Mütareke dönemi asayişin üç boyutu

30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasıyla dört yıl süren Birinci Dünya Savaşı bitmiştir. Böylece Osmanlı Devleti ve Türk Milleti için mütareke dönemi başlanmıştır. Bu dönemde Türk milletinin vatanı ve bağımsızlığı elinden alınmaya başlamıştır. Yaşanan işgaller ve çetecilik faaliyetleri ile; canmal ve namus güvenliği ortadan kalkmış ve bu durum asayiş kavramı ile ifade edilmiştir. Asayiş kavramı bu dönem üç boyutlu bir şekilde ele alınıp, değerlendirilip,gereği yapılmıştır. Mütareke dönemi asayişin birinci boyutunda İstanbul hükümetleri, ikinci boyutunda İtilaf Devletleri, üçüncü boyutundaKuvâ-yı Millîye ya da Millî Mücadeleciler yer almıştır. Bu makalede bu üç boyut irdelenmeye çalışılmıştır.

Three dimensions of order in the armistice period

World War I, which lasted four years, ended when Armistice of Moudros was signed on 30 October, 1918. Hence, the period of Armistice started for the Ottoman Empire and Turkish Nation. In this period, the native country and sovereignty of the Turkish Nation has been started to get from the people. Through the occupations and banditry life, property, and honour security disappeared and this situation has been stated with the concept of "order." İn this period, the concept of order has been handled and evaluated vvith three dimensions. In the first dimension of order concept in the period of Armistice istanbul governments, in the second dimension Allies, and in the third dimension Turkish revolutionaries and National Strugglers took place. In this article, these three dimensions have been investigated.

PDF

___

Osmanlı Arşivi:
BOA, DH.ŞFR, 337 N 16. 100 / 109
BOA. DH.ŞFR, 337 N 19, 100 / 148.
BOA, DH. ŞFR, 16 N 337, 100/117.
BOA, DH.ŞFR, 18 N 337,100/136.
Kitap ve Makaleler
AYDINEL, Sıtkı, Güney Batı Anadolu'da Kuvâ-yı Mlliye Harekâtı,Kültür Bakanlığı Yayınlan, Ankara,1993.
APAK, Rahmi, İstiklâl Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Türk Tarih Kurumu Basımevi,Ankara,1990
ARMAOĞLU, Fahir, 20.Yüz Yıl Siyasi Tarihi 1914-1980, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara 1987.
ÇAKMAK, Zafer , İzmir ve Çevresinde Yunan İşgali v Rum Mezalimi,Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2007.
EROĞLU, Hazma, Türk İnkılâp Tarihi, Millî Eğitim Basımevi,İstanbul 1982.
GÖKBİLGİN, Tayyib, Millî Mücadele Başlarken, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1959.
GÜNER, Zekâi, Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Kuruluşu ve Faaliyetleri Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1998.
GÜNER, Zekâi, KABATAŞ Orhan, Millî Mücadele Dönemi Beyânnâmeleri ve Basını, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, 1990.
JAESCHKE, Gotthard, Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,1991.
JAESCHKE, Gorthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi - Mondros'tan Mudanya'ya Kadar, Türk Tarih Kurumu Yayınları Ankara,1989.
MERAY, Seha L.,OLCAY Osman, Osmanlı İmparatorluğunun Çöküş belgeleri, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No: 409, Ankara, 1977.
ÖZALP, Kâzım, Millî Mücadele 1919-1922 I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1985.
ÖZGÜL, Cemil, Heyet-i Temsiliye'nin Ankara'daki Çalışmaları ( 27 Aralık 1919-23 Nisan 1920), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara,1989.
ÖZKAYA, Yücel, " Mustafa Kemal", Millî Mücadele Tarihi Makaleler, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2002.
ÖZTOPRAK, İzzet, Londra Konferansı ve Türkiye Meselesinin Ceryan-ı Müzakeratı, Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara ,2000.
SONYEL, Dr. Salahi R„ Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış politika I,Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1995.
SARIHAN,Zeki,Kurtuluş Savaşı Günlüğü I,Türk Tarih Kurumu Yayınları,Ankara 1993.
TANSEL, Selahattin, Mondros'tan Mudanya'ya Kadar, Cilt I, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1991.
TURAN, Mustafa, Yunan Mezalimi,Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1999.
YAVUZ, Bige, Kurtuluş Savaşı Döneminde Türk - Fransız İlişkileri, Türk Tarih Kurumu Yayınları Ankara, 1994.
Belgelerle Mustafa Kemal Atatürk ( 1916-1922), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Dairesi Yayınları, Ankara, 2003.