Erzurum ekolojik koşullarına uygun erkenci ve yüksek verimli kuru fasulye

Serin iklim şartları, düşük sıcaklıklara bütün geligme dönemlerinde hassas olan fasulyede üretimi sınırlayan en önemli faktördür. Erzurum ve benzer ekolojilerde, fasulyenin soğuk ve don zararına mâruz kalmadan gelişebileceği dönem kısa olup, bu tip bölgelerde garantili bir fasulye üretimi için olgunlaşma süresi kısa olan çeşitlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma; Erzurum ekolojisine uygun, olgunlaşma süresi kısa ve yüksek verimli yeni tescilli kuru fasulye çeşitlerinin geliştirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla, önceki çalışmalarda ümitvar olduğu belirlenen 4 fasulye hattı (kayıt no 114,218,473 ve 510), bölge için tescil ettirilmiş olan Aras-98 ve Yakutiye-98 çeşitleri ile kıyaslamah olarak, Erzurum Merkez ve Pasinler olmak üzere iki farklı lokasyonda 2001 ve 2002 yıllarında olgunlaşma süresi, verim ve verim unsurları yönünden test edilmiştir. Araştırma yıllarının ve lokasyonların ortalaması olarak, 114 nolu hat tescilli çeşitlerden 26 gün, diğer hatlar ise 13-14 gün önce oluma ulaşmışlardır. Diğer taraftan, erkenci olan bu hatların tane verimi her iki lokasyonda da tescilli çeşitlerden önemli seviyede yüksek olmuştur. Arastama sonuçlan, erkenci ve yüksek verimli olan bu hatların, Ejzurum ve benzer ekolojilere mevcut tescilli çeşitlerden çok daha iyi adapte olduğunu ve sonbahar ilk donlarından önce olgunlaşarak üretimi garanti altına alabileceğini ortaya koymuştur.

Determination on early maturing and high yielding

Cool climatic conditions is one of the most important limiting factors in bean production. In cold conditions such as Erzurum, vegetation period is short and beans are exposed to frost. Thus, it is necessary to have early maturing bean cultivars for production in such ecologies. This study was conducted in order to develop new early maturing and high yielding dry bean cultivars suitable for Erzurum ecological conditions. In the study, 4 bean lines (record nu. 114, 218, 473 and 510) being hopeful in previous studies were tested for early maturity, yield and yield parameters compared with Aras-98 and Yakutiye-98 in Erzurum and Pasinler locations in 2001 and 2002. As an average of years and locations, 114 and other lines matured 26 and 13-14 days earlier respectively compared with the registered cultivars. On the other hand, these lines gave seed yields significantly higher than the registered cultivars in both locations. It was. concluded that these early maturing and high yielding bean lines adapt better than the registered cultivars avoiding first autumn frosts in Erzurum and similar ecologies.

