Haluk Çağlar KAYMAK, Atilla DURSUN, İsmail GÜVENÇ

Türkiye'de Sebze Tarımının Mevcut Durumu, Önemli Bazı Gelişmeler ve Çözüm Önerileri

Sebze tarımı Türkiye tarımında oldukça önemli yere sahiptir. Son 30-40 yıllık peryotta Türkiye'de sebze üretim alanları ve miktarı sürekli bir artış göstermiştir. Ayrıca sebzelerde toplam verimlilik %40-45 oranında artmış, sebze türlerinde ise daha yüksek verimlilik değerlerine ulaşılmıştır. Bu değişimde, Türkiye'de çiftçiler tarafından yaygın kullanılmaya başlanan yüksek verimli ve kaliteli sebze çeşitlerinin payı oldukça büyüktür. Üreticilere sunulan çeşitler arasında, makinah hasada elverişli, hastalık ve zararlılara dayanıklılık ve tolerans gibi özel amaçlar için geliştirilmiş genotiplere ait başarılı örnekler de yer almaktadır. Bu incelemede, sebze tarımında, özel anlamda ülkemiz sebzeciliğinde sebze çeşitlerinin kullanımının pratikte bazı etkileri değerlendirilmiştir.

The Present Status of Vegetable Growing, Some Important Developments and Solutions Suggestions in Turkey

In Turkey's agriculture, vegetable growing has an important place. In the last 30-40 years period in Turkey, the production and areas of vegetables have indicated a prolonged increase. In addition total productiveness of vegetables has increased as 40-45% and a higher productivity was obtained in vegetable species. In this changing period, the high quality and productive vegetable cultivars which are used mainly by Turkish fanners have got a big share. Among cultivars offered to growers, there are succesfully improved genotypic samples for special aims which are suitable for mechanical harvest and tolerant to disease and pests. In this study, the practical effects of the use of cultivars especially in Turkey were evaluated.

PDF

___

Abak, K„ 1989. Türkiye sebze tohumculuğu. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayını 1989/1, s:115-124.
Abak, K., Yanmaz, R., Ellialtıoglu, Ş., Demir, t., 1994. Vegetable seed production in Turkey. Acta Hort, 36.2:19-24.
Anonymous, 1994. Zirai ve İktisadi Rapor 1992-1993. TZOB Yayını No: 174, s:429.
Anonymous, 1995. Tohumluk Programı 1995. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, s: 140
Anonymous, 1996. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara Anonymous, 1997. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara
Anonymous, 1998a. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtlan, Ankara Anonymous, 1998b. Tohumluk Programı 1998. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, s: 120
Anonymous, 1999a. Tohumluk Programı 1999. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayım, s: 133
Anonymous, 1999b, Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara
Anonymous, 2000a. Türkiye İstatistik Yıllığı 2000. D.İ.E. Yayını No:2466. Ankara.
Anonymous, 2000b. FAOSTAT, Food and Agriculture Organization of the United Nations. Viale Delle Terme di Caracalla, 00100 Roma, italya.
Anonymous, 2000c. Tarımsal Yapı ve Üretim. DİE Yayınları, Ankara.
Anonymous, 2000d. Tohumluk Programı 2000. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, s: 195
Anonymous, 2000e. Faaliyet Raporu 1999 ve 2000. TC Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı,Tohumluk Tescil ve Sertifîkasyon Merkezi Müdürlüğü Yayını, Ankara. s:255.
Anonymous, 2000f. Dış Ticaret Müsteşarlığı Kayıtları, Ankara
Anonymous, 2001a. Türkiye İstatistik Yıllığı 2001. D.İ.E. Yayınları, Ankara.
Anonymous, 2001b. Ülkesel Tohumluk Tedarik, Dağıtım ve Üretim Programı. T.C. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı TÜGEM Yayını, Ankara.
Anonymous, 2003. FAO Eurstata Kayıtları.
Basset, M.J., 1986. Breeding Vegetable Crops. AVI Publishing Company, JNC USA, P.584.
Baykal, N., 1990. Bahçe Bitkileri Hastalıkları. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Bitki Korama Bölümü, s:56.
Cemeroğlu, B., ve Acar, J., 1986. Meyve ve Sebze işleme Teknolojisi. Gıda Tek. Der. Yayını No:6 s:506, Ankara.
Demir, İ., 1990. Genel Sebze İslahı. Ege Üniv. Ziraat Fak Yayını., No:496, S:365.
Eriş, A., Abak, K, Yanmaz, R., 1985. Sebze tohumculuğumuz ve sorunları. Türkiye'de Sert. Kont. Toh. Ür.Doğ. Sor. Simp., Şubat 1985, İzmir, s:91-96.
Genç, İ., 1988. Bitki Islahı. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Yayını., No:73, S:96.
Güvenç, İ., 2002. Effect of nitrogen fertilization on growth, yield and nitrogen contents of radishes. Gartenbauwissenschaft, 67(l):23-27.
Güvenç, t., ve Alan, R., 1994. Türkiye ile avrupa ülkeleri sebzeciliğinin temel üretim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi 25(4):627-633.
Güvenç, t., ve Dursun, A., 1996. Türkiye'de sebze tohumculuğu gereksinimi, temini ve dış ticareti. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Der. 27(2):334-340.
Güvenç, t., Güngör, F., 1996. Türkiye'de tescilli fasulye çeşitlerine ait tohumların fiziksel özellikleri ve besin bileşimleri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Der. 27(4):524-529.
Han, E., 1992. tkdisada Giriş (Ünite:28). TC Anadolu Üniversitesi Yayını, No:171 s:632.
Karaca, 1., 1985. Türkiye'de tohum üretim ve dağıtım sorunları. " Türkiye'de Sert. Kont. Toh. Ür.Doğ. Sor. Simp., Şubat 1985, İzmir, s: 1-9. Kasapoğlu, A, 1996. Tohum politikası, Hasad Dergisi, 3:17-21.
Kün, E., 1988. Türkiye'de çeşit geliştirme çalışmaları. Türkiye'de Tohumculuğun Gelişimi ve Geleceği Sempozyumu, TMMM Ziraat Müh. Odası 13-14 Aralık, Ankara, s:152-187
Nieuwhof, M., and Jansen R.C., 1993. Effect of nitrogen fertilization on nitrate content of radish (raphanus sativus I.). Gartenbauwissenchaft 58(3): 130-134.
Padem, R, 1992. Sebze kalitesinin ölçülmesi ile ilgili araştırma ve uygulamalar. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Der. 23(l):94-103.
Peterson, C. E.; Williams, P.H., Palmer, M., Lourward, P., 1983. Wisconsin 2757 Cucumber. Hortscience 1982 17(2):268.
Spplittstoesser, W.E., 1990. Vegetable Growing Handbook. Printed in United States of America, New York. P: 362.
Şencan, M., 1985. Türkiye tohum üretiminde sebze tohumu üreten özel kuruluşların yeri, önemi, ve genel sorunları. Türkiye'de Sert. Kont. Toh. Ür.Doğ. Sor. Simp., Şubat 1985, İzmir, s:191-197.
Şeniz, V., 1990. Bahçe Bitkilerinin İslahı. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Ders Notları No: 13., S:275.
Şeniz, V., 1992. Domates, Biber ve Patlıcan Yetiştiriciliği. TAY Yayınları No:26, Yalova, s: 174
Yanmaz, R., 1991. Sebze üretiminde nitelikli tohumun önemi. Bahçe ve Sera Dergisi, l(3):29-32.