Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin ekümenikliği tartışmaları ve gerçekler

Roma İmparatorluğunun 395 yılında ikiye ayrılması ve Konstantinopolisin Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğunun başkenti olması nedeniyle, Konstantinopolis Piskoposluğu önem kazanır. Bizans İmparatoru Piskoposluğa Patriklik statüsü ve ekümeniklik unvanı vererek, siyasi olarak güç kazanmak ister. Bu durum ekümenik olan diğer kiliseler tarafından kabul edilmez ve protesto edilir. Osmanlı ise, Fener Rum Ortodoks Patriğine bazı yetkiler vererek milletbaşı olarak görevlendirir. Bu görev sadece Osmanlı sınırları dâhilinde geçerli olup, ekümeniklik anlamına gelmemektedir. Ancak Patrik, özellikle Osmanlı İmparatorluğunun zayıflama döneminde bu yetkisini kötüye kullanarak, İmparatorluğun parçalanması yönünde çok aktif olarak çalışır. Millî Mücadele döneminde Patrikhane; bir fesat ve ihanet ocağı, Rum çeteleri için silah deposu, militan eğitim yuvası rolünü üstlenir. Lozanla birlikte Patrikhane, Türkiyedeki Ortodoks azınlıkların dinî vecibelerini yerine getiren dinî bir Türk Kurumu haline getirilir. 1980li yıllara kadar ekümeniklik söz konusu değilken; 1990lı yıllardan itibaren ABD, AB ve Yunanistanın destekleri ile Patrikhane, ekümeniklik iddialarında bulunmaya başlar. Ekümeniklik, ne laik Türk Devletinin Anayasası ve kanunları ile ne de Lozan Antlaşması ile bağdaşmaktadır. Patrik, mevcut kanunların kendisine tanımadığı bir unvanı kullanamaz. Ekümeniklik, sadece Ortodoks dinini ve Ortodoks kiliselerini ilgilendiren bir mesele değildir; aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti Devletini de bağlar. Nüfusunun % 99u Müslüman olan Türkiye, kendi topraklarında bağımsız dinî bir Ortodoks otoritesi istememektedir.

Discussions on the Fener Greek Orthodox Patriarchate ecumenism and the facts

Seperation of Roman Empire in to two and acceptance of Constantinapole as the capital city of Byzantine Empire bring Constantinapole Bishopric into prominence. To gain political power, Byzantine Emperor has given the status of Patriarchy and the title of ecumenism to the Bishopric. This situation has not been accepted by the other ecumenical churches and they have protested him. The Ottoman Empire, by giving some competences to the Greek Orthodox Patriarchal, put Patriarch under the duty of "head of people". Although this duty was only valid inside the borders of Ottoman Empire and did not involve any implication to ecumenism, the Patriarch has worked actively, especially during the decline stage, to fragmantate Ottoman Empire's territories. During the period of National Struggle, Patriarchate had the role of mischief and served as focus of betrayal activities, weapon depot for Greek gangs and military training slots. With the Lausanne, the Patriarchate becomes a religious Turkish Institution which deals with the religeiux needs of Orthodox minorities in Turkey. Until the 1980 s the ecumenism has not been in the question; since the 1990 s the Patriarchate begins to set up a pretension of ecumenism with the support of the U.S.A, E.U. and Greece. Ecumenism does not agree neither with the Constitution and laws of secularistic Republic of Turkey nor the preceptions of Lousanne. The Patriarch can not use a title unless the laws itself allow to. Ecumenism is not just a matter of concern to the Orthodox religion and Orthodox churches; at the same time, it relates with the State of the Turkish Republic. Turkey, which has a population of 99% of Muslim does not want an independent Orthodox authority in its own territory.

