Bazı makarnalık buğday çeşitlerinin Erzurum koşullarına adaptasyonu

Erzurum koşullarında 1998 ve 1999 yıllarında yürütülen bu araştırmada, 13 makarnalık buğday çeşidinin yazlık ekilerek, bölge koşullarına adaptasyonu incelenmiştir. Denemede kontrol olarak, yerel ekmeklik buğday çeşidi Kırik kullanılmıştır. Makarnalık buğday çeşitlerinin tane dolum süresi 36.3-42.3 gün, m2'deki başak sayısı 135.0-291.7, başaktaki tane sayısı 12.5-20. l, 1000 tane ağırlığı 35.5-45.3 g, tane verimi 68.4-175.6 kg/da, ham protein oranı ise % 13.9-15.2 arasında değişmiştir. En yüksek tane verimleri Şam l (175.6 kg/da) ve Diyarbakır 81 (170.9 kg/da) çeşitlerinden elde edilmiştir: Makarnalık buğday çeşitlerinin çoğunda bitki gelişmesi ile ilgili anormallikler gözlenmiş ve hiçbir çeşit kontrol çeşidi Kırik kadar (208. l kg/da) tane verimi sağlayamamıştır. Sonuçlar, Erzurum ekolojik koşullarınınyazlık bile olsa makarnalık buğday yetiştiriciliği için uygun olmadığını göstermiştir.

Adaptation of some durum wheat cultivars in Erzurum conditions

This study was conducted to investigate adaptability to Erzurum conditions of 13 durum wheat cultivars planted in the spring in 1998 and 1999. Local bread wheat Kırik was used as check cultivar. Grain filling period, spike number per m2, kernel number per spike, 1000-kernel weight, grain yield and crude protein content of durum wheat cultivars ranged between 36.3 and 42.3 days, 135.0 and 291.7, 12.5 and 20.1, 35.5 and 45.3 g, 68.4 and 175.6 kg/da, 13.9 and 15.2 %, respectively. The highest grain yields obtained from cultivars Şam I (175.6 kg/da) and Diyarbakır 81 (170.9 kg/da). Plant growth abnormalities were observed in most of durum wheat cultivars. None of durum wheat cultivars were able to yield as much as check cultivar Kırik (208.1 kg/da). The results showed that Erzurum ecological conditions is not suitable for even spring durum wheat cultivation.

PDF

___

Anonim. 1957. Makarna Değerlendirme Nolu. Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, Ankara,
Ayçiçek, N„ N. Yürür, 1995. Türkiye Tarımında Makarnalık Buğday Liretimi ve Önemi. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Derg. 11: 267- 275.
Çölkesen, M., A. Öktem, N. Eren, T. Yağbasanlar. H. Özken, I 994. Çukurova ve Harran Ovası Koşullarına Uygun Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Saplanması Üzerine Bir Araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-29 Nisan 1994. İzmir, Cilll, 18-21.
Gebeyehou, G., D. R.. Knolt.. R. |. Baker, 1982. Relationships Among Duralions of Vegetative and Grain Filling Phases, Yield Components, and Grain Yield İn Durum VVheal Cultivars. Crop Sci. 22: 287-290.
Genç, İ., Y. Kırtok, A. C. Ülger, T. Yağbasanlar, 1987. Çukurova Koşullarında Ekmeklik (T. aeslivum L. em Thell) ve Makarnalık (T. durum Desf.) Buğday Hatlarının Başlıca Tarımsal Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim 1987, Bursa, 71-82.
Kılınç, M., O. Şener, H. Gözübenii, 1996, Hatay Koşullarında Uygun Makarnalık Buğday {T. durum Desl.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. MKÜ Ziraat Fak. Derg, I |l): 125-138
Kıral, A. S., H, Özcar 1990. Doğu Anadolu Bölgesi'nde Farklı Çevre ve iklim Koşu arında ,{işlik Ekmeklik, Makarnalık Buğday ve Arpa Çeşitlerinin ."ane Vurin ve Adaptasyonu Üzerine Araştırmalar. Doğu Anadolu TanıiJS;)! Araştırma Enstitüsü Yayınları. No:4. Erzurum.
Kırtok. Y.. İ. Genç, T. " Yağbasanlar, M Çölkesen. M. Kıiınç. 1988. Tescilli Bazı Ekm (T. Thell) ve Makarnalık (T. durum Desf.) Buğday Ç-şil-nın Çukurova Koşu!; . rında Başlıca Tarımsal Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Derg. 3 (3): 96-106.
Knott, D. R., G. Gebeyehou, 1987. Rctetıonships Se'-een the Lengths of the VeşrSative and Grain :: ng Fcriods and Agronomic Chaıacters in Three Durum VVheat Crosses. Crop Sci. 27: 8S7-860.
Lofller. D-, T. L. Rauch, R. H. Eusch. 1985. Grain and Piani Protein Relationship in Hard Red Spring VVheat. Crop Sci. 25: 521- 524.
Sade, B., A, Akçin, 1991. Farklı . ı Seksleri ve Azot Dozlarının MakarnaJm t-.iğday Çc-il!erinin [T. durum Desf.) Verim ve Verip -j Etkili Başlıca Tarımsal Karakterleri Üzerine Etkileri. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-29 Nisan 1994. izmir. Cilt I, 26-31.
Sade, B,, S. Soylu, 1998, Türkiye'de Makarnalık Buğday Üretimi ve Doğu Anadolu Bölgesinin Makarnalık Buğday Üretimindeki Yeri. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül 1998, Erzurum. 193-201.
Şener, O., M. Kılınç, T. Yağbasanlar, H. Gözübenii, U. Kaıadavut, I 997. Hatay Koşullarında Bazı Ekmeklik (T. aestivum L. em Thell) ve Makarnalık Buğday (T. durum Desf.) Çeşit ve Hatlarının Saplanması. Türkiye il. Tarla Bitkileri Kogresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, I-S.
Uysal, F., 1991. Türkiye'de Buğday ve Arpada Çeşitler itibariyle Ekilişler ve Tohumluk Dağıtımları. GKTAE. Eskişehir.
Wiegand, C.L., S.A. Cuellar, ! 98 I. Duration of Grain Filling and Kemel VVeight or VVheat as Alîected by Temperature. Crop Sci. 21: 9S-I0L
Yılmaz, H.A., T, Dokuyucu, 1994, Kahramanmaraş Koşullarına Uygun ve Yüksek Verimli Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Saptanması. Tarla Bitkileri Kongresi, 2S-29 Nisan 1994, İ2mir. Cilt I, 9-12.
Yürür, N.. Z, M. Turan.. S. Çakmakçı, 1987. Bazı Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Bursa Koşullarında Verim ve Adaptasyon Yeteneği Üzerine Araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu. 6-9 Ekim 1987. Bursa. 59-68.