ÇERKES ETHEM HADİSESİNİN NUTUK TEMELLİ İNCELENMESİ

Çerkes Ethem, Milli Mücadelenin başlangıç safhasında gerek cephede Yunan birliklerine karşı, gerekse yurt içinde meydana gelen ayaklanmalarda, kendisine bağlı Kuvayı Seyyare birlikleriyle etkili olarak faaliyet göstermiştir. Ancak zaman içerisinde, çevresinin de etkisinde kalarak, başta Mustafa Kemal Paşa olmak üzere Milli Mücadele liderlerini kendisiyle eş değer tutmaya başlamıştır. Yeşil Ordu Cemiyetine mensubiyetini ve Yeni Dünya Gazetesi ile sağladığı imkânları kendi çıkarları için kullanmıştır. Özellikle Kuvayı Milliyeden düzenli orduya geçiş sürecinde kendisi ve kardeşleri, kurulmaya çalışılan emir ve komuta sistemini kabullenmemişlerdir. Adeta bir isyan niteliği taşıyan davranışları öncelikle nasihatle yola getirilmeye çalışılmış, ancak bundan bir sonuç alınamayınca, cephelerinde bulunan Yunan kuvvetleriyle birlikte sürülmüşlerdir. Böylece Çerkes Ethem ve kardeşleri, Milli Mücadele tarihinin çok talihsiz bir konumuna mahkûm edilmişlerdir.

A Review of Çerkes Ethem Event from the Nutuk's Perspective

At the initial stage of the National Struggle, Çerkes Ethem together with Kuva- yı Seyyare units belonged to him, acted effectively through taking sides against either the Greek forces or rebellions in the country. However, under the influence of his environment he began to put himself on equal foot with first Mustafa Kemal Pasha and other leaders of the National Struggle over time. He used his membership of the Green Army Society and facilities provided by the New World Newspaper for his own interests. In particular, he and his brothers were not willing to accept the establishment of order and command system during the transition process from Kuva-yı Milliye to the regular army. Their almost open rebellionwise behaviors

___

  • Atatürk, Gazi Mustafa Kemal; Nutuk, Ankara, 1927. Atatürk, Gazi Mustafa Kemal; Nutuk, Cilt II, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2010. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Cilt I, T.T.K. Basımevi, Ankara, 1997. Aydemir, Şevket Süreyya; Tek Adam Mustafa Kemal, Cilt II, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2009. Cebesoy, Ali Fuat; Milli Mücadele Hatıraları, Temel Yayınları, İstanbul, 2010. Çerkes Ethem; Çerkes Ethem’in Hatıraları, Dünya Yayınları, İstanbul, 1962. İnönü, İsmet; Hatıralar, Bilgi Yayınları, C.I, Ankara, 1992. Kutay, Cemal; Çerkes Ethem Tamamlanmış Dosya, Özgür Yayınları, İstanbul, 2004. Özalp, Kazım Milli Mücadele 1919-1922, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1998. Tevetoğlu, Fethi; Türkiye’de Sosyalist ve Komünist Faaliyetler, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 1967. Topuz, Hıfzı; II.Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003. Türk İstiklal Harbi, II. Cilt, Batı Cephesi, 2. Kısım, Gnkur. Basımevi, Ankara, 1966. Türk İstiklal Harbi, VI. Cilt, İç Ayaklanmalar 1919-1921, Gnkur. Basımevi, Ankara, 1964 Yılmaz, Mustafa; Milli Mücadelede Yeşil Ordu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, No:783, Ankara, 1987. Yakın Tarihimiz Dergisi, Cilt II. Yunus Nadi; Kurtuluş Savaşı Anıları, Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1978.