KÖY ENVANTER ETÜDÜ VE İSTATİSTİKİ VERİLER İLE AĞRI KIRSALINDA TARIMSAL ÜRETİMDE YAŞANAN DEĞİŞİMİN SOSYOKÜLTÜREL SONUÇLARININ İNCELENMESİ (1960-2000)

Toplumların her an değişme halinde olduğu kabul edilen bir gerçektir. Budeğişmenin hızının belirlenmesi ve çeşitli konuların karşılıklı etkileşiminin nasılgerçekleştiğinin ortaya konulması, yorumlanması ve yeni bilgiler üretilmesi farklıdisiplinlerin uğraş alanları içerisinde ele alınmaktadır. Türk toplumunda,1950’lerde başlayan ve 1980’lerde kademeli olarak hızlanan değişimin ana ekseni,köylülüğün çözülüp, köylerden şehirlere kırsal nüfusun göç etmesi olarak kabuledilmektedir. Köylülüğün çözülmesindeki en önemli nedenlerden biri de tarımsalüretimdeki değişimdir.Tarımsal üretim, pek çok kişinin düşündüğü üzere sadece bitkisel üretimi ifadeetmez. Bitkisel üretimin yanında, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık gibi alanları dakapsamaktadır. Bununla birlikte tarım sadece bir geçim kaynağı veya üretim biçimiolarak da düşünülmemelidir. Kendisine bağlı olan insanların mutfak kültürünü,giyim kuşamlarını, örf ve adetlerini, komşuluk ilişkilerini, ev ve barınmaya yönelikmimari yapılarını, dini algılayış ve yorumlayışlarını, yani o toplumun maddi vemanevi kültürüne ilişkin tüm temel öğeleri kapsar. Tarımı en iyi ifade edebilecek sözbelki de Lamartine’nin “Buğday değildir yalnızca, tüm bir uygarlıktır topraktanyükselen” sözüdür. Bu bağlamda diyebiliriz ki tarım, eski çağlardan günümüzekadar insanların en temel uğraşı alanı ve geçim kaynağı olmuştur. Çalışmamızda bu noktadan hareketle, özellikle Türkiye genelinde sanayileşmeninhızlandığı 1960-2000 yılları arasında, tarımsal üretim ve mekanizasyon konularındaAğrı ilinde yaşanan değişimin, kırsaldaki etkilerinin ortaya konulmasıamaçlanmaktadır.

EXAMINATION OF SOCIO-CULTURAL CHANGE OCCURED IN AGRICULTURAL PRODUCTION IN AĞRI COUNTRYSIDE ALONG WITH VILLAGE INVENTORY SURVEY AND STATISTICAL DATA (1960-2000)

It is an accepted fact that societies are constantly changing. Determining the speed of this change and revealing how the interplay of various subjects occurs, interpreting and generating new information are handled within the scope of different disciplines. In the Turkish society, the main axis of the change that started in the 1950s and accelerated gradually in the 1980s is accepted as the rural population migration from the villages to the cities. One of the most important reasons for resolving the peasantry is the change in agricultural production. Agriculture production does not mean herbal production only as many people think. In addition to herbal production, it also includes fields such as livestock, forestry and fishing, as well. However, agriculture should not be considered only as a means of living or production type, either. It includes the cuisine culture, clothing patterns, manners and customs, neighborhood relations, architectural structures for home and sheltering, perception and interpretation of religion of the people dependent on it, in other words, all the basic elements related to the material and spiritual culture of that society. The saying that can express agriculture the best is perhaps Lamartine's saying “What is rising from the soil is not only the wheat but also a whole civilization”. Within this context, we can say that the agriculture has been the most basic field of occupation and means of living of human beings from ancient times until today. In our study, from this point forth it is aimed to reveal the socio-economic changes occurred in agricultural production and mechanization matters in Ağrı countryside, especially between 1960 and 2000, when the industrialization has accelerated in Turkey.