PDF

___

Akçin, A., 1971. Erzurum Şartlarında Yetiştirilen Kum Fasulye Çeşitlerinde Gübreleme, Ekim Zamanı ve Sıra Aralığının Tane Verimine Etkisi ile Bu Çeşitlerin Bazı Fenolojik, Morfolojik ve Teknolojik Karakterleri Üzerinde Bir Çalışma. Atatürk Üniv. Fen Bilinilen Enst. (Doktora Tezi), Erzurum.
Anonim, 1996 Türkiye.İstatistik Yıllığı. DİE, Ankara.
Anonim., 1998. Tarımsal Yapı ve Üretim. DİE, Ankara. Anonim, 2000. Türkiye İstatistik Yıllığı, DİE, Ankara.
Anonim., 2001. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı. Yemeklik Tane Baklagiller. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Serti fikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
Araujo, G.A., Vieira, C, Costa, C.R., De Oliveira, F., Lima, C.A.S., Vieira, R.F., Chagas, J.M., 1989. Performance of early-maturing beans (Phaseolus vulgaris L.) in Minas Gerais State. Revista Ceres, 36(203): 106-114.
Berrocal-Ibarra, S., Ortiz-Cereceres, J., Pena-Valdivia, C, 2002. Yield components, harvest index and leaf area efficiency of a sample of a wild population and a domesticated variant of the common bean Phaseolus vulgaris. South African J. Bot., 68 (2): 205-211.
Bozoğlu, H., Gülümser, A., 1999. Kuıru fasulyede {Phaseolus vulgaris L.) bazı tarımsal özelliklerin korelasyonları ve kalıtım derecelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, 360-365.
Dickson, M.H., 1971. Breeding beans Phaseolus vulgaris, for improved germination under unfavourable low temperature conditions. Crop Sci., 11:848-850.
Dickson, M.H., Boetger, M.A., 1984. Emergence, growth and blossoming of bean (Phaseolus vulgaris) at suboptimal temperatures. J. Am. Soc. Hortic. Sci., 109: 257-260.
Dreyer, S., Wielptitz, J., 1998. Cultivar trials with bush beans. Gemüse (München), 34 (6): 359-361.
Eleman, G., 1998. Fasulye (Phaseolus vulgaris L.)'de Soğuğa ve Dona Dayanıklılık Üzerine Bir Çalışma. Atatürk Üniv. Fen Bilimleri Enst. (Yüksek Lisans Tezi), Erzurum,
Faure, B., Mila, J.A., Ponce, M., 1983. Comparative study of four white-seeded Phaseolus vulgaris cultivars. Cieneia y Tecnica en la Agricultura, Hortalizas, Papa, Granos y Fibras, 2 (2): 33-41.
Gentry, H.S, 1969. Origin of the common bean (Phaseolus vulgaris). Econ. Bot., 23: 15-69.
Hardwick., R.C., 1972. The emergence and early growth of french and runnier beans (Phaseolus vulgaris L.) sown at different dates. J. Hortic. Sci., 47: 395-410.
Hardwick, R.C., Andrews, D.J., 1980. Selection for cold tolerance in Phaseolus vulgaris yields of selected lines grown in warm and cold environments. Ann. Biol., 95: 249-259.
Herner, R.C., 1986. Germination under soil conditions. Hortsci., 21 (5): 1118-1122.
Kantar, F., Demirci, E,, Ağşakallı, A., 1998. Doğu Anadolu'da yemeklik dane baklagillerin problemleri. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül 1998, Erzurum, 490-498.
Lepori, G., Bellet!:, P., Lanteri, S., Nassi, M.O., Quagliotti, L, 1989. Breeding of runner bean for germination at low temperature. Acta Hortic, 235: 171-478.
Lyons, J.M., Raison, J.K., Stepokus, P.L., 1979. The Plant Membran in Response to Low Temperature: An Overview. P. 1-24. In J,M. Lyons, D. Grahams and J.K. Raison (eds.) Low Temperature Stress in Crops Plants. Academic, New York.
Manara, W.. Santos, O.S., Ribeiıro, N.D., Estefanel, V., 1993. Evaluation of field bean genotypes in Santa Maria, Rio Grande do Sul. Cieneia Rural, 23 (2): 161-164.
Şehirali, S., 1988. Yemeklik Dane Baklagiller. .Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 1098, Ders Kitabı No: 314, Ankara.
Uslu, İ, 2000. Fasulye {Phaseolus vulgaris L.) Genotiplerinin Tarla Şartlarında Soğuğa Dayanıklılıklarının Belirlenmesi. Atatürk Üniv. Fen Bilimleri. Enst. (Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
Vizgarra, O.N., 1996. Two cultivars of Phaseolus vulgaris for northwest Argentina: TUC 390 and TTJC 500. Avance Agroindustrial, 16 (65): 3-5.
Vizgarra, O.N., Dantur, N.C., 1991. Tuc Rojo 180, a new variety of beans for the Argentinian northwest. Avance Agroindustrial, 12 (47): 5-6.
Zaiter, H., Baydoun, E., Sayyed-Hallak, M., 1994. Genotypic variation in the germination of common bean in response to cold temperature stress. Plant and Soil, 163: 95-101.