Zekeriya ÖZÜDOĞRU, Mehmet CAN, Mukadder SUNAR, Derviş ÖZDEMİR

Balaban (Botaurus stellaris) ve kızıl şahin (Buteo rufinis) neurocranium’u üzerinde karşılaştırmalı Makro-anatomik incelemeler

Bu araştırmada, balaban ve kızıl şahinin neurocranium kemiklerinin komparativ inceleme metoduyla ayrıntılı olarak ortaya konulması amaçlandı. Cinsiyet gözetmeksizin iki adet balaban ve dört adet kızıl şahin kullanıldı. Neurocranium’un; os occipitale, os sphenoidale, ossa parietalia, ossa frontalia ve ossa temporalia’dan oluştuğu gözlendi. Foramen magnum'un, balabanda vertical, kızıl şahinde ise horizontal pozisyonda bulunduğu, deliğin altında tek çıkıntılı olan condylus occipitalis’in yer aldığı gözlendi. Os parietale’nin, balaban kuşunda dorsal’de ve os parietale kemikleri arasında bir crista’nın bulunduğu, kızıl şahinde ise caudal’de yer aldığı gözlendi. Ossa frontalia’nın balabanda dar, kızıl şahinde ise geniş olduğu belirlendi. Sonuç olarak; balaban ve kızıl şahinde neurocranium’u oluşturan kemikler arasında bazı farklılıkların olduğu, bu farklılıkların taksonomide kullanılabileceği kanısına varıldı.

Comparative Macroanatomical investigations on neurocranium in bittern (Botaurus stellaris) and red falcon (Buteo rufinus)

The aim of the present study was to compare the neurocranial bones of bittern and red falcon. Two bitterns and four red falcons were used regardless of their genders. It was observed that the neurocranium was constituted the occipital, sphenoid, parietal, frontal and temporal bones. The results also showed that foramen magnum was located vertically in the bittern, while it was located horizontally in the red falcon. The occipital condyle was prominent only at the bottom of the foramen magnum. The parietal bones were located dorsally in the bittern, while it was located caudally in the red falcon. There was a crista between the parietal bones of the bittern. Although frontal bones of the bittern were narrow and long, they were wider in the red falcon. In conclusion, there were some differences between the bones forming neurocranium that might be used for the taxonomy of bittern and red falcon.

PDF

___

Baumel JJ., King AS., Breazile JE., Evans HE., Vanden Berge JC., 1993. Nomina Anatomica Avium. Published by the Nuttall Ornihological Club, No: 23, Cambridge.
Çakır A., 2001. Kelaynak kuşunda (Geronticus eremita) neurocranium kemikleri. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Dergisi, 72, 35–38.
Demirsoy A., 1992. Yaşamın Temel Kuralları. Omurgalılar/Amniyota (Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler). Vol. 3, Bölüm 2, Meteksan Yayınevi, Ankara.
Doğuer S., Erençin Z., 1964. Evcil Kuşların Komparativ Anatomisi, Ankara Üniversitesi Basımı, Ankara.
Dursun N., 2002. Evcil Kuşların Anatomisi. 1thed., Medisan Yayınevi, Ankara.
Koch T., Rossa E., 1973. Anatomy of the Chicken and Domestic Birds. The Iowa State University Press, Ames, Iowa.
Kostka V, Krautwald-Junghanns E, Tellheim B., 1991. Radiology of the avian skull. J. Vet. Med., 38, 175-186.
Kuru M., 1999. Omurgalı Hayvanlar. Palme Yayıncılık, Ankara.
McLelland, J., 1990. A Color Atlas of Avian Anatomy. London: Wolfe Publishing Ltd., pp. 45–53.
Nickel R., Schummer A., Seiferle E., 1977. Anatomy of the Domestic Birds. Berlin: Verlag Paul Parey, pp. 20–25.
Orhan OI., Ozgel O., Kabak M., 2002. Kızıl şahinde (Buteo rufinus) neurocranium kemikleri. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 49, 153–157.
Orhan OI., Kabak M., 2006. Facial bones of long-legged buzzard (Buteo rufinus). Anat. Histol. Embryol., 35, 211-216.
Özkan ZE., 2002. Erkek ve dişi bıldırcınlarda (Coturnix coturnix) cranium üzerinde makro-anatomik ve osteometrik incelemeler. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 8(2), 147-151.
Taşbaş M., Tecirlioğlu S., 1996. Maserasyon tekniği üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 12(4), 324-330.