PDF

___

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi [BCA]
BCA, 30-1-0-0-115-730-1, 22.09. 1968.
BCA, 30-18-1-2-261-6-19, 03.02.1971.
1960 Köyler İstatistiği, Ankara, 1963.
1965 Köy Envanter Etütlerine Göre Ağrı, Ankara, 1967.
1967 Ağrı İl Yıllığı, Ankara, 1967.
1973 Ağrı İl Yıllığı, Ankara, 1973.
1997 Ağrı Köy Envanter Etüdü, Ankara, 2002.
DİE, 1960 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1963.
DİE, 1963 Genel Tarım Sayım Sonuçları, Ankara, 1965.
DİE, Zirai Bünye ve İstihsal 1960-62, Ankara, 1964.
DİE, 1980 Genel Nüfus Sayımı Ağrı, Ankara, 1982.
DİE, Tarımsal Yapı ve Üretim 1981, Ankara, 1984.
DİE, 1991 Genel Tarım Sayımı, Tarımsal İşletmeler Araştırma Sonuçları, Ankara, 1994.
DİE, 2000 Genel Nüfus Sayımı Ağrı, Ankara, 2002.
DİE, Tarımsal Yapı 2000, Ankara, 2002.
DİE, 2001 Genel Tarım Sayımı Sonuçları, Ankara, 2004.
DİE, İstatistiklerle Türkiye 2000, Ankara, 2001.
Ağrı İli İl Çevre Durum Raporu 2005, Haz: Cesim Gökçe, Ağrı Valiliği, Ağrı, 2005.
Ağrı 2018 İl Çevre Durum Raporu, Ağrı Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Ağrı, 2019.
Ağrı İli Kadın Profili Araştırması, Genel Koordinatör: Havva Çaha, Serhat Kalkınma Ajansı, İstanbul, 2016.
TBMM Tutanak Dergisi, Dönem: 17, Cilt:33, Birleşim: 32, 02.12.1986.
TBMM, Tutanak Dergisi, Dönem: 20, Cilt: 45, Birleşim: 53, 11.02.1998.
TBMM Tutanak Dergisi, Dönem: 22, Cilt:2, Birleşim: 19, 08.01.2003.
TBMM Tutanak Dergisi, Dönem:22, Cilt: 14, Birleşim: 82, 21.05.2003.
TRA 2 Düzey II Bölgesi (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars) 2010 – 2013 Bölge Planı, Serhat Kalkınma Ajansı, 2010.
TRA 2’de Göç Olgusu: Sebep ve Sonuçlar Bağlamında Analitik Bir Araştırma, Proje Koordinatörü: Hüsnü Kapu, Serhat İlleri Kalkınma Ajansı, 2012.
Boratav, Korkut, Tarımsal Yapılar ve Kapitalizm, 3. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara,2004.
Karabağ, Hacer, Bursa’da Tarımsal Değişim ve Bu Değişimin Sosyoekonomik Sonuçları (1945-1980), Nilüfer Belediyesi Yay., Bursa, 2019.
Karpat, Kemal, Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm Kırsal Göç, Gecekondu ve Kentleşme, Çev: Abdulkerim Sönmez, İmge Kitabevi, Ankara, 2003.
Kazgan, Gülten, Tarım ve Gelişme, 2. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul, 2013.
Mazoyer, Marcel, Laurence Roudart, Dünya Tarım Tarihi Neolitik Çağ’dan Günümüzdeki Krize, Çev: Şule Ünsaldı, Epos Yay., Ankara, 2009.
Şahinöz, Ahmet, Neolitikten Günümüze Tarım Ekonomi ve Politikaları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
Engindeniz, Sait “AB ve Türkiye’de Tarım İşletmelerinin Sayı Ve Arazi Genişliklerindeki Değişmeler”, TKB Türktarım Dergisi, 143:28-36.
Gökdal, Özdal, Okan Atay, “Türkiye’de Kıl Keçisi Yetiştiriciliği ve Kıl Keçisinin Et Üretimi”, Tarım Türk, Sayı:31, Yıl:6, Eylül-Ekim 2011.
Karabağ, Hacer, “Bursa Kırsalında Kadın Olgusunun Değişimi Üzerinde Eğitimin Etkisi (1945-2015)”, Journal Of Institute Of Economic Development And Social Researches ISSN: 2630-6166, Vol:4 / Issue:14, p.714-729.
Kaya, Faruk, “Ağrı İlinin 1927-2012 Sayım Dönemleri Kır-Kent Nüfus Hareketleri”, The Journal of Academic Social Science Studies, Volume:6/4, 2013, p.535 – 559.
Kaya, Faruk, Sinan Kocaman, “International Migration Movements and an Evaluation on the Social and Economic Condition of Refugees and Asylum Seekers in Ağrı”, Ozean Journal of Social Sciences, 3, 1, 2010, p.15-29.
Oral, Ceren, Elçin Kıpkıp, “Ulaştırma Sektörünün Önemi Üzerine Kavramsal Bir Yaklaşım”, Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 2019; 1(1): 58-64.
Özdoğan, İsmail, “Ağrı İlinin Cumhuriyet Dönemi Nüfus Seyri (1923-2018)”, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (1) , 177- 206.
Şahinler, Zeki, Yücel Demir, “Ağrı İlinde Küçükbaş Hayvancılığın Mevcut Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, Cilt 5(1) 16-26 2016 DOI: 10.17100/nevbiltek.90629 URL: http://dx.doi.org/10.17100/nevbiltek.90629.
Tunç, Bilal, Fatih Özçelik, “Cumhuriyet Döneminde Ağrı Nüfusundaki Gelişmeler (1927-1980)”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt / Vol: 6, Sayı/Issue: 3 2017, Sayfa: 2132-2149.
Sağlam, Uğur, Kırsal Bölgelerde Gıda İşletmelerinin Gelişmesinde Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin Rolü: Ağrı İli Örneği, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006.
https://webdosya.csb.gov.tr/db/yerelyonetimler/icerikler//koyyolu_metaver-2018- 20190301081045.pdf