PDF

___

Atatürkün Söylev ve Demeçleri, Cilt I-III, (1918 1937), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1997.
Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, C.VII, İnterpress Basın ve Yayıncılık A.Ş.,İstanbul,1986, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XII, İstanbul, 1995, Bkz.Patrik Mad.
Resmî Broşür: Ekumenical Patriarchate, Stephen and Catherin Pappas Boston, MA; USA (tarihsiz); Resmî Web Sitesi:www.patriarchate.org/28.05.2007.
Aktaş, Melih; Patrikhanede Rusya-ABD Savaşı, Zaman, 21 Eylül 1995.
Alkan, Hakan; Fener Rum Patrikhanesi, Ankara, 1999.
Alkan, Hakan; Tarihsel Süreç İçerisinde Fener Rum Patrikhanesi ve Türkiye, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.
Altındal, Aytunç; Casus Yuvası Patrikhane, Yeniçağ, 10 Kasım 2005.
Altındal, Aytunç; Türkiye ve Ortodokslar, Yeni Türkiye, Mart/Nisan 1995, Özel Sayı.
Atalay, Bülent; Fener Rum Ortodoks Patrikhanesinin Siyasi Faaliyetleri (19081923), Tarih ve Tabiat Vakfı Yayınları, İstanbul, 2001, s.259.
Aydın, Mehmet; Batı ve Doğu Hristiyanlığına Tarihî bir Bakış, AÜİF Dergisi, Ankara, 1985, Sayı:27.
Benlisoy, Yorgo Macar, Elçin; Fener Rum Patrikhanesi, Ankara, 1996.
Berkes, Niyazi; Patrikhane ve Ekümeniklik, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2002.
Betterson, Henry; Documantes of the Christian Church, 2. Baskı, Oxford Univ. Press, 1963.
CNNTURK, 06 Aralık 2004, www.abgs.gov.tr/26.10.2007.
Çelik, Mehmet; Türkiyenin Fener Patrikhanesi Meselesi, Akademi Kitabevi, İzmir, 1998.
Çelik, Mehmet; Fener Patrikhanesinin Ökümeniklik İddiasının Tarihî Seyri (3251453), Akademi Kitabevi, İzmir, 2000, s.153.
Çelik, Mehmet; Resmi İnciler: Kaynakları, Yazarları ve Hristiyan Literatüründeki Yerleri, Erzurum, 1981.
Çelik, Mehmet; Siyasal Sistem Açısından Bizans İmparatorluğunda Din-Devlet İlişkileri (Kuruluşundan X. Yy.kadar), 2.Baskı, Elazığ, 1995.
Çelik, Mehmet; Süryani Kilisesi Tarihi, Yaylacık Matbaası, İstanbul, 1987.
Elekdağ, Şükrü; Patrikhanenin Statüsü, Milliyet, 3 Aralık 1995.
Erzurumluoğlu, Kenan; Patrikhane ve Pontus Dosyası: Kin Kapısı, www.ifsa.blogcu.com/15.11.2007.
İnce, Özdemir; Hürriyet, 12.12.2004.
Macar, Elçin; Cumhuriyet Döneminde İstanbul Rum Patrikhanesi, İstanbul, 2003.
Mısıroğlu, Kadir; Yunan Mezalimi, Türkün Siyah Kitabı, Sebil Yayınevi, İstanbul, 1966.
Ömeroğlu, Aydın; Türk Devleti ve Rum Patrikhanesi, Kim Kimin Dostu? Avcı Ofset, İstanbul, 1995.
Özekin, Muzaffer; Fener Rum Ortodoks Patriki Ekümenik mi, İrfan Yayımcılık, İstanbul, 2010.
Özfatura, Mustafa Necati; İstanbul İkinci Vatikan Olma Yolunda, Türkiye, 9 Mayıs 1994.
Sofuoğlu, Adnan; Fener Rum Patrikhanesi ve Siyasi Faaliyetleri, Turan Yayıncılık, İstanbul, 1996.
Şahin, Musa Süreyya; Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XII, İstanbul, 1995.
Şahin, Musa Süreyya; Türkiyedeki Patrikhaneler, İlke Yayıncılık, İstanbul, 2003.
Tüfekçioğlu, Turgay; Türkiye ve Şeytan Üçgeni, Hat Matbaası, Bursa, 2001.
Türk Dış Politikası, Ed. Baskın Oran, C.II, İletişim Yayınları, 1.Baskı Aralık 2001, İstanbul.
Türkmenoğlu, Erol; Ortodoks Birliği ve Türkiye, Belgelerle Türk Tarih Dergisi, Dün Bugün Yarın, Sayı: 102-103-104, Temmuz-Ağustos-Eylül 2005, İstanbul, s.126.
Ünaltay, Altay; Ekümenik Patrik ve Tarihimizin Diğer Ekümenik Kurumları, Yeni Şafak, 12 Kasım 1995.
Yalçın, Emruhan; Atatürk Türkiyesinde Ekümenik Ortodoks Patrikhanesi ve Bizans Projesi, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2008.
Yalçın, Emruhan; Son Haçlı Kalesi: Heybeliada, Elips Kitap, Ankara, 2009.
Yıldırım, Münir; Yunanistan ve Ortodoks Kilisesi, Ankara, 2005.
Yıldırım, Uğur; Keşiş Güç, Otopsi Yayınları, İstanbul, 2005.
Cumhuriyet, 15 Mayıs 1950.
Cumhuriyet, 20 Temmuz 1997.
Günaydın, 13 Haziran 1994.
Hâkimiyeti Millîye, 20 Ocak 1923.
Hürriyet, 9 Kasım 2009.
Hürriyet, 12.12.2004.
Milliyet, 3 Aralık 1995
Milliyet, 5 Kasım 2010.
Sabah, 24 Mayıs 2005.
TGRT Haber, 25 Mayıs 2005.
Türkiye, 1 Aralık 1993.
Türkiye, 9 Mayıs 1994.
Vatan, 25.5.2005.
Yeni Şafak, 12 Kasım 1995.
Yunanistan (Türkiyedeki Yunan Büyükelçiliği tarafından yayımlanan bülten),
Sayı:13, Haziran 2002.
Zaman, 20, 25 Eylül; 13, 23 Ekim 1995.
Nokta Dergisi, 410 Eylül 1994.
Aksiyon Dergisi, Sayı: 30, s.29.
Aksiyon Dergisi, 17 Temmuz 1995.