Daphan ve Pasinler Ovası Toprak Örneklerine Suya Doygun Koşullarda Farklı Azotlu Gübre Uygulamalarının Toprakların Fe, Mn, Zn ve Cu Elverişliliğine Etkisi

Bu çalışma, Erzurum yöresinde kuru (Daphan Ovası) ve sulu (Pasinler Ovası) tarım yapılan alanlardan alınan toprak örneklerine suya doygun koşullarda uygulanan değişik azotlu gübrelerin ve dozlarının sera koşullarında topraktaki Fe, Mn, Zn ve Cu’ın elverişliliğine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Denemenin başlangıcında, 30., 60. ve 90. günlerinde her saksıdan toprak örneği alınarak bu örneklerin bitki tarafından alınabilir Fe, Mn, Zn ve Cu miktarları belirlenmiştir. Deneme sonunda elde edilen verilere göre Daphan ovasından alınan toprak örneklerindeki Fe, Mn, Zn ve Cu değişimi, Pasinler ovasından alınan toprak örneklerindeki değişimden daha belirgindir. Deneme süresince bitki tarafından alınabilir Fe, Mn, Zn ve Cu miktarlarında başlangıç değerlerine göre bir artış gözlenmiş olup, maksimum değerler denemenin 30. gününde elde edilmiştir. Belirlenen mikro elementler içinde başlangıç değerlerine göre en fazla artış Fe’de en az artış ise Zn’da olmuştur. Denemenin 30. gününden sonraki belirlemelerde mikro elementlerin elverişli miktarlarında azalan yönde bir değişim izlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Suya doygunluk, azotlu gübre, azot dozu, besin elverişliliği

Effect of Different Nitrogen FertilizerApplication to Daphan and Pasinler Soil Samples Under Saturated Conditions on Fe, Mn, Zn and Cu Availability

The objective of this study was to determine effects of different N-fertilizers and doses on availability of Fe, Mn, Zn and Cu under greenhouse conditions. Soil samples collected from dry (Daphan plain) and irrigated (Pasinler plain) agricultural areas in Erzurum were left under saturated conditions, and sub-samples were taken at the begining, 30th, 60th and 90th days of the experiment to determine amounts of plant available Fe, Mn, Zn and Cu. Results indicated that changes in the amount of plant available Fe, Mn, Zn and Cu in soil samples taken from Daphan Plain were more clear than those of the samples from Pasinler plain. As comparing with the initial values, the amount of plant available nutrients increased during the experiment period, but the highest increasing rate was determined at the 30th days from the beginning. Plant nutrient availability decreased after this. The rate of change in the amount of availability was highest in Fe and lowest in Zn.

Keywords:

Saturation, N-fertilizer, N-doses, plant nutrient availability,

PDF

___

Anonymous, 1982. Dalaman DÜÇ. Topraklarının Etüt ve Haritalanması. DÜÇ. Genel .Müdürlüğü, Ankara
AOAC, 1990. In: Helrich, K (Ed.), Official Methods of Analysis of the Association of Official Analytical Chemists. Washington, DC.
Aydın, A. ve Sezen Y. 1995a. Toprak Kimyası Laboratuar Kitabı. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Ders Yayınları No:174, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Ofset Tesisi, Erzurum.
Aydın, A. ve Sezen Y. 1995b. Değişik Azotlu Gübrelerin Suya Doygun Koşullarda Urfa Yöresi Toprak Örneklerinin Fe, Mn, Zn ve Cu Elverişliliğine Etkisi. İlhan Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu, Cilt II, B146-155, Ankara.
Aydın, A. ve Turan M. 2002. Toprakların Suya Doydun Koşullarda Bırakılmasının Mikro Besin Elementi Elverişliliğine ve Bitki Gelişimine Etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 33 (1), 45-52
Elgala, A.M., İsmail, A.S., Osman, M.U. 1986. Critical levels of Iron, Manganese and Zinc in Egyption soils.Journal of Plant Nutrition 9 (3-7): 267-280.
Ergene, A., 1993. Toprak Biliminin Esasları. Atatürk Üniv. Yayınları No:586, Ziraat fakültesi Yayın No: 267, Ders Kitapları Seri No: 42, Erzurum
Gee, G. W., Bauder, J.W., 1986. Particle- Size Analysis. Methods of Soil Analysis. Part 1. Physical and Minerological Methods Secand Edit. Agronomy No: 9. 2. Edition P: 383-441.
Ghosh, S.N., Kar, A.K., Dhua, S.P., 1976. Effect of sampling variatin on Eh, pH and Available P, Fe and Mn in submerged rice soil. J. Indian Soc. Sci. Vol.: 24 (1), p:86-87.
Gorantivar, S.M., Jaggi, I.J., Khanna, S.S., 1973. Nutrient uptake by rice under different soil moisture regimes. J. Indian Soc. Sci. Vol:21(2), p: 133-136
Lindsay, W.L., W.A. Norwell, 1969. Development of DTPA Soil Test for Zinc, Iron, Manganese and Copper. Soil Sci. Soc. Amer. Proc. Vol: 33, p:49-54.
Mclean, E.O., 1982. Soil pH and Lime Requirement. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 199-224
Nelson, R.E., 1982. Carbonate and Gypsum. . Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 191-197.
Nelson, D. W., Sommers ; L. E., 1982. Organic Matter. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 574-579.
Olsen, S. R., Sommers, L.E., 1982. Phosphorus. Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 403-427.
Patrick, W.H.Jr., Henderson, R.E., 1981. Reduction and reoxidation cycles of manganese and iron in flooded soil and in water solution. Soil Sci. Soc. Amer. J.our. Vol: 45, p:855-859
Ponnamperuma, F.N., 1972. The Chemistry of Submerged Soils. In Advances in Agron. Vol:24,
Rao, M.B. ve Vekateswalu, J., 1974. The physico-chemical changes of the newly floodded soils.J. Indian Soc. Soil Sci. Vol:22 (1) p: 13- 18.
Rhoades, J.D., 1982a. Cation Exchange Capacity . Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 149-157.
Rhoades, J.D., 1982b. Exchangeable Cations. Methods of Soil Analysis Part2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Agronamy. No: 9 Part 2 . Edition P: 159-164
SAS 1982. SAS Users guide. SAS Institute, Cary, N.C.
Uğurluoğlu H. ve Kacar, B. 1996. Değişik çinko kaynaklarının çeltik bitkisi (Oryza sativa L) nin büyümesi üzerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Foresty (Türk Tarım ve ormancılık Dergisi) 20 (6), 473-478.
Viets, F.G., Lindsay, W.L., 1973. Testing Soil for Zinc, Copper, manganese and Iron in Soil testing and Analysis. Editors L.W. Walsh and J.D. Peaton. Soil Sci. Soc. Amer. Inc. Madison W.I.
Wang, J.K., Hagan, R:E. 1981. IrrigatedRice Production Systems. Desing Procedures. Westview Pres/Boulder, Colorado.
Yüksel, A.N. 1990. Bitkilerin Su İstekleri. Tarım ve Hayvancılık Dergisi (Hasad) 6. Yıl Armağanı, İstanbul.