Ömer Faruk KÜÇÜKKALEM, İbrahim BALKAYA, Kübra Asena Terim KAPAKİN

Dicrocoelium dendriticum ile enfekte koyun karaciğerleri üzerinde parazitolojik ve patolojik incelemeler

Bu çalışmada Dicrocoeliasis tanısı konulan koyun karaciğerlerinde saptanan Dicrocoelium dendriticum’un yaygınlığı ve oluşturduğu patolojik bulguların incelenmesi amaçlandı. Bu amaçla, Erzurum ilindeki özel bir mezbahanede kesimi yapılan 45 koyun karaciğeri parazitolojik ve bunların bir kısmı da patolojik olarak incelendi. Bu karaciğerlerin 14 (%31.1)’ünde D. dendriticum saptandı. Makroskobik olarak, yoğun enfekte karaciğerin oldukça sert kıvamda olduğu, hem visseral hem de paryetal yüzünde diffuz dağılım gösteren boz beyaz renkli, büyüklükleri 0.5-1.5 cm arasında değişen kitleler gözlendi. Mikroskobik muayenede, karaciğerde siroz oluşumuna yol açan, portal bölgeden kapsülaya kadar kordonlar halinde uzanan fibröz doku gelişimi ile glisson kapsülasında kalınlaşma saptandı.

Parasitological and pathological examinations on Sheep Liver Infected with Dicrocoelium dendriticum

The objective of this study was to undertake the parasitological and pathological evaluation of the liver damage caused by Dicrocoelium dendriticum in sheep. For this aim, a total of 45 liver samples obtained from a private slaughterhouse located in Erzurum province were examined morphologically and the 14 (31.1%) samples were found to be positive by D. dendriticum. In macroscopic examination, a severe infected liver had a very hard consistency, together with diffusely distributed masses in yellowish white colour and0.5-1.5 cm in diameter, as seen both on the visceral and parietal sides. In microscopic examination, there was a proliferation in the fibrous tissue starting from the portal region of the cords and extending towards the glisson capsula as quite thickened, collectively leading to the formation of cirrhosis in the liver.

PDF

___

Altaş MG., Sevgili M., Gökçen A., İriadam M., 2003. Şanlıurfa’da koyunlarda karaciğer trematodlarının yaygınlığı. T Parazitol Derg., 27, 195-198.
Aydenizöz M., Yıldız K., 2002. Kırıkkale’de kesilen koyunlarda karaciğer trematodlarının yaygınlığı. T Parazitol Derg., 26, 317-319.
Camara L., Pfister K., Aeschlimann A., 1996. Histopathological analysis of bovine livers infected by Dicrocoelium dendriticum. Vet Res., 27(1), 87-92.
Celep A., Açıcı M., Çetindağ M., Gürbüz İ., 1995. Samsun yöresi koyunlarında paraziter epidemiyolojik çalışmalar. T Parazitol Derg., 19, 290-296.
Çimtay İ., Sergili M., Koçyiğit A., İriadam M., 2001. Endoparazitli kuzularda hematolojik parametreler ile bazı mineral düzeylerinin araştırılması. Yüzüncü Yıl Üniv Sağ Bil Derg., 7,16-19.
Falca C., Druga M., Mot T., 1987. Anaemia in lambs infected with gastrointestinal strongylids. Product Anim. Zoo Med Vet., 37,47-49.
Gargılı A., Tüzer E., Gülanber A., Toparlak M., Efil İ., Keleş V., Ulutaş M., 1999. Trakya’da kesilen koyun ve sığırlarda karaciğer trematod enfeksiyonlarının yaygınlığı. Turk J Vet Anim Sci. 23(2), 115-116.
Güralp N., 1981. Helmintoloji. II. Baskı, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları. Ankara., 368.
Handemir E., 1997. Konya Et ve Balık Kurumu (E.B.K) mezbahasında kesilen koyunlarda karaciğer trematod enfeksiyonları. T Parazitol Derg., 21, 311-316.
Kurtpınar H., 1956. Erzurum, Kars ve Ağrı vilayetleri sığır, koyun ve keçilerinin yaz aylarına mahsus parazitleri ve bunların doğurdukları hastalıklar I. Türk Vet. Hekim. Dern. Derg., 26, 3226-3232.
Kurtpınar H., 1957. Erzurum, Kars ve Ağrı vilayetleri sığır, koyun ve keçilerinin yaz aylarına mahsus parazitleri ve bunların doğurdukları hastalıklar II. Türk Vet. Hekim. Dern. Derg., 27, 3320-3325.
Merdivenci A., 1967. Türkiye’de 1953-1958 yıllarında yaptığımız koyun ve keçi otopsileri üzerinde helmintolojik araştırmalar. Bornova Vet Arşt Enst Derg. 8(15), 143-156.
Milli Ü. H., 1997. Karaciğer ve Bilier Sistem. Veteriner Patoloji 1. Cilt, Ed., ÜH Milli, R Hazıroğlu, Tamer Matbaacılık, Ankara. pp. 183-187.
Onar E., 1987. Marmara Bölgesi hayvanlarında 1967- 1987 yılları arasında tespit edilen dicrocoeliasis vakaları ve bu vakalarda tespit edilen Dicrocoelium dendriticum sayıları. Pendik Hay Hast Mrk Araşt Enst Derg. 18(1-2), 37-44.
Öncel T., 2000. Güney Marmara bölgesindeki koyunlarda helmint türlerinin yayılışı. T Parazitol Derg., 24, 414-419.
Özer E., Özcan C., Arslan N., Kalender H., Angın M., 1996. Elazığ Et ve Balık Kurumunda atılan koyun karaciğerlerinde bakteriyel ve paraziter etkenlerle bunların oluşturduğu ekonomik kayıplar. Turk J Vet Ani Sci. 20, 191-201.
Presnell J., Schreiman MP., 1997. Animal Tissue Techniques. 5th ed., The John Hopkins University Press. Ltd. London., pp. 269-271.
Ranucci S., Mughetti L., Ambrosi M., Grelloni V., 1982. Blood chemistry histopathology and parasitology of sheep infected with Dicrocoelium. Riv Zootecniae Vet. 9(3), 173-175.
Şimşek S., Çeribaşı AO., Ütük AE., 2004. Dicrocoelium dendriticum’un Koyun Karaciğerinde Yaptığı Tahribatın Morfolojik ve Histopatolojik Olarak İncelenmesi. Türkiye Parazitoloji Dergisi., 28 (4), 189-191.
Toparlak M., Gül Y., 1988. Van ili belediye mezbahasında kesilen koyunlarda karaciğer trematod enfeksiyonları üzerinde araştırmalar. AÜ Vet Fak Derg., 35(2-3), 269-274.
Vuruşaner C., Çetin B., Akkaya H., Gökçe R., 1998. İstanbul’da kesilen koyunlardaki karaciğer kelebekleri üzerine bir araştırma. T Parazitol Derg., 22, 432-437.
Wolff K., Hauser B., Wild P., 1984. Dicrocoeliosis in sheep: pathogenesis and liver regeneration after therapy. Berl Munch Tierarzt Woch., 97(10), 378-387.
Yıldız K., Aydenizöz M., 2001. Kırıkkale yöresi koyunlarında helmintlerin yayılışı. Ankara Üniv Vet Fak Derg., 48, 179-182.
Zeybek H., 1980. Samsun yöresi koyun ve kuzularında paraziter fauna saptama çalışmaları. Ankara Üniv Vet Fak Derg., 27, 215-236.