral Dilemmas Concerning the Disposition of the Fruits of Crime”, Maastricht Journal of European and Comparative Law, Cilt 7, Sayı 1, 2002, ss. 35-50.
SHELLEY, Louise: “Crime as the Defining Problem: Voices of Another Criminology” International Annals of Criminology, Mayıs 2002, Cilt 39, Sayı 1, ss. 73-88.
SHELLEY, Louise, John PICARELLI ve Chris CORPORA: “Beyond Sovereignty: Issues For a Global Agenda”, Global Crime, Ed. Maryann Cusimano Love, 2. Baskı, Thomson Yayınevi, 2003, ss.143-166.
STANDING, Andre: “An Alternative to Organized Crime: Illicit Enterprise and İllegal Economy”, http://www.iss.co.za/Pubs/Monographs/ No77/chap5.html, (Erişim Tarihi: 12.02.2006)
VENG, Angela ve Mei LEONG: “Definitional Analysis: The War on Terror and Organised Crime”, Journal of Money Laundering Control, Cilt 8, Sayı 1, Londra, Eylül 2004, ss. 1-19.
WALLE, Gudrun Vande: “The Collar Makes The Difference-Masculine Criminology and its Refusal”, Cime, Law and Social Change, Cilt 37, Sayı 3, Nisan 2002, ss. 277-291.
http://ankara.usembassy.gov/OUTLINE/OUTLNTR9.HTM (Erişim Tarihi: 19.06.2006
http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/kayitdis/oik614.pdf (Erişim Tarihi: 07.08.2006)
https://www.asc41.com/undocs.htm (Erişim Tarihi:20.04.2006)
http://www.csis-scrs.gc.ca/eng/miscdocs/200007_e.html (Erişim Tarihi: 02.03.2006)
http://www.ex.ac.uk/politics/pol_data/undergrad/mordecai/index2.htm (Erişim Tarihi:27.03.2006)
http://www.fbi.gov/hq/cid/orgcrime/glossary.htm (Erişim Tarihi: 16.04.2006)
http://www.iss-eu.org/chaillot/chai29e.html (Erişim Tarihi:21.02.2006)
http://www.milliyet.com.tr/2002/11/01/ekonomi/eko09.html (Erişim Tarihi: 23.04.2006)
http://www.netgazete.com, (Erişim Tarihi: 30.03.2006)
http:www.policestudies.eku.edu/POTTER/International/Models.htm (Erişim Tarihi:15.07.2006)